مروری بر اظهارات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم در نخستین مناظره تلویزیونی
تقابل گفتمان‌ها در میدان اقتصاد
نخستین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری انتظارها را برآورده نکرد. این در حالی بود که انتظار می‌رفت فرصت بیش از 4 ساعته‌ای که برای رویارویی دیدگاه کاندیداها در موضوع اقتصادی و با محوریت پاسخ به سؤالات کارشناسان و نخبگان اقتصادی پیرامون «برنامه هفتم توسعه و رشد اقتصادی کشور» اختصاص یافته بود به ابزاری برای مشخص شدن برنامه رقبای انتخابات ریاست جمهوری در وهله اول و فراتر از آن ایجاد شور در جامعه برای انتخابات رئیس جمهور اصلح تبدیل شود. اما وجود برخی اشکالات در طرح‌ریزی فرم و حتی نحوه ورود نامزدها به مباحث مطرح در مناظره عملاً این برنامه را در رسیدن به اهدافش ناکام گذارد. واقعیتی که سبب شد تا روز گذشته از سوی کارشناسان انتقادات متعددی به شکل و محتوای اولین آوردگاه انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری و پیشنهاداتی برای اصلاح آن در رسانه‌ها مطرح شود. سطحی از انتقادات به درستی به بخشی از مقدمات برگزاری مناظره و نحوه حضور نامزدها در استودیو مرتبط بود. مفصل و طولانی بودن حواشی و تشریفاتی که پیش از آغاز مناظره طرح‌ریزی شده بود و ضمن دور کردن مخاطب از اصل ماجرا از ضرباهنگ برنامه می‌کاست؛ طراحی میزانسن استودیو به نحوی که نامزدها به جای ایستادن در پیشگاه مردم ناچار بر مبل‌های راحتی تکیه زده بودند (شیوه‌ای که شاید به دلیل طولانی بودن بیش از حد زمان مناظره انجام شده بود) و نیز برخی دیگر از وِیژگی‌هایی که در طراحی دکور برنامه وجود داشت مانند پس زمینه شلوغ و مخدوش کننده تصویر نامزدها از جمله انتقاداتی بود که از سوی برخی ناظران مطرح شد. همچنان که در وجه محتوای مباحث مطرح شده نیز انتقاداتی همچون طرح سؤالات کلی و متعدد آن هم از سوی کارشناسانی که در استودیو حضور نداشتند، طرح سؤالات به نحوی که نقطه افتراق رویکرد نامزدها را به درستی مشخص نمی‌کرد و مباحث را در سطح کلی گویی نامزدها نگاه می‌داشت از جمله مواردی بود که مطرح شد. مجموع ویژگی‌هایی که به اعتقاد برخی ناظران مناظره انتخاباتی دوشنبه شب را به برنامه‌ای تا حدودی کسل کننده، بیش از حد میانه‌روانه و فاقد هیجان سیاسی ناشی از تقابل عینی دیدگاه کاندیداها در موضوعات مصداقی و ملموس و بر عکس به صحنه‌ای برای طرح مباحث و انتقادات کلی و اغلب تکراری تبدیل کرد که جایی برای وارد شدن به ارزیابی برنامه‌های مشخص و منسجم و اظهارات تخصصی باقی نمی‌گذاشت. با همه آنچه گفته شد و از آنجا که فرصت انتشار محتوای مناظره تا نیمه شب ادامه یافته در شماره روز گذشته روزنامه ممکن نبود، بخش‌های مهم اظهارات هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری در این مناظره انتخاباتی را در این شماره مرور می‌کنیم. گفتنی است که روز گذشته و در فردای مناظره برخی نامزدها برنامه‌هایی برای حضور در میان اقشار مختلف مردم داشتند. از جمله جلیلی که در گردهمایی فرهنگیان و دانشجو معلمان حاضر شد. قالیباف در گردهمایی کارگران و بازنشستگان حضور یافت و زاکانی هم از بازار و یکی از مناطق حاشیه‌نشین شهر تبریز بازدید کرد. در ادامه برنامه‌های تبلیغاتی سیما برای نامزدها، مستندهای انتخاباتی سعید جلیلی و مسعود پزشکیان از شبکه یک سیما پخش شد. پورمحمدی هم در میزگرد فرهنگی حضور یافت که محتوای آن در شماره بعدی روزنامه بازتاب خواهد یافت.
