بهبود متغیرهای اقتصاد کلان در دوره ریاست جمهوری شهید رئیسی
تحول اقتصادی ثمره گفتمان عدالت‌محوری
رشد مثبت اقتصادی در تمامی فصول عمر دولت سیزدهم، کاهش نرخ تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده، کنترل نرخ رشد کل‌های پولی، رکوردشکنی در کمترین میزان نرخ بیکاری و افت نرخ شاخص‌های نابرابری مصادیقی نمایان از مجاهدت 1000 روزه آیت‌الله رئیسی در کسوت ریاست جمهوری ایران است
نزدیک به 1000 روز آیت‌الله رئیسی در قامت رئیس جمهور ایران اسلامی به کشور خدمت کرد و در این روزها که ملت ایران در سوگ شهیدجمهور وهمراهان ایشان هستند، فرصت مناسبی است تا به اختصار برخی شاخص‌های آماری تحولاتی را که ایشان در دولت سیزدهم رقم زدند مرور کنیم تا شاید اندکی بتوانیم قدردان ایشان باشیم. لازم به ذکر است در این گزارش صرفاً به بررسی برخی شاخص‌های اقتصاد کلان پرداخته شده است و مجموعه اقدامات شهید رئیسی در بخش‌های مختلف طی سه سال گذشته، وسیع‌تر از آن است که در قالب یک گزارش بتوان بدان پرداخت.
رشد مثبت اقتصادی در تمامی فصول عمر دولت
یکی از اهداف دولت سیزدهم و تأکیدات شهید رئیسی هموار کردن مسیر رشد اقتصادی بود؛ شاخص رشد اقتصادی طی دهه 90 به صورت متوسط صفر بوده و به عبارتی از دهه 90 به عنوان دهه از دست‌رفته اقتصاد ایران یاد می‌شود. براساس اعلام مرکز آمار، رشد اقتصادی کشور در سال 1401 ، ۴.۸ درصد بوده است. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت از ۴ درصد سال ۱۴۰۰ به ۴.۵ درصد در سال ۱۴۰۱ افزایش یافت. همچنین براساس رشد بخش‌های مختلف اقتصاد کشور در زمستان 1401، رشد بخش صنعت دورقمی شده و به ۱۱.۹ درصد رسیده که این رقم از سال ۱۳۹۶ بی‌سابقه بوده است. براساس آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار رشد اقتصادی 9 ماهه سال 1402، 6.7 درصد بوده است که برآورد می‌شود در زمستان نیز ادامه روند مثبت رشد اقتصادی در تمام فصول 2 سال گذشته، تداوم یابد. دهه 90 به عنوان دهه از دست رفته اقتصاد ایران با متوسط رشد اقتصادی صفر درصد منجر شد تولید کشور آسیب‌های جدی را تحمل کند و با روی کار آمدن دولت سیزدهم این شرایط تغییر کرد.
مهار رشد کل‌های پولی
آیت‌الله رئیسی توجه ویژه‌ای به انضباط پولی و مالی دولت داشت و با اهتمام ویژه ایشان نسبت به مهار تورم، طی 3 سال اخیر اقدامات ویژه‌ای در کنترل رشد نقدینگی به منظور تحقق این هدف انجام شد. میزان نرخ رشد نقدینگی در اسفند ماه 1402با تداوم روند نزولی خود به 24.3 درصد رسید؛ دولت سیزدهم با ثبات در بازار پول تلاش کرد تا بستر حمایت از تولید فراهم شود و کاهش نرخ رشد نقدینگی از 33.1 درصد در فروردین 1402 به 24.3 درصد در پایان اسفند ماه 1402 و همگرایی همزمان روند نرخ رشد پایه پولی از 45 درصد در ابتدای سال گذشته به 28.1 درصد در اسفند ماه، ثبات کل‌های پولی در سال 1402 را به ارمغان آورد. کاهش رشد پول به 17.5 درصد در فروردین سال‌جاری و فاصله گرفتن از رقم 75 درصد در فروردین ماه 1402 را می‌توان نشانه‌ای از افت چشمگیر سطح انتظارات تورمی در جامعه تلقی کرد که سیگنال‌های افت تورم را از اقدامات مؤثر دولت سیزدهم و بانک مرکزی بر متغیرهای پولی و شاخص‌های اقتصاد کلان دریافت کرده‌اند.
