محدثه جعفری
خبرنگار

 
 سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه‌گر کشور، اکنون به ۴۶ میلیون نفر خدمات سه‌گانه بیمه‌ای، درمانی و بازنشستگی ارائه می‌دهد، اما به‌رغم اجرای طرح‌هایی مانند بیمه فراگیر خانواده ایرانی، بیمه‌های اختیاری و صاحبان حرف و مشاغل آزاد، حدود پنج میلیون نفر از شاغلان کشور بدون هرگونه پوشش بیمه‌ای فعالیت می‌کنند که بخشی از این افراد در فضای مجازی فعال هستند. در همین زمینه میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، در آخرین نشست خبری خود، به لزوم بیمه اجتماعی شاغلان و فعالان کسب و کارها در بستر فضای مجازی اشاره کرد و گفت: «از پنج میلیون فرد فاقد بیمه در کشور، نزدیک به سه تا چهار میلیون نفر در قالب سکوها یا پلتفرم‌های مجازی مانند تاکسی‌های اینترنتی، فروشگاه‌های مجازی و انواع خدمات اینترنتی شاغل‌ هستند که برای بیمه این گروه، نباید با توقف در تعریف روابط کار بین کارگر و کارفرما، کار را متوقف کرد.»به عبارتی، پوشش بیمه‌ای برای کسب و کارهای نوظهور در بستر فضای مجازی باید با تغییر برخی قوانین همراه شود تا افراد شاغل در سکوهای پلتفرمی، از پیوستن به بیمه استقبال کنند. در همین زمینه، مهدی شکوری، مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی، در گفت‌و‌گو با «ایران» از تشکیل کارگروه مشترک برای بررسی شرایط مربوط به بیمه مشاغل پلتفرمی خبر داد و گفت: بر اساس اصل 29 قانون اساسی، همه آحاد جامعه باید تحت پوشش بیمه فراگیر قرار گیرند. کسب و کارها در بستر فضای مجازی نیز باید با سازکار مشخصی به بیمه اجتماعی دسترسی داشته باشند.مهدی شکوری، درخصوص اقدامات این سازمان برای تحت پوشش قرار دادن کسب و کارها در فضای مجازی افزود: درحال حاضر، پس از برگزاری جلسات با هیأت نظارت بر اصناف و اتحادیه کسب و کارهای مجازی، با تشکیل کارگروه مشترک با اداره کل روابط کار و جبران خدمت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موارد مرتبط با بیمه مشاغل پلتفرمی درحال بررسی است که نتایج، پس از نهایی شدن، اعلام خواهد شد.وی با اشاره به اینکه اقتصاد پلتفرم‌های دیجیتالی و استفاده از فناوری نوین، اساساً مدل‌های کسب و کار را تغییر داده و شکل‏‌های جدید کار و شغل را در بازار کار به‌وجود آورده است، عنوان کرد: اگرچه شاغلین پلتفرمی استقلال بیشتری در تصمیم‌گیری پیرامون سازکار شغلی و درآمد خود دارند اما بسیاری از آنها از پوشش تأمین اجتماعی محروم و در برابر شوک‌های اقتصادی و مخاطرات زندگی بسیار
آسیب‌پذیرند.
مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی با اشاره به چالش‌های موجود در ارائه و گسترش پوشش بیمه‌ای برای کسب‌ و کارهای پلتفرمی افزود: از مهم‌ترین چالش‌ها می‌توان به برخی خلأهای قانونی در سایر حوزه‌ها، رویه‏‌های اداری دست و پاگیر، نبود نمایندگی این قبیل از شاغلین و نداشتن آگاهی نام برد که این چالش‌ها ناشی از ناهمگونی ماهیتی مشاغل پلتفرم‌های دیجیتال و نداشتن تعریف مناسب از رابطه کارگری-کارفرمایی برای آنهاست.
شکوری با بیان اینکه برخورداری از پوشش بیمه اجتماعی حق همه افراد جامعه است، گفت: برخورداری از تأمین اجتماعی به لحاظ پوشش بیمه بازنشستگی، از کارافتادگی، فوت و درمان، حقی همگانی است که به موجب اصل 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی و در راستای بندهای 1 و 5 سیاست‏‌های کلی تأمین اجتماعی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری باید توسعه فراگیر بیمه پایه برای آحاد جامعه فراهم شود.
 بر همین اساس و در اجرای ماده یک قانون تأمین اجتماعی و به منظور استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامه‌های این سازمان و لزوم توجه به تعمیم و گسترش پوشش بیمه‌ای به گروه‌هایی که تاکنون مشمول مقررات قانون تأمین اجتماعی نبودند (شامل افراد شاغل در کسب و کارهای مجازی) و همچنین فراهم بودن ظرفیت قانونی لازم (موضوع ماده 31 قانون تأمین اجتماعی) این امر در دستور کار سازمان تأمین اجتماعی قرار گرفته است که می‌توان با همکاری متولیان مربوطه، زمینه پوشش بیمه‌ای این گروه از افراد جامعه را فراهم کرد.
به گفته مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین ‌اجتماعی، از آنجا که فعالیت‌های حوزه حمل و نقل بیشترین کاربران را دربرگرفته و بسیاری از افراد، به صورت تمام‌وقت در این زمینه فعال هستند و درآمد خود را با بهره‏‌گیری از خدمات هوشمند حمل و نقل کسب می‌کنند، داشتن بیمه پایه بیش از پیش در این نوع مشاغل احساس می‌شود.
وی ادامه داد: با توجه به مخاطرات شغل رانندگی و احتمال بالای بروز حوادث برای شاغلان این حرفه و همچنین فرسودگی شغلی، لزوم فراهم کردن سازکار مشخص برای تحت پوشش قراردادن این اقشار و خانواده آنان برای برخورداری‌شان از خدمات مقرر در قانون تأمین اجتماعی (حوادث، غرامت دستمزد ایام بیماری، بارداری، بازنشستگی، فوت، از کارافتادگی، درمان و...) دارای اهمیت است. شکوری با اشاره به رویکرد دیگر کشورها برای بیمه پلتفرم‌های مجازی گفت: تجارب سایر کشورها بویژه کشورهای توسعه‌یافته که سیستم ‏های حمایت اجتماعی توسعه‌یافته‌تری دارند نیز حاکی از آن است که در تلاش برای دستیابی به پوشش کامل و مکفی تأمین اجتماعی برای فری‏لنسرها (کارهای پروژه‌ای) و به‌طور مشخص در حوزه اقتصاد پلتفرمی، کشورها با چالش‌های مختلفی نظیر تنظیم‌گری، احراز رابطه کارگری – کارفرمایی، محل کار (مکان محور)، تعیین استاندارد میزان دستمزد و ساعت کار و... مواجه بوده‌اند و در این زمینه اقدامات گوناگونی از قبیل تنظیم مقررات خاص، تعریف مجدد و طبقه‌بندی نیروی کار پلتفرمی در قالب افراد خوداشتغال و افراد در استخدام کارفرما و...
 انجام داده‌اند.