قالیباف:
حقوق متناسب با تورم افزایش پیدا کند
محمدباقر قالیباف با بیان این مقدمه خطاب به مردم که انتخابات فرصت بزرگی است که می‌توانید برای آینده خود و فرزندان و ایران عزیز ما تصمیم‌گیری کنید، گفت که در دولت خدمت و پیشرفت، اقتصادی قوی را دنبال می‌کند تا دولت بتواند حقوق اقشار مختلف را متناسب با تورم پیش ببرد و قدرت خرید متناسب با رشد اقتصادی را حفظ کند. وی در ادامه به این نکات اشاره کرد:
امروز برنامه هفتم میثاق ماست که باید اجرا شود پس باید رئیس جمهور حواسش به سفره مردم و رشد اقتصادی و اجرای پروژه‌های کلان باشد؛ معتقدم باید قفل این توقف را شکسته و کار دولت شهید رئیسی را ادامه دهیم.
سرمایه‌گذاری و بهره‌وری در کنار هم مهم است؛ بهره‌وری به معنای استفاده درست از مدیریت صحیح است و رئیس جمهور باید قابلیت انجام این کار را داشته و بتواند از ظرفیت اندیشمندان و متخصصان استفاده کند.
معتقدم همه دستگاه‌های دولتی یک طرف و دستگاه دیپلماسی یک طرف است لذا باید برای رفع تحریم تلاش کند. اگر خودتحریمی داخل کشور را رفع نکنیم، امکان ندارد رفع تحریم را در خارج از کشور حل و فصل کنیم.
همیشه دولت‌ها در ماه آخر سال در پرداخت حقوق کسری نقدینگی داشته و از خزانه پول برمی داشتند و بعد سال بعد پرداخت می‌کردند؛ سال گذشته دولت در پایان سال بیش از ۱۹۰ همت پول در اعتبارات داشت؛ پس می‌شود و می‌توانیم.
به مدیر قوی نیازمندیم. بخش عمده مشکلات ریشه در سیاستگذاری اشتباه دارد که به نوعی سفره مردم از بی‌عرضگی و تصمیم‌گیری در این بخش کوچک می‌شود.
جلیلی:
دولت نباید به مردم به عنوان قلک نگاه کند
سعید جلیلی کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در مناظره اقتصادی با بیان اینکه رشد 8 درصدی اقتصاد یک ضرورت است و در اجرای برنامه هفتم توسعه که مورد وفاق ملی است نباید تردید کرد، گفت: باید فرصت‌های خود را بشناسیم. برای جهش کشور، دولت باید نقش‌آفرین باشد و برای همه آحاد جامعه برای رشد اقتصادی، بستر را فراهم کند؛ این کار با برنامه‌‌ریزی محقق می‌شود.
صادرات و ارزآوری باید به مأموریت همه دستگاه‌ها تبدیل شود نه اینکه فقط چهار پروژه تعریف شود. ما ظرفیت بزرگ دانشگاه‌ها را داریم، ولی چه مأموریتی برای ارزآوری و ایجاد شغل تعریف کرده‌ایم؟
برادرمان آقای پورمحمدی سؤال کردند که چرا برنامه توسعه قبلی اجرا نشد؟ چون دولت وقت، اعتقادی به برنامه نداشت و اصلاً نیامد و برای اولین بار بود که دولت گفت برنامه را نمی‌نویسیم و مجلس برنامه را نوشت.
ما به دولت فهیم و کارآمد نیاز داریم. اگر شناخت نباشد، بخش خصوصی، دولتی و خصولتی می‌تواند سوءاستفاده کند.
وقتی از مردمی‌سازی صحبت می‌کنیم، دولت نباید به مردم به عنوان قلک نگاه کند. در قضیه بورس در سال ۹۹ من نامه‌ای به رئیس‌جمهور وقت نوشتم و گفتم این کارهای شما برای مردم مشکل درست می‌کند.
تورم معضلی است که مسأله و راه‌حل‌هایش مشخص است و خیلی از کشورها در حل تورم موفق بوده‌اند. یکی از اولویت‌های من انضباط مالی است. امکان کاهش و کنترل تورم وجود دارد. برای رسیدن به این هدف، بحث حاکمیت ریال اولین مسأله است. سپس ناترازی بانک‌ها و بودجه را باید حل کرد. این به اراده و فهم دولت نیاز دارد.
