علی باقری،معاون سیاسی وزارت امور خارجه 2 روز پس از توافق احیای روابط تهران و ریاض راهی مسقط شد
دیپلماسی روی دور تند
سفر روز گذشته علی باقری، معاون وزیر خارجه به عمان از شتاب گرفتن تلاش این کشور برای کاستن از موضوعات اختلافی در مذاکرات رفع تحریم‌ها خبر می‌دهد. باقری روز گذشته در حالی راهی مسقط شد و با «سید بدر البوسعیدی» وزیر خارجه و «شیخ خلیفه الحارثی» معاون دیپلماتیک وزارت خارجه عمان ملاقات کرد که چند روز پیش توافق تهران و ریاض برای ازسرگیری رابطه دوجانبه و تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت گره‌گشایی از پرونده‌های ادعایی به سرفصل خبری تحولات پرشتاب سیاست خارجی ایران تبدیل شده بود. دو تحولی که زیر سایه رویکرد سیاست خارجی دولت سیزدهم در راستای ابهام‌زدایی از ادعاهای آژانس و همچنین ترمیم ارتباط با بازیگران اثرگذار منطقه روی داد تا مقدمه‌ای برای آغاز فصل جدید همکاری منطقه‌ای و در عین حال روشن شدن افق مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین باشد. در روند گام برداشتن به سمت و سوی چنین چشم‌اندازی نمی‌توان از تلاش میانجیگرانه شماری از کشورهای مهم منطقه برای ازسرگیری گفت‌و‌گوهای هسته‌ای غافل شد.
در این راستا شاید بتوان عمان را یکی از بازیگران فعال منطقه دانست که مهم‌ترین وجه رابطه دیپلماتیک‌اش با تهران در سال‌های اخیر در نقش میانجی گرانه این کشور در رابطه با جمهوری اسلامی و کشورهایی که با آن دچار اختلاف شده، خلاصه کرد.
احیای یک نقش تاریخی
ذیل تداوم رویکرد مسالمت‌آمیز مسقط در منطقه چندان دور از انتظار نبود که در پی متوقف شدن مذاکرات رفع تحریم‌ها مقام‌های عمان نقش‌آفرینی دوباره خود را برای بن‌بست‌شکنی مذاکرات از سر گیرند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران که دی ماه گذشته به مسقط سفر کرده بود از عمان به عنوان یکی از میانجی‌های اصلی توافق هسته‌ای تهران با قدرت‌های جهانی نام برده و گفته بود که این کشور در ماه‌های گذشته نیز تلاش‌هایی جدی در این ارتباط داشته و این تلاش‌ها ادامه دارد. امیرعبداللهیان که در این سفر حامل نامه‌ای مکتوب از سوی آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران به «هیثم بن طارق آل سعید»، سلطان عمان بود، در دیدار با پادشاه عمان تأکید کرد که پنجره رسیدن به توافق از سوی جمهوری اسلامی ایران همیشه باز نخواهد بود.
روایتی از پشت پرده توافق با عربستان
همزمان با رایزنی های مهم در مسقط وزیر امور خارجه د رگفت و گو با رسانه ملی به تشریح جزئیات توافق اخیر ایران-عربستان پرداخت. امیرعبداللهیان به مقدمه شکل گیری این توافق در نشست بغداد 2 که آذرماه گذشته برگزار شد، اشاره کرد و با بیان اینکه «در جریان نشست بغداد ۲ در اردن گفت‌وگوی اولیه‌ای بین من و آقای «فرحان»، وزیر امور خارجه عربستان، در محل ورودمان به اجلاس چند دقیقه‌ای انجام شد»، افزود: «طرف سعودی بر آمادگی خود برای بازگشت روابط به حالت طبیعی تأکید داشت». وزیر خارجه با اعلام اینکه رئیس جمهور چین هنگام سفر اخیرش به عربستان ایده هایی را در رابطه با مذاکرات تهران و ریاض با مقام های ایرانی در میان گذاشت و متقابلاً ملاحظات کشورمان را هم درباره چهارچوب این گفت وگوها شنید، افزود:« در نهایت در سفری که آقای رئیسی به پکن داشت، همتای چینی در ملاقات خصوصی گزارشی از گفت وگوهای خود با مقامات عالی عربستان ارائه کرد و برای میانجی‌گری بین تهران و ریاض برای برون رفت از چالش ها ایده‌هایی را مطرح کرد».
وزیر امور خارجه با بیان اینکه
آیت الله رئیسی مواضع جمهوری اسلامی ایران را تبیین کرد و نگاه دولت را برای حل مشکلات با کشورهای منطقه و حرکت در مسیر گفت وگو و شکل‌گیری همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه در منطقه بیان کرد، تصریح کرد:«در نهایت قرار شد که تهران و ریاض در پکن گفت‌وگو کنند اگر چه درباره سطح برگزاری این گفت‌وگوها ایده‌های مختلفی وجود داشت».
رئیس دستگاه دیپلماسی به اشراف، دقت و نظارت آیت‌الله رئیسی در همه مراحل و ابعاد کار، رفت‌وآمدها، دیدارها، نشست ها در عمان، بغداد و نشست اخیر در پکن اشاره و ابراز رضایتمندی کرد که جمهوری اسلامی در چهارچوب سیاست خارجی متوازن دولت سیزدهم با کشور همسایه و مسلمان، عربستان در این نقطه قرار دارد.
