جشنواره موسیقی فجر خانه امن هنرمندان است
سید محسن حسینی
خواننده موسیقی سنتی
سید محسن حسینی ازخوانندگان موسیقی سنتی، در نخستین اجرای سی و نهمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر(23 بهمن) درسالن سوره حوزه هنری، ساعت 18:30 به روی صحنه رفت؛هنرمندی که پیش از این هم تجربه حضور در این رویداد مهم موسیقایی را داشته است.
سید محسن حسینی در این اجرا با گروه موسیقی «آوای هور» به آهنگسازی حسین روزبهانی، قطعاتی درمایه آواز دشتی و شور را به اجرا گذاشت که 4 تصنیف آن از ساخته‌های حسین روزبهانی بود.همچون تصنیف «سودای دل» با شعری از رهی معیری. ساز آوار و چهار مضراب.همچنین تنظیمی متفاوت از تصنیف «با من صنما». تصنیف «ماه من» با شعری از امیر شفیعی و «مطرب جان»با شعری از مولانا.حسن آزاده فر(تنبک)، عنایت حسینی (دوایر)، محمد جوزی (عود) حسین روزبهانی (تار)، محمد مشفق (نی). مصطفی روستایی (کمانچه) و بهداد کیافر(سنتور) نوازندگان این کنسرت موسیقی دستگاهی بودند.
سید محسن حسینی در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره گفت: «از دوره سی و پنجم در جشنواره موسیقی فجر حضور و اجرا داشتم.در جشنواره سی و پنجم با گروه موسیقی «مشرق» حاضر شدم و در دوره سی و شش و سی و هفت با گروه «نغمه گردان »اجرای برنامه داشتم و در دوره سی و هشتم هم در بخش بهترین خواننده موفق به دریافت جایزه بهترین خوانندگی برای آلبوم (جزعشق ندارم هنری) شدم.
این خواننده رویداد موسیقایی چون جشنواره موسیقی فجر را خانه‌ای امن برای هنرمندان عنوان کرد و درادامه بیان داشت: «برگزاری جشنواره موسیقی فجر برای هنرمندانی که فعالیت حرفه‌ای شان در گونه موسیقی دستگاهی است همچون خانه امنی است تا توانمندی‌های خود را به عرصه ظهور بگذارند. درواقع فرصتی است ارزشمند برای هنرمندان موسیقی سنتی که طی سال عرصه کمتری برای اجراهای صحنه‌ای دارند.»
او افزود: موسیقی اصیل و برگرفته ازفرهنگ و هنری کهن و دیرینه، در همه جای دنیا مورد حمایت بوده است کمااینکه شامل موسیقی دستگاهی ما نیز می‌شود و حمایت‌های دولتی در ایران معمولاً در چنین جشنواره‌هایی شکل میگیرد. این درحالی است که در کشورما رویداد مهمی در حوزه موسیقی مشابه موسیقی فجر وجود ندارد بنابراین هنرمندان با اشتیاق و علاقه برای این جشنواره کار تولید می‌کنند و به اجرا می‌گذارند.»
حمایت از موسیقی دستگاهی
سید محسن حسینی در خصوص حضور گسترده هنرمندان موسیقی پاپ در جدول جشنواره اظهار داشت: «اگر نیمی از جدول جشنواره به موسیقی دستگاهی اختصاص پیدا کند، بازهم برای این گونه مهم موسیقایی اتفاق خاصی رخ نخواهد داد چرا که این پروسه حمایتی بایستی طی سال شکل بگیرد اگرچه سال‌هایی که بر این موسیقی گذشت اتفاقی حاصل نشد. اما با وجود این مصایب این اتفاق باید پیش از حضور یک گروه موسیقی در جشنواره انجام گیردتا مخاطب آشنایی بهتر و بیشتری با هنرمند و شیوه اجرایی او داشته باشد.
نکته دیگر اینکه متأسفانه چشم امید و حمایت تهیه کنندگان موسیقی به موسیقی پاپ عامه پسند است و به دنبال آن سلیقه و گرایش جامعه نیز به این موسیقی سوق پیدا کرده است. به این دلیل که این گونه موسیقایی بازگشت مالی دارد و بالطبع سرمایه‌گذاری روی این موسیقی انجام میگیرد. این موضوع موجب می‌شود موسیقی دستگاهی آرام آرام کمرنگ و حذف شود. بنابراین نمی‌توان از یک جشنواره پنج روزه انتظار یک تحول اساسی داشت.اما اگر این روند ادامه پیدا کند قطعاً این موسیقی نفس‌های آخر خود را خواهد کشید.»
