محدثه جعفری
خبرنگار

 
بیش از ۶ ماه از ابلاغ قانون بیمه کارگران ساختمانی می‌گذرد؛ قانونی که ماده 5 آن با وقفه‌های طولانی بارها دستخوش تغییرات شد تا منابع لازم برای بیمه تعداد کثیری از کارگران در حوزه ساخت و ساز تأمین شود. این در حالی است که به گفته «اکبر شوکت» رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی، قانونی که چند ماه پیش مصوب شد، هنوز تأثیری بر وضعیت کارگران ساختمانی نگذاشته است به طوری که کارگران ساختمانی 6 درصد شاغلان کشور را تشکیل می‌دهند ولی 50 درصد حوادث ناشی از کار مربوط  به کارگران ساختمانی است. او تعداد کارگران ساختمانی فاقد بیمه را 700 هزار نفر خواند. بنابراین همین امر سبب شد به سراغ سازمان تأمین اجتماعی برویم تا از روند پوشش بیمه‌ای کارگران ساختمانی آگاه شویم.
23 هزار میلیارد تومان کسری بودجه برای بیمه کارگران
بشیرعمرانی، مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی سازمان تأمین اجتماعی، در گفت‌و‌گو با «ایران»، با توجه به تغییرات اخیر که از سوی مجلس شورای اسلامی روی ماده 5 قانون بیمه کارگران ساختمانی اعمال شده است، گفت:
با توجه به اینکه بخشی از منابع این بیمه از محل عوارض صدور پروانه ساختمان تأمین می‌شود، توسعه این بیمه به همه کارگران ساختمانی مستلزم تأمین منابع است، اما با وجود این، سازمان تأمین‌اجتماعی، از طریق شناسایی و حذف افرادی که کارگر ساختمانی واقعی نیستند، امکان جایگزینی کارگران واقعی را فراهم کرده است. حق بیمه به‌صورت اشتراکی توسط کارفرما و کارگر تأمین و توسط کارفرما به صندوق تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود.وی افزود: با توجه به قانون ماده (5) بیمه کارگران ساختمانی مصوب 22 شهریور سال‌جاری، تأمین 20 درصد حق بیمه سهم کارفرمایی از محل مجموع عوارض صدور پروانه ساختمانی است و در مناطق شهری
25 درصد، مسکن ملی 15 درصد و مناطق روستایی 10 درصد پیش‌بینی شده است. ضمناً در اجرای بند (ح) این قانون مقرر شده است، معادل و متناسب با درآمدها، کارگران ساختمانی متقاضی پس از بررسی مدارک و احراز اشتغال به کار، تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گیرند.به گفته عمرانی، با وجود کافی نبودن منابع لازم و کسری حق بیمه بیش از 23 هزار میلیارد تومان و افزایش تقاضای بیمه­ کارگران ساختمانی، درحال حاضر، به تدریج، پذیرش و جایگزینی متقاضیان بیمه کارگران ساختمانی با افراد غیر واقعی شناسایی شده در شعب این سازمان، در حال اجراست. انتظار می­ رود انجام این مهم منجر به پوشش بیمه‌ای متقاضیانی شود که در گذشته از مزایای این قانون محروم بوده‌­اند.مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی تأمین اجتماعی، در پاسخ به اینکه آیا تغییرات اعمال شده در اصلاحیه ماده 5 قانون بیمه کارگران ساختمانی توانسته است کمبود منابع صندوق را جبران کند، گفت: خیر، مطابق بررسی­‌ها و محاسبات انجام شده و آمار وصولی حق بیمه سهم کارفرمایی از واحدهای اجرایی این سازمان و همچنین با توجه به تعداد بیمه‌شدگان کارگرساختمانی تحت پوشش، در حال حاضر با‌وجود اصلاح ماده (5) قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی، کسری منابع حق بیمه سهم کارفرمایی همچنان وجود دارد.
ثبت‌نام 500 هزار کارگر ساختمانی
 در سامانه رفاهی
عمرانی با بیان اینکه در حال حاضر حدود
 700 هزار کارگر ساختمانی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند، عنوان کرد: حدود 500 هزار نفر از متقاضیان بیمه کارگر ساختمانی در سامانه رفاهی کارگران ساختمانی ثبت‌نام کرده‌اند و مطابق بررسی­‌های انجام شده برخی از این افراد تحت پوشش قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی قرار گرفته‌اند. در خصوص بقیه افراد امید است ضمن تأمین منابع مربوطه در اجرای بند (ح) قانون بیمه کارگران، به تدریج برای پوشش بیمه­‌ای این افراد اقدام لازم
صورت گیرد.مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی تأمین اجتماعی با اشاره به اینکه کارگران برای پرداخت حق بیمه، نیازی نیست هر ماه مستندات اشتغال به کار را ارائه کنند، اظهار داشت: با توجه به قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی، «کارگر ساختمانی فردی است که به نحوی از انحا در رابطه با ایجاد، توسعه، تجدید بنا، تعمیرات اساسی و تخریب ساختمان به طور مستقیم اشتغال دارد و مشمول مقررات خاص از نظر بیمه و بازنشستگی نیست.» اما بسیاری از افراد به علت پایین بودن مبلغ حق بیمه، به‌صورت غیرواقعی تحت پوشش این بیمه قرار گرفته­‌اند و از این حیث هزینه­ زیادی را به این سازمان تحمیل کرده‌اند، لذا شناسایی دقیق کارگران ساختمانی و احراز اشتغال به کار مستقیم آنان در فعالیت­‌های ساختمانی و جلوگیری از استفاده من غیرحق افراد غیرشاغل در صنعت ساختمان از مزایای قانون مذکور، از اهمیت ویژه­‌ای برخوردار است.وی افزود: براساس ماده (1) قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی و اصلاحات بعدی آن، کارگران ساختمانی دارای کارت مهارت فنی که به طور مستقیم در کارهای ساختمانی اشتغال دارند، در ابتدا باید در سامانه کارگران ساختمانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت‌نام و درصورت احراز شرایط لازم، به شعب تأمین اجتماعی مراجعه و مراحل پذیرش و نام‌نویسی (بازرسی اشتغال بکار، معاینات پزشکی و...) را طی کنند.

