دومین مأموریت موفق یک ماهواره‌بر
به دنبال تلاش‌ها برای توسعه صنعت فضایی کشور، روز گذشته در دومین مأموریت ماهواره‌بر «قائم ۱۰۰» که توسط متخصصین نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و ساخته شده، ماهواره تحقیقاتی «چمران-۱» که حاصل تلاش فناوران این مرز و بوم است با موفقیت پرتاب و به مدار تزریق شد تا بار دیگر توان متخصصان کشور در حوزه فضایی در کانون توجه جهانیان قرار بگیرد.
ازآنجا که صنعت فضایی و فناوری‌های نوین از پیشران‌های اقتصادی و مؤلفه‌های قدرت و اقتدار کشور محسوب می‌شود، مدتهاست که بومی‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت جوانان و نخبگان در این بخش مورد توجه قرار گرفته است. حالا هم «چمران-۱» که توسط گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران (صاایران) با همکاری و مشارکت پژوهشگاه هوافضا و شرکت‌های خصوصی دانش‌بنیان طراحی و ساخته شده با موفقیت پرتاب شده است. با قرار گرفتن ماهواره «چمران-۱» در مدار ۵۵۰ کیلومتری زمین، تنها چند ساعت پس از پرتاب، نخستین سیگنال‌ها و داده‌های ماهواره «چمران-1 » در ایستگاه‌های زمینی دریافت شد که این موضوع، تأییدی بر موفقیت‌آمیز بودن پرتاب این ماهواره و نمایشی از اقتدار نخبگان و متخصصان و فناوران ایرانی است. با توجه به توان نیروهای دانش‌بنیان بخش خصوصی، مسیر سازمان فضایی برای توسعه ماهواره‌های مد نظر و افزایش تعداد پرتاب‌های موفق این سازمان هموار شده است.
با توانمندی ایجاد شده به دنبال مشارکت نهادهای دولتی و شرکت‌های دانش‌بنیان، سازمان فضایی کشور به سمت ساخت و پرتاب ماهواره‌های سنجشی راداری سری «راد» و توسعه سری ماهواره‌های «پژوهش» با همکاری بخش خصوصی حرکت خواهد کرد.
ماهواره‌های سری «راد» شامل «راد-۱»
و «راد-۲»، ماهواره‌های سنجشی راداری هستند که بر اساس امواج الکترومغناطیسی کار می‌کنند؛ از این رو حتی با ابرناکی آسمان و وجود گرد و غبار نیز می‌توانند داده‌برداری کنند. گفتنی است دقت ماهواره «راد-۱»، ۵۰ متر و دقت «راد- ۲» حدود ۲۰ متر است.

نظارت بر عملکرد ماهواره «چمران-۱»
رئیس سازمان فضایی با تشریح آخرین رصد ماهواره «چمران-۱» در فضا گفت: ساخت این ماهواره یک گام بسیار مهم در توسعه صنعت فضایی در حوزه ساخت منظومه محسوب می‌شود.
حسن سالاریه، درباره آخرین وضعیت پرتاب این ماهواره تحقیقاتی گفت: ازآنجا که ماهواره چمران-۱، در ارتفاع ۵۵۰ کیلومتری تزریق شده، دوره تناوب آن همچون ماهواره‌های دیگر تقریباً ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه است.
وی با اشاره به اینکه ما معمولاً یک رد قالب ماهواره در روز داریم و یک
 رد قالب در شب و این رد ممکن است دو بار در روز به صورت متوالی اتفاق بیفتد، اظهار کرد: در حال حاضر براساس ۲ ردی که در روز داشتیم، ماهواره چمران-۱ با موفقیت تزریق شده است. سیگنال‌های اولیه ماهواره هم نشان می‌دهد که زیرسیستم تأمین توان ماهواره درست کار می‌کند.
سالاریه افزود:همچنین ما داده جی پی اس
 ماهواره را نیز دریافت کردیم و مدار تزریق شده، تأیید شده است. حتی براساس اطلاعاتی که در دو رد متوالی روز داشتیم، زیرسیستم پایدارسازی ماهواره نیز بدرستی کار کرده است.
 وی ادامه داد: رد بعدی ما در شب رخ می‌دهد و ما به صورت متوالی روز و شب با ماهواره ارتباط داریم و قاعدتاً چند روز برای تست سلامتِ زیرسیستم‌های ماهواره نیاز است. البته این چند روز ممکن است تا یک هفته هم به طول بینجامد. از آنجا که این ماهواره، یک ماهواره تحقیقاتی است باید مراحل عملیاتی مدنظر ما یعنی کنترل مداری ماهواره را طی کنیم.

در مسیر منظومه سازی
سالاریه خاطرنشان کرد: عملکرد اصلی این ماهواره، تست زیرسیستم‌های کنترل وضعیت و اصلاح موقعیت مداری است. ازآنجا که در آینده نزدیک، بحث «منظومه سازی» را در دستور کار داریم و قرار است ماهواره‌های متعددی در مدار قرار بگیرند و موقعیت این ماهواره‌ها باید نسبت به یکدیگر کنترل شود، اصلاح موقعیت مداری برای ماهواره‌های ما بسیار اهمیت دارد.

آمادگی برای ساخت ماهواره‌های بزرگ‌تر در فضا
رئیس سازمان فضایی یادآور شد: «مانور فاز» از پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین مانورهایی است که ماهواره‌ها انجام می‌دهند و ماهواره در یک صفحه مداری، موقعیت خود را جا به جا می‌کند. درواقع قرار است اولین تست‌ها روی این ماهواره انجام شود و در فرآیند طراحی و ساخت ماهواره‌های بعدی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین ماهواره چمران -1، با هدف آزمایشی و تحقیقاتی طراحی و ساخته شده و گامی بسیار مهم در توسعه صنعت فضایی در حوزه ساخت منظومه محسوب می‌شود.
سالاریه اظهار کرد: یکی از حوزه‌هایی که از این مانورها استفاده می‌شوند، ساخت پیکره‌های بزرگ در فضا از قطعات کوچک‌تر است. وی تصریح کرد: معمولاً ماهواره‌های بزرگ و پیکره‌های بزرگ در فضا به این صورت ساخته می‌شود که قطعات کوچک ابتدا در فضا در مدار قرار می‌گیرند و اصطلاحاً با یکدیگر اتصال پیدا می‌کنند. ما هم در واقع برای اینکه بتوانیم این فرآیند را در کشور راه‌اندازی کنیم، به چنین ماهواره‌ها و عملیات تحقیقاتی نیاز داریم تا دانش این فناوری در کشور نهادینه شود و در آینده برای ساخت ماهواره‌های بزرگ‌تر و پیکره‌های بزرگ‌تر در فضا از آن استفاده کنیم.

ایران در انتظار هشت پرتاب فضایی
به گفته رئیس سازمان فضایی، در سال‌جاری 6 تا 8 پرتاب داخلی و خارجی داریم که از میان آنها دو پرتاب مهم‌تر هستند. یکی از آنها بلوک انتقال مداری «سامان-۱» و دیگری یک ماهواره تحقیقاتی است که در سال‌جاری پرتاب خواهد شد.
سالاریه با بیان اینکه ماهواره تحقیقاتی که بزودی پرتاب می‌شود، مربوط به بخش دولتی و سازمان فضایی می‌شود، ادامه داد: علاوه بر آن ماهواره‌های «طلوع۳» و «ظفر۲» با پرتابگر خارجی در آذر و دی ماه ۱۴۰۳ پرتاب می‌شوند. سالاریه با بیان اینکه ماهواره «پارس۲» بزودی پرتاب می‌شود، گفت: این ماهواره نسخه ارتقایافته ماهواره «پارس-۱» است و در الگوریتم‌های مدیریت داده تغییراتی در آن انجام شده است.
 
توسعه کپسول زیستی
به اعتقاد رئیس سازمان فضایی ایران، حوزه فضایی غیر از توسعه علوم و اکتشافات فضایی، شاخه‌های متعدد دیگری هم دارد که یکی از آنها توسعه کپسول‌های زیستی است. وی با بیان اینکه نمونه ارتقایافته کپسول زیستی که در سال گذشته پرتاب شد، در دستور کار است، اظهار کرد: ساخت کپسول ۱۵۰۰ کیلوگرمی در پژوهشگاه هوافضا وابسته به وزارت علوم در فاز طراحی قرار دارد.

بــــرش

پیام تبریک فرمانده کل
 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

به دنبال موفقیت پرتابگر قائم 100 در پرتاب ماهواره «چمران-۱»، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پیامی، این پرتاب را به وزیر دفاع و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تبریک گفت. سرلشکر حسین سلامی دراین پیام نوشت: «موفقیت ارزشمند و افتخارآفرین پرتاب ماهواره تحقیقاتی «چمران -۱» و قرارگرفتن آن در مدار۵۵۰ کیلومتری توسط «ماهواره‌بر قائم ۱۰۰» با همت و اراده مشترک گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران و همکاری پژوهشگاه هوافضا و شرکت‌های دانش‌بنیان که بیانگر عزم و اراده ایران و ایرانی برای فتح قله‌های رفیع پیشرفت در حوزه فناوری‌های نوظهور و برتر در عصر نبرد فناوری قدرت‌های جهانی است، موجب مسرت و خرسندی آحاد همرزمان و همکاران در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد.
این دستاورد بزرگ و باشکوه که یکی از جلوه‌های تجلی‌بخش همکاری دولت و نهاد مقدس سپاه در خلق یک رویداد و افتخار شکوهمند ملی است، نشان داد فرزندان رشید و دانشمند این سرزمین در عبور از فضای تحریم‌های گسترده و ظالمانه بین‌المللی برای تأمین الزامات و نیازهای پیشرفت «ایران قوی» تحت هدایت‌های حکیمانه و دوراندیشانه رهبرعظیم‌الشأن انقلاب اسلامی و فرماندهی کل قوا حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی) لحظه‌ای غفلت نکرده و برای سرافرازی ملت و مملکت اسلامی شبانه‌روز خود را در میدان جهاد و آفرینش صحنه‌های دل‌انگیز پیش برندگی کشور مصمم و استوار یافته‌اند. بی‌شک این راه ادامه خواهد داشت.

بــــرش

جزئیات یک ماهواره

ماهواره تحقیقاتی«چمران- ۱» توسط گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران (صاایران) با همکاری و مشارکت پژوهشگاه هوافضا و شرکت‌های خصوصی دانش‌بنیان طراحی و ساخته شده است. این ماهواره حدود ۶۰ کیلوگرم وزن دارد و مأموریت اصلی آن تست سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای اثبات فناوری مانور مداری در ارتفاع و فاز است. ارزیابی زیرسامانه پیشرانش گاز سرد در سامانه‌های فضایی و عملکرد زیرسامانه‌های ناوبری و کنترل وضعیت از مأموریت فرعی ماهواره چمران-1 به شمار می‌رود. ماهواره‌بر سوخت جامد قائم ۱۰۰ نیز توسط متخصصین نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و ساخته شده و در دومین عملیات مداری خود توانست عملیات مدارگذاری ماهواره چمران -1 را با موفقیت به انجام برساند. ماهواره‌برهای قائم، گروهی از موشک‌های ماهواره‌بر ساخت سپاه پاسداران ایران هستند و قرار است دسترسی سازمان فضایی ایران به مدار ۳۶ هزار کیلومتری را میسر کنند. ماهواره‌بر سوخت جامد قائم ۱۰۰، قادر به پرتاب ماهواره‌هایی با وزن ۱۰۰ کیلوگرم است.

بــــرش

بازتاب‌های جهانی یک پرتاب موفق

اقتدار نخبگان ایرانی در پرتاب ماهواره «چمران-۱» مورد توجه جهانیان قرار گرفته است به گونه‌ای که بسیاری از رسانه‌های خارجی، خبر این پرتاب موفقیت‌آمیز را منعکس کردند. یکی از این خبرگزاری‌ها بلومبرگ است که دراین باره نوشت: شبکه تلویزیونی دولتی جمهوری اسلامی ایران گزارش داد که این کشور روز شنبه یک ماهواره تحقیقاتی ساخت داخل را به فضا پرتاب کرده است.
موفقیت ایران در زمینه پرتاب ماهواره، حتی رژیم صهیونیستی را نیز وادار به نشان دادن واکنش کرده است به گونه‌ای که در روزنامه صهیونیستی اورشلیم پست آمده است: رسانه‌های دولتی ایران گزارش دادند این کشور ماهواره تحقیقاتی چمران-۱ خود را روز شنبه به مدار زمین فرستاده که این، دومین پرتاب موفق ماهواره برای آن در سال‌جاری محسوب می‌شود.
ایندیا تودی هم اشاره‌ای به پرتاب ماهواره در دولت چهاردهم داشته و نوشته است: ارسال ماهواره ایران به فضا، اولین بار در دوره ریاست جمهوری مسعود پزشکیان. ایران روز شنبه یک ماهواره تحقیقاتی را با موشک ساخته‌شده توسط سپاه پاسداران به مدار زمین فرستاد.
اکونومیک تایمز، ای‌بی‌سی نیوز و روزنامه استرالیایی کانبرا تایمز هم اشاره‌ای به موفقیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در توسعه صنعت فضایی کشور داشته‌اند. به عنوان مثال اکونومیک تایمز نوشت: ایران ماهواره تحقیقاتی چمران- ۱ را با استفاده از موشک ساخته‌شده توسط سپاه پاسداران با موفقیت به مدار زمین فرستاد. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایستگاه‌های زمینی، سیگنال‌هایی را از ماهواره دریافت کرده‌اند.رویترز هم با اشاره به پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره ثریا در ماه ژانویه به مدار ۷۵۰ کیلومتری زمین، نگاهی به موفقیت چندباره صنعت فضایی ایران در طول یک سال داشته و یادآور شده است که ایران، دومین ماهواره را در سال‌جاری میلادی به مدار زمین فرستاد. عرب نیوز هم نوشت: ایران با موفقیت یک ماهواره تحقیقاتی را با موشک ساخته‌شده توسط سپاه پاسداران به مدار فرستاده است.

بــــرش

از ثریا تا چمران -1

درحالی که دومین پرتاب ماهواره بر قائم 100 موفقیت‌آمیز بوده، نگاهی به نخستین پرتاب این ماهواره‌بر هم خالی از لطف نیست. پرتاب ماهواره ثریا با کمک ماهواره‌بر «قائم 100» در روز ۳۰ دی سال ۱۴۰۲، نخستین تجربه این ماهواره‌بر بود. به دنبال این پرتاب، ماهواره ثریا با 50کیلوگرم وزن، در مدار ۷۵۰ کیلومتری تزریق شد و در این پرتاب طی ۱۱ دقیقه با سرعت ۷۴۷۸ متر بر ثانیه به این مدار رسید. حالا ماهواره‌بر قائم با پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره تحقیقاتی «چمران-۱»، از دومین آزمایش خود نیز سربلند بیرون آمد. مهم‌ترین مأموریت‌ در نظر گرفته شده برای «ثریا» به عنوان ماهواره تحقیقاتی، صحت‌سنجی عملکرد ماهواره‌بر بود. ماهواره «ثریا» محصول تحقیقاتی پژوهشگاه فضایی ایران از سری ماهواره‌های SRI است که طراحی، ساخت و آزمون آن در سال‌های گذشته انجام شده بود.
با توجه به ضرورت تست و عملکرد صحیح پرتابگر و ضرورت تست برخی تجهیزات و زیر سیستم‌های ساخته شده در پژوهشگاه فضایی، در بازه زمانی آبان ۱۴۰۱ تا آبان ۱۴۰۲، بازطراحی، راه‌اندازی و تست‌های آن مجدداً تکرار شد تا به عنوان یک محموله تحقیقاتی برای صحت‌سنجی عملکرد پرتابگر قائم و برخی فناوری‌های ماهواره مورد استفاده قرار گیرد.
از دیگر مأموریت‌های این ماهواره آزمون عملکرد تعیین موقعیت ماهواره در مدار با تکیه بر گیرنده جی پی اس فضایی بومی، آزمون عملکرد مکانیزم فضایی و رهایش ارائه‌های خورشیدی در مدار و محاسبه سرعت آن و تکرار کل فرآیند با بهره‌گیری از تجهیزات فضایی بومی بوده است.
آزمون عملکرد مجموعه تولید، تبدیل و توزیع توان در مدار با صفحات خورشیدی و بردهای بومی، آزمون عملکرد ماهواره در مدار هنگام جدایش با بهره‌گیری از حسگرهای بومی و آزمون عملکرد تجهیزات مخابراتی در ارسال داده‌های وضعیت ماهواره و دریافت دستورات از زمین از دیگر مأموریت‌های «ثریا» بوده است.