مؤسسه هادسون درباره ناوگان دریایی جمهوری اسلامی گزارش ویژه دفاعی - اطلاعاتی منتشر کرد
تأثیر ژئوپلیتیک قابلیتهای دریایی ایران
مؤسسه هادسون با انتشار گزارش ویژه دفاعی - اطلاعاتی با عنوان «سکوهای دریایی غیرمتعارف ایران» به قلم کان کاساپوگلو، عضو ارشد غیرمقیم این مؤسسه مدعی شده که ناوهای پهپادبر ایران میتوانند تهدید جدی برای کشتیهای آمریکایی و امنیت ناوبری دریایی جهانی باشد، بویژه اگر سپاه پاسداران با نیروهای یمنی هماهنگی (بیشتری) کند. با اینکه با این سکوهای دریایی قابلیتهای موشکی و پهپادی ایران قویتر از همیشه شده است.
کاساپوگلو که مدرک دکترای خود را از کالج جنگ ترکیه و مدرک کارشناسی ارشد علوم خود را از آکادمی نظامی ترکیه دریافت کرده است و سابقه همکاری با کالج دفاعی ناتو در ایتالیا و مرکز مطالعات استراتژیک بن گوریون- سادات را در کارنامه خود دارد، در این مقاله نوشته است: ایران برای جبران ضعفهای متعارف خود، به تبدیل کشتیهای تجاری به «ناوهای پهپادبر» و سکوهای پرتاب موشکهای دریایی روی آورده است. تهران (در این ساختار) کشتیهای تجاری ساده را به عرشههای پرواز و سلاحهای تهاجمی نامتقارن مانند پهپادهای رزمی تبدیل کرده است. همچنین آنها را به قایقهای بدون سرنشین انفجاری و موشکهای بالستیک ضدکشتی مجهز کرده است. (قدرت این تسلیحات جدید به حدی است که) به نظر میرسد این سکوهای جدید قادر به وارد آوردن ضربات سهمگینی به دشمنان ایران در منطقه هستند.
از آنجایی که تهران این کشتیها را عمدتاً با قطعات تجاری تغییر میدهد، اقدامات سنتی کنترل تسلیحات (یا کنترل صادرات) در محدود کردن ساخت آنها بیاثر است. اگرچه این سکوها به لحاظ تکنولوژیک مطابق با ناوهای هواپیمابر دشمنان ایران نیست اما به ایران توانایی میدهد تا حضور دریایی ایالات متحده در خاورمیانه را به چالش بکشد.
ایران اولین ناو پهپادبر خود را به خدمت گرفت
در این گزارش درباره ناو پهپادبر ایران آمده است که این ناو در اوایل فوریه 2025، با نام «شهید باقری» رسماً به نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست. مراسم افتتاحیه آن هم در شهر بندرعباس، واقع در تنگه هرمز، برگزار شد.
سکوی دریایی جدید ایران ممکن است از نظر ساختاری با ناوهای هواپیمابر و کشتیهای تهاجمی آبی خاکی فاصله داشته باشد، اما ارزیابی دقیق فلسفه طراحی این کشتی نشان میدهد که ایران از موفقیت یمنیها درس گرفته و آن را در مقیاس بزرگتر اجرا کرده است. این ناوهای پهپادبر دستساز، مانند زرادخانه یمن، برای ایجاد مزیتهای تاکتیکی و اهرمهای نبرد استراتژیک طراحی شدهاند. مطابق بررسیهای صورت گرفته «شهید باقری» قبلاً یک کشتی کانتینری به نام «پرارین» (the Perar) بود. این کشتی با طول 240 متر و باند پرواز تقریباً 174 متر، بهخوبی مجهز به پشتیبانی از انواع پهپادهای ایرانی، از جمله پهپادهای کامیکازا است.
این کشتی همچنین دارای یک ویژگی طراحی منحصر به فرد است: یک عرشه پرواز زاویهدار، شبیه به یک سکوی اسکی پرش، که به سمت لبه سمت راست کشتی اشاره دارد. این طراحی به عرشه پرواز اجازه میدهد تا فراتر از شاسی پرارین امتداد یابد و باند پرواز را طولانیتر کرده و به پهپادهای بزرگتر اجازه دهد تا از ناو پرتاب شوند.
علاوه بر این، ناو شهید باقری طیف گستردهای از گزینههای جنگ روباتیک را دراختیار اپراتورهای خود قرار میدهد. در اولین رونمایی، این ناو دو نوع کوچک شده از پهپاد «قاهر» را حمل میکرد که یکی 60درصد و دیگری 25 درصد کوچکتر از بدنه اصلی «قاهر» بودند و با موفقیت پرتاب شدند.
پهپاد «ابابیل-3» هم که میتواند مهمات هدایت شونده حمل کند، یا به عنوان یک پهپاد کامیکازا عمل کند، نیز با موفقیت از این ناو بلند شد. نوع زیرشاخه «اطلس- ابابیل-3» دارای یک بدنه تقویت شده است که به آن اجازه میدهد تا محموله بیشتری را حمل کند. قابلتوجه است که یمنیها در عملیاتهای خود از یک نوع کامیکازا از خانواده «ابابیل» به نام «قاصف» استفاده کردهاند.
