احسان صالحی
سرپرست مؤسسه ایران

1

یادآوری خسارت از دست دادن یک شخصیت بی‌بدیل: فرامتن مهم اولین مناظره، جلوه کردن فقدان شخصیت بی‌بدیل شهید رئیسی بود. عزیزانی که با نیات و انگیزه‌های مشخص نزد خود و پروردگار پا به میدان انتخابات گذاشته‌اند، هر یک نقاط ویژگی‌ها و نقاط تمایزی دارند اما مردم در مواجهه با این صحنه بیش از همیشه متوجه تعابیر مهم رهبر معظم انقلاب درباره شهید رئیسی همچون «رئیس‌جمهور جامع‌الاطراف» و «یکی از بهترین‌ها زیر آسمان» و جبران‌ناپذیر بودن فقدان او می‌شوند. شاید یکی از دلایلی هم که در این دوره انتخاب را برای رأی‌دهندگان سخت‌تر از همیشه کرده است و به گواه تحقیقات مراکز افکارسنجی درصد زیادی از افرادی که می‌خواهند در انتخابات مشارکت کنند، هنوز درباره گزینه نهایی خود مردد هستند، همین مسأله باشد که مردم، رئیس‌جمهوری را تجربه کرده‌اند که نصاب جدیدی از خدمتگزاری را در کشور پایه گذاشت و اکنون در نبود او، به دنبال گزینه‌ای در تراز و بدیل او می‌گردند.

2

پروژه ناتمام اما افتخارآمیز: پروژه دولت شهید رئیسی یک پروژه تمام نبود. سنت دولت‌های گذشته در ایران، هشت ساله بود و پس از هشت سال بود که دولتی با کارنامه مشخص در معرض ارزیابی مردم قرار می‌گرفت اما دولت شهید رئیسی با دو سال و 9 ماه خدمت، کارهای کارستانی کرد که برخی دولت‌ها در طول هشت سال هم قادر به اتمام و تکمیل آنها نبودند. نکته قابل توجه اینکه دستاوردهای مهم دولت مردمی در شرایطی محقق شد که کشور در بدترین وضعیت در اغلب شاخص‌ها (اقتصادی، سرمایه اجتماعی) تحویل شهید رئیسی شد. از لحاظ سرمایه اجتماعی، رئیس دولت دوازدهم با محبوبیت تک‌رقمی از مسئولیت کنار رفت و در شاخص‌های اقتصادی مانند تورم، رشد اقتصادی، بیکاری، سرمایه‌گذاری، بدهی، ذخایر کالاهای اساسی، درآمدها و وضعیت بودجه و... کشور با بدترین رکوردهای تاریخی در چند دهه اخیر به دولت سیزدهم سپرده شد. کار کارستان دولت شهید رئیسی که با پیگیری و خون دل خوردن شبانه‌روز آن مسئول خستگی‌ناپذیر و کارآمد رقم خورد این بود که کشور نه تنها از دره و باتلاقی که به درون آن افتاده بود، نجات یافت بلکه در مسیر رشد و توسعه قرار گرفت. سه سال رشد اقتصادی مثبت و بالای 5 درصد که در دولت کنونی محقق شد همزمان با کاهش تورم از 60 درصد به 37 درصد آن هم با وجود خنثی کردن مین‌های متعددی که یکی از آنها یعنی حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی برای ایجاد مشکلات لاینحل در کشور کافی بود، یک قلم از افتخارات دولتی است که حسن ختام آن با شهادت بود. همکاران من در روزنامه ایران در چند هفته اخیر گزارش‌های مفصلی از پیشرفت‌های کشور و حل مشکلات مزمن منتشر کرده‌اند؛‌ امروز کاندیداهای محترم هم در مواجهه با سؤال و جواب کارشناسان و در مناظره‌ای که انجام شد، عمدتاً بر راه‌حل‌هایی تأکید کردند که در این دولت در پیش گرفته شده و کار تا حد زیادی به پیش رفته است.

3

 توصیه به رعایت انصاف: در مناظره اول، برخی کاندیداهای محترم مطالبی را بیان کردند که خارج از قاعده انصاف و مهم‌تر از آن به دور از واقعیت بود. نقد و ارائه راه‌حل برای بهبود امور، جزو تأکیدات همیشگی رئیس‌جمهور شهید بود و از این ناحیه اشکالی بر مباحث وارد نیست اما چشم بستن بر واقعیت‌ها و پیشرفت‌های کشور بخصوص مواردی که مردم درک عینی و شهودی از آنها دارند، به نفع خود نامزدهای محترم نیست. در شماره یکشنبه 27 خرداد روزنامه ایران گزارشی با عنوان «آمارها را مخدوش نکنید» منتشر شد که پیشنهاد می‌کنم نامزدهای محترم برای آنکه خدای ناکرده در دام خلاف‌گویی یا بی‌انصافی نیفتند (که هر دو باعث از بین رفتن برکت در کار آنها می‌شود) به محتوای این گزارش که برگرفته از آمارهای رسمی و مستند و معتبر است عنایت کنند.

4

 تلاش برای ارائه تصویر تراز: در مناظره به صورت طبیعی هر نامزد تلاش دارد نشان دهد که در مقایسه با سایر رقبا، ردای ریاست جمهوری بر تن او سزاوارتر است. شهید رئیسی با ارائه یک الگوی اخلاقی و ماندگار این کار را از مسیر اثبات و ایجاب دنبال می‌کرد. نامزدهای محترم باید بتوانند خود را در آن قواره عرضه کنند. فردی که توان ایجاد انسجام ملی و همگرا کردن مردم را دارد، قادر به ایجاد اجماع بین نهادها و بخش‌های مختلف حاکمیت برای کارهای بزرگ است (از سازندگی و عمران کشور گرفته تا پاسخ‌های سخت و پشیمان‌کننده به دشمنان ایران و صهیونیست‌ها). لازمه این کار بیان بدون لکنت منافع و مطالبات مردم از دورافتاده‌ترین نقاط کشور تا مرکز است. کسی می‌تواند این کار را بکند که به معنی واقعی کلمه مردمی و انقلابی و باورمند به ظرفیت‌ها و توانایی‌های ملی باشد. تلاش کاندیداهای محترم در مناظره اول برای ارائه چنین تصویری در گفت‌و‌گوهای بعدی هم باید دنبال و تکمیل شود.