تنور نمایشگاهی که بعد از 6 سال دوباره داغ شد
کاغذ ، انسان رسانه
یوسف حیدری
خبرنگار
بوی کاغذ کاهی و جوهر فضای نمایشگاه را پر کرده است. با تماشای تکاپوی غرفه‌دارها و مردمی که روزنامه کاغذی را برمی‌دارند و برای چند لحظه آن را ورق می‌زنند، خاطرات سال‌های نه‌چندان دور زنده می‌شود؛ روزهایی که مثل امروز خبری از فضای مجازی نبود و مردم هر روز مسیرشان را به دکه‌های مطبوعات کج می‌کردند تا با خرید روزنامه از اخبار و تحلیل و حواشی آن با خبر شوند؛ روزهایی که روزنامه کاغذی تقریباً در هر خانه و اداره پیدا می‌شد. بعد از گذشت 6 سال، ضیافت چهار روزه روزنامه‌نگاران و اهالی رسانه در قالب بیست‌وچهارمین نمایشگاه رسانه‌های ایران با شعار «نجستم همیشه جز از راستی» از یکشنبه در مصلای امام خمینی(ره) آغاز شد؛ ضیافتی که بیش از ۶۰۰ رسانه و مجموعه‌های خلاق و دانش‌بنیان فعال این حوزه در آن حضور دارند.
بازار عکس گرفتن در راهروهای نمایشگاه داغ است. چند نفر با نماد نمایشگاه عکس سلفی می‌گیرند و برخی دیگر با ایستادن کنار غرفه‌ها لحظه‌های بودن در نمایشگاه را ثبت می‌کنند. به رسم نمایشگاه‌های گذشته مطبوعات، حضور مسئولان دولتی و اصرار خبرنگاران برای حضور آنها در غرفه‌شان هم داغ است. وقتی نام مسئول یا نماینده مجلس از بلندگوی سالن اعلام می‌شود، خبرنگاران در سریع‌ترین زمان خودشان را به غرفه می‌رسانند تا مسئول دولتی را برای گفت‌و‌گوی اختصاصی و عکس و فیلم به غرفه‌شان ببرد. رقابت بین خبرنگاران برای بردن میهمان به غرفه، یکی از حاشیه‌های دیدنی نمایشگاه مطبوعات است.
مسعود کنار غرفه یکی از روزنامه‌ها مشغول ورق زدن روزنامه می‌شود و هر چند دقیقه یک‌بار نگاهی به داخل غرفه می‌اندازد. از کارمندان روابط عمومی وزارت نفت است و همراه با یکی از مدیران این وزارتخانه برای بازدید از نمایشگاه آمده است. می‌گوید دلش برای نمایشگاه مطبوعات و بازدید از غرفه‌ها و همکلام شدن با روزنامه‌نگاران و خبرنگاران تنگ شده بود: «فارغ‌التحصیل ارتباطات هستم و تا 6 سال قبل هر سال به شوق دیدن دوستان و همکاران مطبوعاتی و همکلاسی‌هایی که هر کدام در رسانه‌ای مشغول کار هستند، می‌آمدم. نمایشگاه مطبوعات فرصت خوبی است تا بچه‌های رسانه از آخرین تجربیات یکدیگر آگاه شوند و آن را به مردم انتقال دهند. خیلی از کسانی که در روابط عمومی‌ها کار می‌کنند از همین بچه‌های رسانه هستند. امروز هم با یکی از مدیران کل وزارتخانه برای بازدید آمده‌ایم. نمایشگاه مطبوعات این فرصت را در اختیار مسئولان قرار می‌دهد تا از نزدیک و بدون واسطه با رسانه‌ها و مردم همکلام شوند. امروز هم یکی از مدیران ما با حضور در غرفه روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها پاسخگوی سؤالات آنهاست، همچنین از نظرات روزنامه‌نگاران و اهالی رسانه مطلع می‌شود.»
غرفه روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها کنار هم قرار گرفته و هر کدام روزنامه‌های چاپ صبح را روی میز قرار داده و بازدیدکننده‌ها هم نسخه‌ای برمی‌دارند و ورق می‌زنند. یکی از خبرگزاری‌ها آخرین دستاورد برای انتشار خبر و نحوه ارتباط با مردم را به نمایش گذاشته است. بخشی از تحریریه یکی از خبرگزاری‌ها به نمایشگاه منتقل شده و همان‌جا با رصد اخبار و پیگیری، خبرها را در گروه‌های مختلف خبرگزاری‌شان منتشر می‌کنند.
غرفه نشریات تخصصی سینمایی، ورزشی و مواد غذایی شلوغ‌تر از بقیه غرفه‌هاست. بلندگوی سالن خبر از آمدن یکی از چهره‌های مشهور سینمایی به غرفه خبرگزاری فرهنگی و سینمایی می‌دهد. چند دقیقه بعد جلوی غرفه ازدحام می‌شود و خیلی‌ها منتظر می‌مانند تا بعد از پایان مصاحبه عکس و امضا بگیرند. حضور نمایندگان مجلس که این روزها مشغول تبلیغات و جمع کردن رأی هستند در نمایشگاه داغ است. یکی از نماینده‌ها با پوشه‌ای سبز‌رنگ با حضور در غرفه روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها از برنامه‌های خود و اهدافی که در مجلس آینده دارد می‌گوید. یکی از بازدیدکننده‌ها که متوجه نماینده مجلس می‌شود از مشکلات اقتصادی و اینکه مجلس چرا برای مهار تورم کار نمی‌کند انتقاد کرده و آقای نماینده سعی می‌کند با عدد و آمار پاسخ بدهد. ابتدای راهروی ورودی نمایشگاه محل برگزاری مناظرات انتخاباتی به چشم می‌خورد؛ جایی که یکی از نمایندگان مجلس یازدهم با نماینده دوره دهم درباره انتخابات مشغول مناظره می‌شوند و چند نفری هم با نشستن روی صندلی‌ها حرف‌های آنها را دنبال می‌کنند.