کاهش نابرابری
اولویت سید محرومان
یکی از گفتمان‌های اصلی شهید رئیسی عدالت‌محوری و توجه به محرومان بود و همواره تلاش کرد تا نابرابری و فاصله طبقاتی در کشورکاهش یابد. یکی از شاخص‌هایی که می‌توان به واسطه آن سطح نابرابری جامعه را سنجید، ضریب جینی است. ضریب جینی به عنوان شاخصی برای سنجش نابرابری با روی کار آمدن دولت سیزدهم و اتخاذ سیاست‌های حمایتی از اقشار کم درآمد و اجرای سیاست مردمی‌سازی یارانه‌ها، روندی نزولی را طی کرده است. به عبارت دیگر، وضعیت نابرابری و فقر در مجموع بهبود یافته و توزیع درآمد روند مثبتی داشته است. در سال‌های گذشته ارزیابی درآمد سرانه به قیمت سال پایه 95 نشان می‌دهد درآمدسرانه ایرانیان در سال 1400 به 13 میلیون و 400 هزارتومان رسیده و در سال 1401 رقم 13.7 میلیون تومان را ثبت کرده است. همچنین براساس نحوه توزیع مخارج بین خانوارهای پرهزینه نسبت به خانوارهای کم‌هزینه که همان دهک‌های بالا نسبت به دهک‌های پایین است نیز می‌توان دریافت که میزان نابرابری نسبتاً کاهش یافته است. این بخش نشان می‌دهد شکاف بین این دو گروه در سال 1401 کمتر شده است.
کاهش مستمر نرخ تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده
تورم به عنوان شاخصی که با زندگی روزمره مردم و قدرت خرید درآمد آنان در ارتباط است به عنوان یکی از شاخص‌ترین متغیرهای اقتصاد کلان به شمار می‌رود.
به‌طور خاص کنترل نرخ تورم یکی از اهداف اصلی دولت سیزدهم بود و دولت با اتخاذ سیاست‌های مالی غیرتورمی و همکاری بانک مرکزی در اتخاذ سیاست‌های پولی فعال تلاش کرد تورم را هدفگذاری کند.
با برنامه‌های ضدتورمی دولت سیزدهم نرخ تورم از 55 درصد در فروردین ماه 1402 به 30.9 درصد در فروردین 1403 کاهش یافت. همچنین مجموعه اقدامات اقتصادی دولت سیزدهم در مسیر مهار تورم به همراه ثبات ارزی منجر به افت قابل توجه نرخ تورم تولیدکننده در سال 1402 شد.
ثبات ارزی ایجاد شده به همراه مهار رشد نقدینگی منجر به کاهش نرخ تورم تولیدکننده از ۴۲.۴ درصد در اسفندماه ۱۴۰۱ به 23.8 درصد در فروردین ماه 1403 شد.
رکوردشکنی در کمترین میزان نرخ بیکاری
توجه ویژه شهید رئیسی به موضوع اشتغال و کاهش بیکاری در کشور، در رکوردشکنی‌های مکرر دولت سیزدهم در کمترین میزان نرخ بیکاری 20 سال اخیر کاملاً نمایان است. تابستان ۱۴۰۰ و زمانی که دولت سیزدهم کار خود را آغاز کرد نرخ بیکاری بهار ۱۴۰۰ معادل ۸.۸ درصد اعلام شد. در پاییز و پس از حدود پنج ماه از آغاز فعالیت دولت سیزدهم، نرخ بیکاری به ۸.۹ درصد رسید. رکوردشکنی کاهشی شدن نرخ بیکاری در دولت از همین نقطه آغاز شد و در تابستان ۱۴۰۲ به ۷.۹ درصد رسید.