پزشکیان:
لازمه اجرای برنامه هفتم، مشارکت به دور از اختلاف است
مسعود پزشکیان در این مناظره تلویزیونی سخنانش را با تأکید بر ضرورت ایجاد انسجام داخلی آغاز کرد و گفت: لازمه اجرای برنامه هفتم، حضور همه و مشارکت به دور از اختلاف، استفاده از کارشناسان برجسته و نه جناحی است. بخش دیگری از اظهارات پزشکیان در این مناظره به قرار زیر است:
برای رشد ۸ درصدی سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار پول می‌خواهیم. در نتیجه چگونگی حل مشکلات ما در ارتباط برقرار کردن با دنیا و ارتباطات بین‌المللی از ملزومات دستیابی به این هدف است و اگر نرسیم، فقط شعار داده‌ایم.
نباید در این مملکت بدن یک تولید کننده بلرزد که فردا قرار است چه بلایی بر سر او بیاید چون قوانین را لحظه به لحظه می‌نویسیم و بی‌ثباتی در قانون ایجاد می‌کنم.
تحریم فاجعه است و اینکه بگوییم تحریم را دور می‌زنیم، بله دور می‌زنیم اما در مسیر غلطی که طی می‌کنیم کلی بخوربخور وجود دارد. باید شفافیت را به اقتصاد بیاوریم و مسیر‌ها را روشن کنیم.
همان‌طور که وقتی مریض می‌شویم، به دنبال پزشک کارشناس هستیم، نه اینکه پزشکی را پیدا کنیم که از جناح ما باشد، در اقتصاد، صنعت، کشاورزی و تجارت نیز باید این‌گونه رفتار کنیم.
خزانه دولت را در یک اتاق تمام شیشه‌ای قرار می‌دهم و معتقدم که هر مبلغی که به خزانه وارد یا از آن خارج می‌شود، به استثنای امور نظامی و امنیتی، باید منتشر شود.
هیچ ربطی به دولت روحانی نداشتم و از هر دولتی که خواستم دفاع کردم و از هر دولتی که خواستم نقد کردم و معتقدم که هر دولتی عیب و مزایایی داشته است؛ نظام با همین دولت‌ها به اینجا رسیده است.
پورمحمدی:
در تعامل با دنیا مشکلات مردم را برطرف کنیم
مصطفی پورمحمدی نیز در این مناظره انتخاباتی با بیان اینکه حل مشکلات اقتصادی صرفاً راه‌حل اقتصادی ندارد؛ به حوزه بین‌الملل و فرهنگ هم ارتباط دارد، گفت: ما مزیت‌هایی داریم اما هزینه آن را می‌دهیم و سودش را نمی‌بریم. چگونه باید این مشکلات اقتصادی را حل کنیم؟ باید با دنیا تعامل کنیم و مشکلات مردم را برطرف سازیم.بخشی از دیگر مواضع این نامزد انتخابات ریاست جمهوری به این شرح است:
نزدیک به دو دهه است که با مسأله تحریم مواجه هستیم. برخی اول گفتند که تحریم مسأله مهمی نیست و هنوز هم می‌گویند این مسأله مهم نیست. دنیا تحریم فلج‌کننده بر ما تحمیل کرده و ما ساده از کنارش می‌گذریم.
نقل و انتقال مالی که گرفتار آن هستیم و ده سال است باید آن را حل کنیم. ما میان ۲۰۴ کشور جزو ۳ کشور لیست سیاه قرار گرفته‌ایم. تمام روابط مالی و تجاری ما به همین دلیل قفل شده و فعالان اقتصادی قرار است چگونه عمل کنند؟
ثبات مالی رمز موفقیت اقتصادی است که اول به کنترل تورم نیاز دارد.
نرخ بهره‌وری حتماً سهم تعیین‌کننده دارد، اما با مدیرانی که سابقه آنان گواهی می‌دهد توانمند هستند و به وعده‌ها وفادارند و پروژه‌ها را گران تمام نکردند. افراد حاشیه آنان مشکل‌دار نشده‌اند.
این کشور به تمام نیروهایش نیاز دارد. نمی‌شود با این دست‌وپاشکستگی و با این اختلاف و نگاه غیرکارشناسی مشکلات را حل کنیم. دعوا و اختلاف مشکلات را حل نمی‌کند.