19 اسفندماه ششمین دور مذاکرات محرمانه ایران و عربستان در شهر پکن به صدور یک بیانیه مشترک تفاهم انجامید و تهران و ریاض برای از سرگیری روابط دو جانبه و آغاز به کار دوباره سفارتخانه‌های دو کشور توافق کردند.
تبادل زندانیان
در گرو تصمیم امریکا
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود به تلاش ها برای تبادل زندانیان ایرانی-امریکایی اشاره و تأکید کرد چنانچه امریکا آماده باشد این توافق می تواند به زودی صورت گیرد.
امیرعبداللهیان در این رابطه با بیان اینکه اگر همه چیز از طرف امریکا خوب پیش برود در روزهای آینده این تبادل انجام خواهد شد، تأکید کرد:«ما این پرونده را یک موضوع کاملاً انسانی می‌دانیم. از مارس سال گذشته در این رابطه سندی میان ما و طرف امریکایی به طور غیرمستقیم امضا و به تأیید رسید. اما زمینه اجرای آن اکنون فراهم شده و از نظر ما همه چیز آماده است و طرف امریکایی در مرحله آخرین هماهنگی‌های فنی خود قرار دارد». وزیر امور خارجه درحالی ابراز امیدواری کرد که امریکا برای انجام این اقدام از خود آمادگی نشان دهد که ساعاتی پس از این موضعگیری ندپرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا پیرو رویکرد کارشکنانه این کشور پیرامون موضوع تبادل زندانیان، تلاش ها برای انجام این اقدام را تکذیب کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در پی واکنش تعجب‌برانگیز طرف امریکایی نسبت به اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص تبادل زندانیان اظهار داشت: از ماه مارس سال گذشته میلادی از طریق یک واسطه، توافق مکتوبی در خصوص تبادل زندانیان به امضا رسیده که نماینده معرفی شده رسمی امریکا نیز آن را امضا کرده است، اما به بهانه‌های مختلف تاکنون از سوی دولت امریکا اجرا نشده است.
سخنگوی دستگاه سیاست خارجی افزود: در هفته‌های اخیر نیز تبادل پیام‌های غیرمستقیم برای به‌روز رسانی آن در جریان بوده است.
سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی سه شهروند ایرانی - امریکا هستند که به جرم جاسوسی به زندان محکوم شده اند. این در حالی است که شماری از شهروندان ایرانی نیز بنا به اتهامات مبنی بر دور زدن تحریم ها از سوی ایالات متحده به محکومیت های طویل المدت محکوم شده بودند. پیشتر کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه با اعلام اینکه امریکا ده ها نفر از ایرانیان را به دلیل دور زدن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی بازداشت کرده است، به نام برخی از آنها اشاره و تصریح کرده بود که 2 نفر از بازداشت شدگان، سرهنگ‌پور و عطار کاشانی نام دارند.
توافق تبادل زندانیان ایران و امریکا در حالی نهایی می شود که جمهوری اسلامی مهرماه گذشته به منظور همکاری برای انجام این تبادل انسان دوستانه دستور آزادی باقر نمازی را که به جرم جاسوسی برای ایالات متحده به ۱۰ سال زندان محکوم شده بود، صادر کرد؛ اقدامی که نشان می داد کشورمان بر خلاف رویکرد ضد و نقیض امریکایی ها این تبادل را در چهارچوب ملاحظات انسان دوستانه و خارج از مذاکرات رفع تحریم ها مورد توجه قرار داده است.
رفع اتهامات بی اساس در آژانس
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از مواضع روز گذشته خود همچنین مذاکرات رفع تحریم‌ها را نیز مورد توجه قرار داد و با اشاره به اینکه برای ما رفع اتهام بی‌اساس از ایران در آژانس یک مسأله مهم و یکی از خطوط قرمز است، یادآور شد:« در سفر اخیر رافائل گروسی به تهران، پیشرفت خوبی حاصل شد و همکاری نیرومندی میان سازمان انرژی اتمی و آژانس جریان دارد که نتیجه آن، تأثیر خوبی بر جمع‌بندی مذاکرات خواهد داشت».
بــــرش
تداوم واکنش‌هابه توافق تهران و ریاض
واکنش‌های خارجی به توافق ازسرگیری رابطه ایران و عربستان سعودی همچنان ادامه دارد. در همین چهارچوب امیر کویت، توافق ایران و عربستان را گامی مهم در راستای امنیت و ثبات توصیف کرد. به گزارش ایسنا به نقل از الخلیج آنلاین، شیخ نواف الاحمد الجابر الصباح گفت که توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط گام مهمی در راستای تحقق امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی است. وی در پیام‌هایی جداگانه این توافق را به سید ابراهیم رئیسی و ملک سلمان تبریک گفت. «نجیب میقاتی»، نخست وزیر دولت پیشبرد امور لبنان و «ایوان گیل»، وزیر خارجه ونزوئلا از مقام‌های دیگر کشورهایی بودند که از توافق ایران و عربستان برای احیای روابط ابراز خرسندی کردند. وزارت خارجه لیبی نیز در بیانیه‌ای توافق ایران و عربستان را بازتاب‌دهنده تعهد تمامی طرفین به گفتمان و روش‌های صلح‌آمیز دانست. پیش از این تهران و ریاض در پایان ششمین دور از مذاکرات دوجانبه به میزبانی پکن برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک به توافق رسیدند.