بهرام نوذری، کارگردان فیلم «اشکه‌زا» در گفتوگو با «ایران»:
مسأله شکاف نسلی در آثار فرهنگی ما مهجور است
معصومه غفاری
خبرنگار
«اشکه زا»، فیلمی با رویکرد اجتماعی به نویسندگی و کارگردانی «بهرام نوذری» است که در شرایط بسیار سخت زمستانی اما در مکانی بسیار زیبا و دل‌انگیز در دامنه کوه‌های «دنا» و در روستای «خفر» از توابع شهرستان سمیرم استان اصفهان با هنرنمایی «اتابک نادری» ساخته شده است. این فیلم اشاره به شکاف ارتباط میان دختر و پدر به واسطه وجود سنت‌های غلط در یک خانواده دارد و زندگی پدری را به تصویر می‌کشد که دغدغه رفع مشکلات اقتصادی، فرصت لازم برای نزدیکی و ابراز عشق به فرزند را از او گرفته و شرایطی را ایجاد کرده تا فرزندش به محیطی جز خانه و خانواده پناه ببرد.
«بهرام نوذری» نویسنده و کارگردان «اشکه زا»، در گفتوگو با «ایران» درباره نحوه شکل‌گیری قصه این فیلم اظهار کرد: قصه «اشکه زا» از یک داستانک به نویسندگی «الهام جنتی‌فر» به نام «چشم شیشه‌ای» آغاز شد و من یک سال پس از خواندن این داستانک و تأثیری که از آن گرفتم، شروع به نوشتن فیلمنامه آن کردم.
کارگردان «اشکه زا» در توضیح قصه این فیلم اظهار کرد: این اثر یک قصه جهانی و در واقع یک آسیب جهانی است که در سراسر جهان متوجه کودکان شده و به شکاف میان دختر خانواده و پدرش به واسطه وجود سنت‌های غلط، باوجود عشق بی‌نهایتی که پدر به فرزندش دارد، پرداخته است. پدری که درگیر مشکلات اقتصادی خانواده است و فرصت لازم را برای نزدیک شدن و درک احوالات فرزند خود ندارد. پدر این قصه در واقع تک دیالوگ قصه است که جبر زمانه و سنت، وی را وادار به تصمیماتی می‌کند که در خلوت خود از این تصمیم بسیار غمگین و سرخورده است. حاشیه پررنگ این کار پدر است و زنان و کودکان شخصیت‌های پررنگ و آسیب‌دیده در این فیلم هستند.
شاید «اشکه زا» از دنیای موازی من آمده باشد
وی در تشریح چرایی انتخاب «اشکه زا» برای نام این اثر بیان کرد: یک جاهایی شما برای بیان کلمات و نوشتن آنها تصمیم نمی‌گیرید. مثلاً برای خلق یک اثر و نقاشی، روزها به سوژه‌ای فکر می‌کنید اما نتیجه چیز دیگری می‌شود. برای من تاکنون این‌گونه بوده که جریانی اتفاقی از جای دیگری به ذهن و خاطرم پرواز کرده و نهایتاً آن اثر شکل گرفته است. شاید «اشکه زا» نیز از دنیای موازی من آمده باشد.
هنرنمایی اتابک نادری در اشکه زا
کارگردان و نویسنده اشکه زا در ادامه به معرفی بازیگران این فیلم پرداخت و از هنرنمایی «اتابک نادری، ابتسام بغلامی، یلدا محمد پناه» و نقش‌آفرینی «زهرا شاطری مبارکه» و «محمد‌رضا عربی» در نقش کودکان در این فیلم خبر داد.
نوذری در توضیح عوامل این فیلم افزود: تهیه‌کننده این کار را «کامران اباذری»، تدوینگر «آرش خزایی»، فیلمبردار «محسن استیری»، صدابردار «احمد صابری»، صداگذار «حسن شبانکاره»، آهنگساز «رهام رادوین» و مدیر تولید آن را «حسین نصیری» به عهده داشتند.
وی عنوان کرد که در طراحی صحنه این فیلم تلاش شده است که مخاطب در لامکان قرار گرفته و اتمسفر خاصی به وی القا نشود و با توجه به حضور تیم حرفه‌ای در ساخت این کار به گونه‌ای مطلوب جهانی شود.