پرداخت غیرحضوری حق بیمه
عمرانی گفت: حق بیمه سهم بیمه شده کارگر ساختمانی، معادل 7 درصد دستمزد مقطوع تعیین شده است.عمرانی با اشاره به پرداخت حق بیمه به‌صورت برخط  گفت: امکان پرداخت حق بیمه توسط کارگران به‌صورت غیرحضوری از طریق سامانه‌های es.tamin.ir و Samt.tamin.ir میسر است.

در صورت قطع بیمه، مدارک اشتغال بکار ارائه کنید
این مسئول تأمین اجتماعی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا با اتمام پروژه ساختمانی و بیکار شدن کارگر، بیمه‌اش قطع می‌شود، گفت: تأکید می‌کنم بیمه‌پردازی افرادی که به‌طور مستقیم در حرفه ساختمانی فعالیت داشته و اشتغال آنها تأیید شده، به هیچ وجه متوقف نشده است. مطابق قانون، سازمان تأمین اجتماعی مکلف است کارگران ساختمانی را پس از بررسی مدارک و احراز اشتغال ب­کار در کارهای ساختمانی، به‌عنوان کارگر ساختمانی تحت پوشش قرار دهد، از این‌رو پوشش بیمه­‌ای کارگران شاغل در مشاغل ساختمانی با بررسی مدارک ارسالی از سوی مراجع ذی صلاح و احراز اشتغال بکار آنان در کارهای ساختمانی مورد تأکید قانونگذار است و این سازمان مطابق قانون به‌صورت دوره­‌ای درخصوص راستی‌آزمایی اشتغال بکار افراد در مشاغل ساختمانی، بازرسی تحقیقی انجام می­‌دهد. ضمناً در صورتی که امکان انجام بازرسی از محل اشتغال بکار کارگران ساختمانی به علت جا به جایی محل کار میسر نباشد، بعضاً بررسی از محل سکونت بیمه شده انجام می‌­شود.
به گفته عمرانی، مسئولیت شناسایی کارگران واقعی شاغل در کارهای ساختمانی به منظور بهره‌مندی آنان از مزایای قانون یاد شده بر عهده سازمان تأمین اجتماعی است. از طرفی، این سازمان مکلف است با به کارگیری روش‌های متنوع و حتی‌الامکان به‌صورت مستقیم بر پوشش بیمه کارگران ساختمانی نظارت داشته باشد.
مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی تأمین اجتماعی، با تأکید بر اینکه بیمه کارگران ساختمانی واقعی توسط هیچ یک از شعب سازمان تأمین اجتماعی قطع نمی‌شود، عنوان کرد: چنانچه مخاطبان بیمه کارگران ساختمانی به نتایج گزارش بازرسی معترض باشند، می‌­توانند مدارک اشتغال بکار و سایر مستندات را به شعبه ذیربط ارائه دهند، تا مجدداً نسبت به بررسی احراز اشتغال بکار آنان اقدام شود. در صورت تأیید اشتغال آنان در کارهای ساختمانی، تداوم بیمه‌پردازی آنان در زمره بیمه کارگران ساختمانی بلامانع است. این سازمان همواره حامی کارگران زحمتکش ساختمانی است و برای رفع مشکلات آنان نهایت تلاش خود را به عمل می­‌آورد.
بهره‌مندی 80 هزار نفر از مزایای تأمین اجتماعی
وی با اشاره به اینکه با‌وجود مکفی نبودن حق بیمه سهم کارفرمایی و با وجود کسری منابع مربوطه، این سازمان به طور مستمر نسبت به پوشش بیمه­‌ای جمعیت قابل ملاحظه­‌ای از کارگران ساختمانی اقدام کرده است، گفت: در حال حاضر بیش از 80 هزار نفر از آنان از مزایای مستمری این سازمان شامل بازنشستگی، ازکارافتادگی و بازماندگی از کار، برخوردار هستند. همچنین سازمان تأمین اجتماعی با برگزاری جلسات هماهنگی در سطوح مختلف با مراجع صادرکننده پروانه ساختمانی، درصدد است با تأمین و توسعه منابع بیمه­­‌ای این بخش، زمینه پذیرش تعداد بیشتری از متقاضیان بیمه کارگران ساختمانی را فراهم آورد. ضمن اینکه مطابق قانون اصلاحی اخیر، گزارشات مالی مربوطه باید به کمیسیون­‌های ذیربط مجلس شورای اسلامی ارائه شود.