باید منظومه فکری اقتصادی خود را روشن کنیم. هشت اصل را در نظر گرفته‌ام که اولین آن رقابت است. دولت باید از رقابت کنار برود. اصل دوم اینکه اقتصاد بازار را قبول کنیم و اقتصاد دستوری را کنار بگذاریم.
زاکانی:
مشکل اقتصاد ایران تجویزهای اقتصادی امریکاست
علیرضا زاکانی نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه مشکل اقتصادی ایران تحریم امریکا نیست، بلکه تجویزهای اقتصادی امریکاست، گفت، برنامه‌اش برای حل مسائل اقتصادی بر چهار محور ارتقای شاخص عدالت و پیشرفت، دلارزدایی از اقتصاد و تکیه به پول ملی، جهش تولید با حرکت به سمت تولید دانش‌بنیان و حاکمیت مردم سالاری دینی در عرصه اقتصاد قرار دارد. بخش مهم اظهارات زاکانی در این مناظره انتخاباتی بدین شرح است:
امام یک حکم شرعی دارند و می‌گویند آنجا که مردم می‌توانند کار کنند، دولت حرام است وارد شود. دولت اکنون رقیب مردم است حال آنکه باید چالاک، فکور، حامی و تسهیلگر و ناظر باشد.
فاجعه‌ای که در دهه ۹۰ توسط آقای روحانی رقم خورد سبب شد تا شرایط به سمتی برود که سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۰۱ درصد رشد نقدینگی در ابتدای سال ۱۴۰۰ داشته باشیم. در دولت آقای رئیسی این به ۲۳ درصد رسید یعنی یک افتخار برای دولت آقای رئیسی شد.
اگر دنبال رفع تحریم هستیم باید به توانمندی داخلی اعتماد کرده و از همه فرصت‌ها استفاده کنیم.
اینکه کار کشور به سمت خیر و صلاح پیش برود حتماً نیاز به کار کارشناسی و کار دقیق است. مدیری را می‌خواهد که هم دانش و تجربه داشته باشد، هم با فساد مبارزه کند، مدیری که عرضه کار داشته باشد. این سه ویژگی را یک مدیر باید داشته باشد وگرنه بر سر آن کلاه می‌گذارند.
قاضی‌زاده‌هاشمی:
مردم از وعده‌ها خسته شده‌اند
امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی در مناظره پیرامون برنامه هفتم توسعه و رشد اقتصادی کشور خطاب به برخی رقبای انتخاباتی‌اش گفت: اگر نمی‌توانید برنامه هفتم را اجرا کنید، چرا نامزد انتخاباتی شدید؟ برنامه هفتم سیر قانونی خود را طی کرده و در مجلسی که همه طوایف در آن هستند، تصویب شد. بخش‌های دیگری از اظهارات قاضی‌زاده‌هاشمی در مناظره اقتصادی نخست به این شرح است:
مردم از وعده‌ها خسته شده‌اند. بنابراین هر وعده‌ای که می‌دهیم باید بگوییم که چگونه آن را انجام می‌دهیم. در غیر این صورت مردم ناامید می‌شوند و با صندوق قهر می‌کنند.
نام دولتم را خانواده گذاشتم؛ چرا که اولین آثار کارهای ما به آنان وارد می‌شود. اقتصاد کشورمان را باید پیش‌بینی‌پذیر کنیم. دولت باید جاهایی وارد شود که بخش خصوصی وارد نشده است. دولت نباید با مردم رقابت کند.
راهبرد صنعتی سیاست‌های ارزی و تجاری باید به نفع تولید و رفاه خانوار شود. سیاست‌های ارزی باید به نفع تجارت باشد. برای مثال نباید روغن خارجی وارد کنیم. باید کاری کنیم مردم با ایجاد رقابت، به کالاهای با کیفیت دست پیدا کنند.
انتصابات سیاسی باید از بنگاه‌های دولتی خارج شود. نباید شرکت‌های ورشکسته را به مردم واگذار کرد. همان مردمی که جنگ را کنترل کردند، اقتصاد را به بهترین شکل کنترل خواهند کرد.
می‌شود تورم را تک‌رقمی کرد. اقتصاد برای این موضوع راه حل دارد، اما اجرای آن اقتدار می‌خواهد. اقتداری از جنس شهید رئیسی نه از جنس کسانی که معتقدند راه اصلاح امور از سازش با غرب می‌گذرد.