صدای دست و جیغ و هورا که از پشت غرفه‌های شبستان اصلی بلند می‌شود، کسانی که عاشق بازی‌های کامپیوتری هستند خودشان را به محوطه این بازی‌ها می‌رسانند؛ جایی که بازار بازی فیفا داغ است و چند نوجوان مشغول بازی می‌شوند. غرفه‌های رسانه و کودک در محل بازی‌های کامپیوتری برپا شده است اما از کودک خبری نیست. چند پسر نوجوان با هیجان خاصی دسته‌های بازی را بالا و پایین می‌برند و با هر گلی که وارد دروازه می‌شود صدای جیغ و هورا فضای سالن را پر می‌کند. نوشته روی دیوار، مسیر برگزاری کارگاه‌های روزنامه‌نگاری را نشان می‌دهد؛ جایی در انتهای شبستان که علاقه‌مندان به خبرنگاری با دقت حرف‌های یکی از روزنامه‌نگاران قدیمی را گوش می‌کنند. این روزنامه‌نگار از مباحث روز و اتفاقاتی مثل ماجرای کوروش کمپانی و کلاهبرداری‌های مشابهی که طی این سال‌ها توسط مؤسسات مختلف انجام شده است می‌گوید. نحوه روایت این اتفاق‌ها و همچنین نگارش گزارش تحقیقی، سرفصل‌هایی هستند که این روزنامه‌نگار سعی می‌کند در چند دقیقه آنها را تشریح کند. اینکه چرا مردم تبلیغات این شرکت‌ها را باور می‌کنند و عبرت نمی‌گیرند و نقش سلبریتی‌ها چیست؟ زهرا که دانشجوی سال دوم روزنامه‌نگاری است، با چند نفر از همکلاسی‌ها برای بازدید از نمایشگاه آمده است. وی می‌گوید:«این نمایشگاه برای دانشجویان روزنامه‌نگاری فرصت بسیار خوبی است تا از نزدیک با نحوه کار روزنامه‌نگاران آشنا شویم و در کارگاه‌هایی که اینجا برگزار می‌شود نحوه گزارش‌نویسی و ریزه‌کاری‌های این حرفه را از نزدیک ببینیم. امروز افتخار بزرگی پیدا کردیم که در مراسم تجلیل از دکتر فرقانی یکی از اساتید بنام ارتباطات حضور داشتیم. آخرین راه‌های خبرگیری و نحوه نگارش در روزنامه‌های کاغذی و خبرگزاری و تفاوت نوع نگارش خبر در فضای مجازی، چیزهایی بود که امروز در نمایشگاه یاد گرفتیم.»
یکی از تأثیرگذارترین غرفه‌های نمایشگاه مربوط به ماهنامه نسل مانا است. ماهنامه‌ای با خط بریل که برای نابینایان منتشر می‌شود و همه خبرنگاران و کارکنان آن نابینا و کم‌بینا هستند. امیر سرمدی، مدیرمسئول ماهنامه مشغول پاسخ به سؤالات بازدیدکننده‌هاست و یک نسخه از نشریه را به آنها می‌دهد. او با اشاره به اینکه تاکنون 26 شماره از ماهانامه منتشر شده است می‌گوید:«این نشریه به شکل صوتی و چاپ بریل برای نابینایانی که اشتراک دارند ارسال می‌شود و بسیار مورد استقبال نابینایان قرار گرفته است.»
غرفه غزه و شهدای رسانه با تصاویری از خبرنگاران رسانه که در جنگ تحمیلی و مأموریت رسانه‌ای و همچنین خبرنگارانی که در غزه به شهادت رسیدند در ورودی سالن خودنمایی می‌کند. گفت‌و‌گوی عضو ارشد دفتر سیاسی جنبش حماس با استقبال زیاد اهالی رسانه مواجه شده است و هر کدام سعی می‌کنند درباره وضعیت این روزهای غزه و مبارزات حماس سؤالاتی مطرح کنند.
انسان-رسانه یکی از بخش های جذاب نمایشگاه است؛ بخشی که در نمایشگاه‌های قبلی نبود ولی بعد از سیطره فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و توجه مردم به کسانی که در این فضا قلم می‌زنند باعث شد میان رسانه‌ها برای خودشان اسم و رسمی پیدا کنند. بحث انتخابات هم دراین بخش داغ است و چند نفر از چهره‌های معروف شبکه‌های مجازی از انتخابات پیش‌رو و چالش‌های آن صحبت می‌کنند. گوینده سالن از استقبال خوب نمایشگاه و تمدید ساعت آن خبر می‌دهد و چند نفر از خبرنگاران کردستانی با لباس محلی بازدیدکننده‌ها را برای بازدید از غرفه‌شان دعوت می‌کنند.