محدثه جعفری
خبرنگار

راهکار مؤثر در حیوان گزیدگی از میان برداشتن عوامل خطر است

دکتر محمدرضا شیرزادی رئیس اداره مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان در گفت‌و‌گو با «ایران» در خصوص بیماری هاری می‌گوید: هاری بیماری ویروسی است که سیستم عصب مرکزی را درگیر می‌کند و متأسفانه باوجود پیشرفت علم، افرادی که علائم هاری در آنها ظاهر می‌شود، مرگ‌شان حتمی است.
وی با اشاره به روش پیشگیری از بیماری هاری بیان می‌کند: از میان برداشتن عوامل خطر یکی از راهکارهای مؤثر در حیوان گزیدگی بویژه در خصوص سگ‌ها و گربه‌های ولگرد و بی‌صاحب است، به طوری‌که اقدامات کنترلی هاری در حیوانات باید جدی گرفته شود که نقش اصلی آن سگ‌های ولگرد حتی سگ‌های خانگی است. دکتر شیرزادی با اشاره به نگهداری حیوان در خانه بویژه سگ و گربه عنوان می‌کند: برخی افراد سگ و گربه را به‌عنوان حیوان خانگی انتخاب می‌کنند، درست است که بازی با آنها سبب آرامش و سرگرمی افراد می‌شود اما مردم باید بدانند بیماری‌های بسیاری از طریق حیوانات به انسان منتقل می‌شود که یکی از مهم‌ترین بیماری‌های آن هاری است. درسال‌های اخیر داشتیم که افرادی از طریق گزش سگ‌های خودشان، مبتلا به ویروس هاری شدند.

770 مرکز ارائه خدمات بهداشتی برای حیوان گزیدگی

وی با اشاره به این‌که نگهداری از حیوانات خانگی مستلزم رعایت نکات مهم بهداشتی است، می‌افزاید: افراد باید شرایطی را ایجاد کنند که هم خودشان هم حیوان بتواند سالم بماند تا بیماری را به انسان منتقل نکند.
رئیس اداره مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان می‌گوید: در حال حاضر 770 مرکز ارائه خدمات بهداشتی در کل کشور وجود دارد که اقدامات لازم برای شست وشو، ضدعفونی و واکسینه کردن افراد را به صورت رایگان انجام می‌دهند.
به گفته این مقام مسئول، واکسن هاری یکی از گران‌ترین واکسن‌هاست به طوری‌که  غیر از ایجاد شرایط مناسب برای نگهداری این واکسن‌ها، 5 تا 7 یورو هزینه خرید هر واکسن است در کنار واکسن سرم ضد هاری را هم داریم که حدود 60 یورو قیمت دارد که تمام این واکسن‌ها زیر نظر سازمان بهداشت جهانی تهیه می‌شود و بعد از ورود به کشور سازمان غذا و دارو این واکسن را به لحاظ اثربخشی مورد آزمایش قرار می‌دهد و  بعد از تأیید در مراکز بهداشتی در کل کشور تقسیم می‌شود.

واکسن حیوان گزیدگی رایگان است

دکتر شیرزادی ادامه می‌دهد: در صورتی که افراد اعلام کنند از سوی حیوانی بویژه سگ مورد گزش قرار گرفتند به صورت کاملاً رایگان از این خدمات استفاده می‌کنند.
وی با اشاره به تعداد تزریق واکسن هاری می‌گوید: واکسن هاری باید در چهار نوبت عضلانی در روز صفر، سه، هفت و چهارده تزریق شود یا سه نوبت اینترادرمال «داخل میان پوست» که در روز صفر، سه و هفت باید تزریق صورت گیرد. اگر جراحت بزرگ یا در محل خاصی باشد، اطراف آن زخم هم سرم ضد هاری تزریق می‌شود. به گفته او، اصل کنترل هاری در حیوانات است که مهم‌ترین آن سگ‌های ولگرد هستند. این کار با کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد و واکسینه کردن سگ‌های خانگی امکانپذیراست.
حال پیشگیری در این دو مرحله به دلایل مختلف نادیده گرفته شده و به مرحله آخر که زدن واکسن ضد هاری یا مرگ کودکان است، رسیدیم. دکتر شیرزادی در خصوص ابلاغیه سال گذشته وزارت کشور در خصوص سگ‌های ولگرد بیان می‌کند: استانداری‌ها و شهرداری‌ها موظف هستند جمعیت سگ‌های ولگرد را کنترل کنند و این امر باید به طورجدی از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی در کشور پیگیری شود، همچنین واکسیناسیون سگ‌ها نیز باید از سوی سازمان دامپزشکی‌  انجام شود و باید این قضیه به طور جدی پیگیری شود.