«جنس جور» برداشتی آزاد از فیلمنامه «جنس اول» دکتر صدقی
نوذری در ادامه به توضیح درباره دیگر آثار خود پرداخت و گفت: «لاک‌پشت‌های یخ‌زده»، کاری خوش‌ساخت و قابل تأمل است که در سال 1402 و در جشنواره کودک و نوجوان «جانای» کشور لبنان به عنوان پنج فیلم برتر، از سوی داوران برگزیده و سپس در سایت‌های معتبر کشور اکران شد. نویسندگی این کار را «سایان فرخی» و تهیه‌کنندگی آن را من و «مسعود صالحی» از اساتید درجه یک آهنگسازی و نوازندگی کشور به‌صورت مشترک به عهده داشتیم. «رخ بی‌رخ» نیز فیلمی در قالب سینمای هنر و تجربه و به صورت ویدیویی بود که تهیه‌کنندگی آن را «حسن محمدی» برعهده داشت. در این فیلم که در سال 1400 ساخته شد به معضلات اجتماعی از جمله فقر و اعتیاد پرداخته شده و در اردیبهشت‌ماه سال 1402 برای نخستین‌بار از سایت «هاشور» اکران آنلاین شد. دو فیلم «پارتی تور» و «جنس جور» نیز در سال 1401 و 1402 ساخته شده‌اند که «جنس جور» برداشت آزادی از فیلمنامه «جنس اول» دکتر صدقی بوده است. «شروه آن» نیز که فیلمنامه‌ای خاص و در فضای سوررئال است در آن نیز به معضلات اجتماعی از نگاهی متفاوت پرداخته شده است. در این فیلمنامه، خانواده محور اصلی بوده و حرف اول را می‌زند و در آن شکاف میان فرزندان با والدین مورد بررسی قرار گرفته است. «آگاما، کایر، جن‌گاه» و فیلمنامه کمدی «آی ولت» نیز از دیگر آثار خانواده‌محور من هستند که این روزها به نوشتن آنها مشغولم.
مسائل بین نسلی در حوزه فرهنگی کشور غریب است
نوذری بر این باور است که هرچند با بررسی آثار تولید شده در سه دهه اخیر، خواهیم دید که مسائل بین نسلی و شکاف میان فرزندان و والدین به عنوان یک موضوع اجتماعی ظهور پیدا کرده، اما متأسفانه در آثار فرهنگی و رسانه‌ای کشور بخصوص رسانه‌های تصویری، از سوی صاحبان این عرصه در فیلم و سریال‌ها کمتر به آن پرداخته شده و بیشتر مطالعات انجام شده در این حوزه را نگاه تاریخی، سیاسی، جامعه‌شناختی و روانشناختی به خود اختصاص داده است. این در حالی است که نیاز است چالش‌های گفتمانی میان دو نسل از سوی صاحبان و فعالان این حوزه مورد توجه ویژه قرار گرفته و با هدف رفع آنها به تصویر کشیده شود چرا که مسیرهای راهبردی با اهداف بلندمدت، کوتاه‌مدت و شناخت کودک از جهان پیرامونش، از خانواده و در خانواده شکل خواهد گرفت. همان‌طور که در فیلمنامه «شروه آن»، شاهد ترس و وحشت دختر خانواده از پدر هستیم، اما در واقع پدر بسیار مهربان‌تر از چیزی است که دختر فیلمنامه ما تصور می‌کند. در این فیلمنامه به چرایی این موضوع پرداخته و تلاش شده است تا این مهم برای مخاطبان به تصویر کشیده شود. با مروری در آثار بهرام نوذری، نویسنده و کارگردان خواهیم دید که نگاهی ویژه در فیلم‌ها و آثار وی به معضلات اجتماعی بخصوص در حوزه کودک، زن و خانواده شده و جایگاه و نقش پدر در خانواده به صورت خاص و ویژه مورد توجه قرار گرفته است. در پایان گفتنی است که پخش جهانی فیلم کوتاه داستانی «اشکه زا» از سوی «درگاه فیلم ایران» به مدیریت «علیمحمد اقبالدار» از اوایل هفته گذشته آغاز شده است.