در 9 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد اشتغالزایی براساس طرح یارانه دستمزد، 10.9 درصد با افرایش مواجه شده و در دولت سیزدهم این میزان رشد به 2 هزار درصد رسیده است.
بخشی از سیاست‌های تشویقی بازار کار در قالب طرح‌های کارورزی، مشوق بیمه‌ای و یارانه دستمزد در سال‌های اخیر اجرایی شده و موفق شده است که به تعادل عرضه و تقاضا در بازار کار کمک کند که البته تعامل دولت و شرکای اجتماعی کار و تولید در قالب کارفرمایان و جامعه کارگری بستر اثربخشی این طرح‌ها قرار گرفته است. طرح یارانه دستمزد نیز عنوان طرحی تشویقی در راستای ایجاد انگیزه برای کارفرمایان در به کارگیری نیروی کار است که در صورت اجرای آن، کارفرما مشمول کمک‌های پرداختی دولت در قالب یارانه‌ای جهت پرداخت دستمزد نیروی کار استخدام شده می‌شود و به عبارتی، ارتباط اثربخش چندجانبه دولت، کارفرما و نیروی کار در اجرای این طرح به عنوان اصلی‌ترین هدف در راستای کاهش نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال، تبیین شده است.
پرداخت کمک هزینه دستمزد نیروی کار در قالب طرح یارانه دستمزد از طرح‌های فعال بازار کار در راستای اجرای سیاست‌های تشویقی کارفرما و نیروی کار برای ایجاد فرصت‌های شغلی از طرف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حال اجراست و مبنای آن حمایت‌های دولتی در قالب تسهیلات و کمک پرداختی دستمزد به کارفرمایان است.
اهداف و زوایای مختلف طرح یارانه دستمزد
طرح یارانه دستمزد قبل از سال ۱۳۹۹ در دستور کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفت. براساس مختصات این طرح، جامعه هدف آن از یکسو، شغل اولی‌ها، فارغ التحصیلان و جوانان بیکار جویای کار هستند و از سوی دیگر، کارفرمایان بنگاه‌های اقتصادی رسمی فعال در شهرستان‌های کم‌برخوردار که با دریافت یارانه دستمزد به میزان یک سوم حداقل مزد مصوب شورای عالی کار برای یکسال تمام، نیروهای جوان جویای کار را به استخدام خود درمی‌آورند.
یارانه دستمزد مبلغی است که توسط دولت به موجب شیوه‌نامه مدون این طرح به صورت ماهانه بابت پرداخت بخشی از دستمزد نیروی کار شغل اولی به کارفرمایان تعهد شده است. براساس قانون، مزایای قابل پرداخت طرح اشاره شده از محل منابع پیش‌بینی شده اشتغال در قانون بودجه سنواتی، کمک‌های مردمی و منابع ناشی از اجرای هدفمندی یارانه‌ها تأمین می‌شود.
در واقع دولت با پذیرش تعهد پرداخت بخشی از دستمزد نیروی کار تازه وارد، زمینه تداوم اشتغال آنها، رشد فرصت‌های شغلی، کمک به کارفرمایان و ایجاد تعادل در بازار عرضه و تقاضای نیروی کار را دنبال می‌کند.
بر اساس ضوابط موجود در این طرح، کارجویان با مدرک دیپلم و مدارک دانشگاهی با اولویت دانش‌آموختگان دانشگاهی امکان اشتغال را از طریق طرح یارانه دستمزد خواهند داشت. البته سن این افراد نباید از ۳۷ سال کمتر باشد که برای آقایان دوره خدمت سربازی به حداکثر سن افزوده و برای زنان سرپرست خانوار نیز شرط سنی تا سقف ۴۵ سال موردنظر است.
طول دوره پرداخت یارانه دستمزد به ازای افراد کارجو تا سقف ۱۲ ماه، مبلغ یارانه دستمزد نیز معادل ۳۰ درصد حداقل حقوق دستمزد مصوب شورای عالی کار در همان سال محاسبه خواهد شد که در سال‌جاری بر مبنای رشد مزد کارگران محاسبه می‌شود.

