مهدی شکیبایی
کارشناس مسائل منطقه

مقام معظم رهبری در حالی در سخنان اخیر خود به موضوع نظم در حال ظهور منطقه مبتنی بر امریکازدایی اشاره کرده‌اند که ایشان پیش از این نیز در اکثر سخنرانی‌ها و طرح مواضع خود پیرامون تحولات منطقه، این مهم را مورد توجه قرار می‌دادند و در تلاش برای تبیین این مسأله بودند. این در حالی است که فلسفه وجودی جمهوری اسلامی پس از وقوع انقلاب اسلامی مبتنی بر مخالفت با دخالت‌های امریکا در منطقه بود و ایران در عمل بر خروج نیروهای امریکا از منطقه تأکید داشته است. اساساً این تأکید و گفتمان که در بطن خود بر مؤلفه استقلال و امریکازدایی تأکید داشت، سبب شکل‌گیری موج گسترده‌ای از تقابل و دشمنی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک از سوی غرب علیه جمهوری اسلامی شد تا از تسری این الگو به دیگر کشورهای منطقه جلوگیری به عمل آید. کشورهای منظومه غرب برای بی‌اثر کردن گفتمان جمهوری اسلامی تلاش کردند منطقه غرب آسیا را با تکانه‌های شدیدی مواجه کنند. در این راستا اقداماتی همچون حمله به افغانستان، ایجاد و حمایت از تروریسم، حمایت بی‌وقفه از رژیم صهیونیستی در روند ضدیت با ایران، دوقطبی‌سازی در منطقه با تأسیس شورای همکاری خلیج فارس و تحریم‌های اقتصادی گسترده علیه ایران، در پیش گرفته شد تا گفتمان جدیدی را که انقلاب اسلامی پیش روی کشورهای منطقه گذاشته بود، خنثی کنند. دشمنی با جمهوری اسلامی از همان موقع آغاز شد و بتدریج گسترش یافت اما روند تحولات با تزلزلی که در موقعیت منطقه‌ای رژیم صهیونیستی شکل گرفت، به شکلی پیش رفت که دیگر معلوم شد حضور ایالات متحده در منطقه محلی از اعراب ندارد. در شرایط کنونی خواسته مشترک اغلب کشورهای منطقه، خروج امریکا از منطقه است و این در حالی است که خود این کشور نیز در پی عقب افتادن از رقبای استراتژیکش در دیگر نقاط جهان به صرافت افتاده است که از منطقه خارج شود و نظمی را بپذیرد که تقریباً 46 سال پیش جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب مطرح کرد. در شرایطی که رؤسای جمهور امریکا از سال 2008 تأکید کرده‌اند که قصد خروج از منطقه را دارند اما جنگ اخیر غزه و ناکامی و غافلگیری رژیم صهیونیستی در پی عملیات «طوفان الاقصی»، ایالات متحده را دچار سردرگمی و دچار یک چالش راهبردی کرده است. این کشور از یک سو نیاز دارد از باتلاقی که به واسطه نیروهای مقاومت در آن گیر کرده، خارج شود و از طرف دیگر هم چاره‌ای جز حمایت از متحد استراتژیک خود که توسط یک جنبش آزادیخواه با یک چالش جدی روبه‌رو شده است، ندارد. بنابراین امریکایی‌ها سراسیمه به منطقه بازگشته‌اند. در چنین فضایی بدون تردید نظمی که مقام معظم رهبری در سخنان خود مطرح کردند، مبتنی بر نیاز ملت‌های منطقه است زیرا تا زمانی که حضور بیگانگان یا اراده آنها در منطقه تأثیر دارد، منافع این ملت‌ها را به نفع خود تخلیه می‌کنند. بنابراین نظم جدید کاملاً همسو با منافع ملت‌ها در منطقه غرب آسیاست.