این خواننده به موضوع شعر و ترانه اشاره کرد و گفت: «بخش مهمی از موسیقی فاخر سنتی، برپایه شعر و کلام است بنابراین نمی توان برای این ژانر از موسیقی از کلام‌های سخیف و یا معمولی استفاده کرد.هر شعری که دراین موسیقی بکار برده می‌شود براساس ساختار موسیقی آن بوده است.نکته دیگر اینکه قاعدتاً بسیاری از مخاطبان ما که اهل تفکر و اندیشه هستند گرایششان به موسیقی دستگاهی است. این درحالی است که دربسیاری از کنسرت‌های موسیقی پاپ به لحاظ شعر و ترانه اتفاق خاصی رخ نمی دهد و مخاطب این موسیقی ترجیح می‌دهد تنها شنونده نباشد و این ترانه‌ها را همراهی و با آن همزاد پنداری کند و بخواند اما موسیقی دستگاهی برخاسته از اندیشه و تفکر است و مخاطب شعر و موسیقی را می‌سنجد و ارزیابی می‌کند.»
او درخصوص تأثیر‌گذاری جشنواره موسیقی فجر در جذب مخاطب بیشتربه موسیقی دستگاهی اظهار داشت: «تغذیه فرهنگی مانند تغذیه جسمی نیازمند یک منبع مغذی و پرخاصیت است. مانند غذای سنتی در کنار فست فود. اما انتخاب غذا به ذائقه و سلیقه مخاطب برمی گردد و میزان مضررات یا خاصیت آن غذا در نظر گرفته می‌شود. من به عنوان یک موزیسین ایرانی با اطمینان اعلام می‌کنم کنسرت‌های موسیقی دستگاهی مخاطب چندانی ندارد و دراغلب مواقع سالن‌های آن پر نمی‌شود به دنبال آن این موسیقی آرام آرام از بین خواهد رفت. بنابراین بدون حمایت مدیران فرهنگی و هنری نمی‌توانیم این موسیقی را حفظ کنیم وبه لحاظ ساختاری هم اگر امکاناتی در اختیار مخاطب قرار گیرد و به تعداد بیشتری این موسیقی در جدول کنسرت‌های سال گنجانده شود، قاعدتا این موسیقی رشد خوبی خواهد داشت. لازم به ذکر است با تغییرات مثبت مدیریتی در انجمن موسیقی و دفتر موسیقی قطعاً شاهد تحول در این عرصه خواهیم بود.
چهارچوبی برای خلاقیت و نوآوری
نکته دیگر در خصوص تلفیق این موسیقی با سازهای غربی است که به عنوان یک موزیسین براین نظرم نمی‌توان نام آن را نوآوری گذاشت. وقتی از فرهنگ ایرانی صحبت به میان می‌آید باید بدانیم این فرهنگ ریشه در اصالت‌های ما دارد.بنابراین قرار گرفتن‌سازی چون گیتار در کنار تار، نوآوری محسوب نمی‌شود. نوآوری در فضا و فرم موسیقی ایرانی است. موسیقی ردیف دستگاهی از گوشه‌ها و نغمه‌های بسیاری زیبایی برخوردار است که می‌تواند چهارچوبی برای خلاقیت و نوآوری باشد.»
او در ادامه افزود: «خلاقیت باید در تمامی ساختار موسیقی شکل بگیرد از خواننده تا ساز بندی. اینکه موسیقی دستگاهی هم نیاز به روزرسانی و نوآوری دارد در آن شکی نیست اگرچه پیش از این بزرگانی با همین ساز ایرانی تلاش‌های ارزشمندی در زمینه نوآوری انجام دادند که قابل تقدیر است. نمونه خلاقانه آن آثار استادان پرویز مشکاتیان، محمدرضا لطفی و... است.
این بزرگان از ظرفیت‌های موسیقی ایرانی برای فضای متفاوت و خلاقانه به درستی بهره گرفتند. در مثالی دیگر ساز استاد جلیل شهناز همچنان خلاقیت و نوآوری را در خود دارد و به لحاظ فرم صدای آن جذاب و دلنشین و متفاوت است.
یا آواز استاد شاهزیدی به عنوان یک پیشکسوت حوزه آواز نیز همیشه رنگ و بوی خلاقیت و تازگی دارد و یا آواز آقای همایون شجریان که از جنس آوازی سرشار از خلاقیت و ونوآوری است. کلیت این مباحث به این دلیل است که بگوییم موسیقی ایرانی برای نوآوری از ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است و ورود کردن به آن جسارتی می‌خواهد که به عهده آهنگساز است و خواننده نقش چندانی در این زمینه ندارد.»