ناو شهید باقری همچنین در طول مراسم رونمایی، یک پهپاد «مهاجر-6» را حمل میکرد. پهپاد «مهاجر-6» که توسط صنایع هوایی قدس طراحی شده است، از مواد کامپوزیتی برای کاهش وزن خود استفاده میکند. این هواپیما مجهز به مسافتیاب لیزری و حسگرهای الکترواپتیکی مادون قرمز است. این پهپاد میتواند پرواز و فرود خودکار انجام دهد و محمولههای اخلالگر و حسگر الکترومغناطیسی را حمل کند که قابلیتهای مهمی برای مبارزه با عملیات جنگ الکترونیک هستند. در نهایت، برد کنترل دید مستقیم آن 193 کیلومتر و سقف پرواز آن 5486 متر است که به آن اجازه میدهد تا خارج از دایره عملکرد اکثر پدافندهای هوایی برد کوتاه و در ارتفاع پایین فرار کند.
بیشتر تحلیلگران تخمین میزنند که این پهپاد میتواند حدود 12 ساعت پرواز کند، اگرچه برخی گزارش دادهاند که قابلیت پرواز تا 24 ساعت را نیز دارد. «مهاجر-6» همچنین اولین نوع از کلاس خود است که برای مهمات هدایتشونده مانند بمبهای گلایدری «قائم-1» تأیید شده است.
«شهید باقری» همچنین میتواند مهمات سرگردان «شاهد»، شناورهای سطحی بدون سرنشین برای عملیات جنگی دریایی نامتقارن و از نظر تئوری، شناورهای زیرسطحی بدون سرنشین را پرتاب کند. سپاه پاسداران از تجربه رزمی ارزشمندی که از حملات پهپادی و موشکی حوثیها علیه داراییهای نیروی دریایی ایالات متحده در منطقه به دست آورده است، برای توسعه این قابلیتها استفاده کرده است.
نیروی دریایی سپاه پاسداران با ناوگان ناوهای پهپادبر خود میتواند عملیات جنگی بسیار فرسایشی یمنیها را در مقیاس بزرگتر تکرار کند. پایگاههای شناور ایران میتوانند به اهدافی با بستههای حمله ترکیبی متشکل از پهپادهای دریایی، مهمات سرگردان و پهپادهای هوایی، موشکهای بالستیک ضدکشتی، موشکهای کروز ضد کشتی و پلتفرمهای جنگ روباتیک زیردریایی حمله کنند. چنین زرادخانهای می تواند برای هر گروه دریایی در خاورمیانه چالش ایجاد کند.
سکوهای موشکی دریایی
ناوگان قدرتمند ایران میتواند موشکهای ضد کشتی، پدافند هوایی و تجهیزات حمله زمینی را نیز حمل کند. «شهید مهدوی»، یکی دیگر از سکوهای موشکی شناور ایران است که روی کشتی کانتینری «سروین» ساخته شده و تقریباً به اندازه «شهید باقری» طول دارد. این کشتی دارای پدهای هلیکوپتر به همراه موقعیتهای پرتاب موشکهای بالستیک است. در سال 2024، این کشتی موشکهای بالستیک پایه «فاتح»، احتمالاً نوع «دزفول» با برد بیشتر را آزمایش کرد. یمنیها نشان دادند که موشکهای بالستیک ضدکشتی ساحلی میتوانند حتی در برابر اهداف متحرک نیز مؤثر باشند. یک ناو موشکی و پهپادی شناور ایرانی، پدافند هوایی و موشکی منطقهای را به میزان قابلتوجهی نگرانکنندهتر تحت فشار قرار میدهد. علاوه بر ناو پهپادبر «شهید باقری» و سکوی موشکی «شهید مهدوی»، ایران، «مکران» را که قبلاً یک نفتکش نفت خام بود، به عنوان یک کشتی پایگاه پیشرو با ویژگیهای پشتیبانی هوانوردی دریایی بالگرددار دراختیار دارد. تهران همچنین از «شهید رودکی»، یکی دیگر از کشتیهای کانتینری سابق، بهعنوان سکوی پرتاب پهپاد و موشک استفاده میکند. ناوگان رو به رشد سریع ایران از ناوهای هواپیمابر پهپاد و موشک شناور با کشتیهای اطلاعاتی مانند «ساویز» و «بهشاد» تقویت میشود که آنها نیز از کشتیهای کانتینری تبدیل شدهاند. این پلتفرمها مجهز به قابلیتهای اطلاعاتی و ویژگیهای فرماندهی - کنترل، نقش حیاتی در ارائه دادههای هدفگیری در زمان واقعی به ناوهای هواپیمابر پهپاد و پایگاههای موشکی شناور ایران دارند.
قابلیتهای موشکی و پهپادی ایران قویتر از همیشه
آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده (DIA) در گزارش خود در سال 2019 درمورد قدرت نظامی ایران، به این نتیجه رسید که پرندههای بدون سرنشین (پهپادها) سریعترین قابلیت پیشرفت نیروی هوایی ایران هستند.
قابلیتهای موشکی و پهپادی ایران قویتر از همیشه است. درسهای یمن و اوکراین دانش ارزشمند دنیای واقعی را در اختیار تهران قرار داده است و از آنجایی که ایران شبکه لجستیکی خود را با تجهیزات تجاری موجود متنوع کرده است، چهارچوبهای سنتی گذشته نمیتوانند کار زیادی برای متوقف کردن این قدرت
انجام دهند.