370 هزار مورد حیوان گزیدگی در سال گذشته

دکتر شیرزادی با اشاره به آمار سگ گزیدگی‌ها در کشور می‌گوید: سال گذشته در 770 مرکز درمانی بالغ بر 370 هزار مراجعه به خاطر حیوان گزیدگی داشتیم که 85 درصد آن از طریق سگ صورت گرفته است و این درحالی رقم خورده است که متأسفانه در سال گذشته 16 مورد مبتلا به هاری داشتیم.
به گفته او، هر نوع گزش از سوی هرحیوانی می‌تواند خطرناک باشد و باید برای اقدامات درمانی فوراً به نزدیک‌ترین مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنند که درگذشته به آن مراکز بهداشت گفته می‌شد. در این مراکز اقدمات اولیه ضد عفونی کردن و شست و شو انجام می‌شود و برای تزریق واکسن به مراکز خاص ارجاع داده می‌شوید. اگر فردی دچار بیماری هاری شده باشد بسته به محل گزش و شدت عمق آن حدود یک تا سه ماه زمان می‌برد تا علائم هاری ظاهر شود.

بدترین نوع سگ گزیدگی، سر و صورت است

رئیس اداره مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان با اشاره به اقدامات مناسب در زمان سگ گزیدگی عنوان می‌کند: اگر گزیدگی حیوان در سر و صورت افراد باشد ویروس وارد خون نمی‌شود ریشه عصب را پیدا می‌کند و مستقیم به سمت عصب مرکزی حرکت می‌کند چرا که صورت بیشترین سلول‌های عصبی دارد و زمان گزش با طی کردن مسیر کوتاه به عصب مرکزی دست پیدا می‌کند. در بعضی از موارد حتی اگر همه موارد درمانی برای فرد انجام شود بی‌تأثیرخواهد بود و منجر به فوت می‌شود. وی با اشاره به فوت دو کودک که از ناحیه سرو صورت مورد حمله سگ‌های ولگرد قرار گرفتند، می‌افزاید: اقدامات درمانی برای آنها صورت گرفته است اما متأسفانه درمان‌ها به خاطر شدت جراحات، مؤثر واقع نشده و منجر به فوت آنها شده است.

کودکان طعمه سگ‌های ولگرد می‌شوند

دکتر شیرزادی با تأکید بر این‌که بیشترین آمار سگ گزیدگی در کودکان است، عنوان می‌کند: در مواردی حیوانات ولگرد به کودکان حمله می‌کنند تا آنها را بخورند به همین دلیل آموزش مردم در مقابل با حیوانات بسیار اهمیت دارد، تصور نکنید اگر سگی نگین در گوشش بود، ایمن است. متأسفانه سگ‌های گوش نگین‌داری هستند که هیچ اقدامی برای‌شان صورت نگرفته و فقط گوش های‌شان نگین‌دار شده است به همین دلیل بهترین اقدام پیشگیرانه دوری از حیوانات ولگرد است.

بازی کودکان با حیوانات در پارک ممنوع

رئیس اداره مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان با بیان این‌که متأسفانه ارتباط بین حیوان و انسان بسیار نزدیک شده است، می‌گوید: بسیار دیده می‌شود خانواده‌ها کودکان‌شان را به پارک می‌برند و می‌گویند: «برو با گربه بازی کن یا آن سگ را نوازش کن» بدون آن‌که اطلاع داشته باشند چه بیماری‌های خطرناکی می‌تواند از طریق همین حیوانات به کودک منتقل شود. آن سگ یا گربه به دلیل عدم توانایی در کنترل جمعیت‌اش به پارک‌ها و مناطق مسکونی سرازیر شدند. وقتی به راحتی غذا در اختیارشان قرار می‌دهیم تجمع شان در محل‌های زندگی انسان‌ها بیشتر می‌شود این درحالی است که بیماری هاری حتی می‌تواند از چنگ زدن یک گربه هم به انسان منتقل شود.