شرایط پرداخت یارانه دستمزد
در قالب این طرح، کارفرمایان و افراد فارغ‌التحصیل دانشگاهی جویای کار در سامانه «یارانه دستمزد» ثبت‌نام می‌کنند و این سامانه کمک می‌کند که این دو گروه یکدیگر را یافته و پس از به توافق رسیدن با یکدیگر، در صورتی که قراردادی بین آنها منعقد شود، کارفرما و بنگاه اقتصادی مورد نظر می‌تواند از یارانه دستمزد ۳۰ درصدی که ابلاغ شده، استفاده کند. البته از چند ماه پس از اجرای طرح «یارانه دستمزد» سامانه‌ای برای آن تعریف شده و همه به جای ثبت‌نام دستی به صورت آنلاین در این سامانه می‌توانند ثبت‌نام کنند و دائماً و در چندین مرحله فیلترهای لازم روی این فرایند اعمال می‌شود و سرانجام پس از اینکه قرارداد بین کارفرما و افراد مشمول این طرح بسته و حق بیمه نیز رد شود، یارانه دستمزد بر اساس فرمول‌های محاسباتی به کارفرما پرداخت می‌شود.
در دستورالعمل طرح پرداخت یارانه دستمزد همه این موارد دیده شده و اگر نیروی انسانی جذب شده، کارفرما یا شرایط بیرونی دیگر در اخراج یک نیروی انسانی جذب شده در قالب این طرح، قبل از ۱۲ ماه مقصر باشد، برخوردهای لازم در نظر گرفته شده است.
به عنوان مثال در ماده ۱۶ آخرین اصلاحیه دستورالعمل مورد نظر که پنجم مهرماه منتشر شده، آمده است: چنانچه در هر مرحله از اجرای طرح یارانه دستمزد عدم اشتغال جوینده کار در کارگاه محرز شود، کارفرما علاوه بر استرداد کل یارانه دریافتی به حساب مؤسسه عامل، تا پایان اجرای برنامه ششم از مزایای برنامه یارانه دستمزد و کمک‌های بلاعوض سایر برنامه‌های اشتغالزایی محروم می‌شود. جوینده کار بیکار شده نیز از طریق سامانه به کارفرمای متقاضی دیگری معرفی می‌شود تا ادامه مرحله اشتغال خود را طی کند.همچنین روند اجرایی به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که افراد جویای کار در صورت انتقاد یا داشتن مشکلی در این زمینه بتوانند از طریق سامانه و دیگر روش‌های ممکن مسائل خود را با مسئولان ذیربط در میان بگذارند تا فرایند انعقاد قرارداد با آنها هر چه سریع‌تر انجام شود. به عنوان مثال فردی به ما اعتراض کرد که با وجود گذشت چند هفته از انجام شدن مراحل ثبت‌نام و جذب، قراردادی منعقد نشده و در همین راستا پیگیری‌های لازم صورت گرفت و مشکل آن فرد را حل کردیم.
داوطلبان و کارفرمایان به منظور بهره‌مندی از مزایای این طرح می‌توانند به سامانه https://pyd.mcls.gov.ir وزارت کار مراجعه و ثبت نام کنند.

برش

روایت آماری از یارانه دستمزد
این طرح در سال 1399 فعالیت آن به طور رسمی آغاز شد اما چندان مورد توجه قرار نگرفت. طبق داده‌ها تا پایان دولت روحانی در تابستان سال 1400، تنها یک هزار و 730 قرار داد کار منعقد شده بود. این در حالی است که از ابتدای این دولت در همان زمان تا انتهای آذر ماه این میزان انعقاد قرارداد در طرح یارانه دستمزد به 37 هزار و 228 نفر افزایش یافت. به عبارتی در این بازه زمانی تعداد قراردادها و به عبارتی اشتغال ایجاد شده تا پایان آذر ماه نسبت به ابتدای این دولت کمی بیش از 2 هزار درصد رشد داشته است.
به معنای دیگر در دولت سیزدهم، 35هزار و 498 نفر از طریق یارانه دستمزد مشغول به‌کار شده‌اند. در 9 ماهه امسال نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته، در طرح یارانه دستمزد، بازار کار کشور نیز شاهد افزایش 10.9 درصد اشتغالزایی بوده است. در این مدت تعداد 3هزار و 673 نفر به طرح یارانه دستمزد اضافه شده‌اند. از فروردین ماه امسال تا پایان آذر ماه همین سال نیز این میزان 3 درصد رشد یافته است. بطوری که یک هزار و 141 شغل جدید در طرح یارانه دستمزد ایجاد شده است. تازه‌ترین نتایج اجرای طرح یارانه دستمزد حاکی از آن است که تاکنون ۴۳ هزار و ۴۴۱ نفر از کارجویان و متقاضیان در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند.