سوسن صادقی
روزنامه نگار

نسل پنجم ارتباطی زیرساخت قوی برای توسعه اقتصاد دیجیتال
جهانگیر آقازاده کارشناس حوزه تلکام واگذاری باندهای فرکانسی در محدوده 3600 تا 3800 مگاهرتز از سوی سازمان رگولاتوری به اپراتورهای ارتباطی را اقدامی مثبت از سوی دولت برای توسعه 5G عنوان کرد.
آقازاده به «ایران» گفت: فرکانس از منابع بسیار محدود ملی و جزو انفال است و دولت‌ها باید مراقب ارزش آن باشند اما استفاده نکردن از آن اتلاف منابع محسوب می‌شود. معمولاً دولت‌ها با اپراتورهای صلاحیت‌دار مشارکت کرده و با واگذاری فرکانس به عنوان آورده دولت و تأمین زیرساخت به عنوان آورده اپراتور مشارکت می‌کنند.
وی افزود: برعکس آنچه ما فکر می‌کنیم در دنیا یک شبه انتقال یک نسل ارتباطی به نسل دیگر ارتباطی رخ نداده است. طبق یک بررسی علمی تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی تنها ۴۰ درصد از مردم جهان خدمات نسل پنجم ارتباطی را تجربه خواهند کرد و این توسعه تدریجی و همراه با توسعه همه‌جانبه با دیگر بخش‌ها مرتبط خواهد بود. به گفته این کارشناس حوزه تلکام در حال حاضر برخی اپراتورهای ارتباطی چندین سایت 5G در تهران و برخی نقاط محدود در کشور راه‌اندازی کرده‌اند و دستگاه‌های تلفن همراه که قابلیت استفاده از این خدمات را دارند در منطقه زیر پوشش می‌تواند به‌صورت محدود از این ظرفیت استفاده کنند. آقازاده در پاسخ به این سؤال مبنی بر گسترش و توسعه این نسل چه تبعاتی برای کشور دربردارد و چقدر می‌تواند به رشد اقتصاد دیجیتال و اینترنت اشیا کمک کند، گفت: توسعه 5G قطعاً زیرساخت قوی‌تری برای توسعه بسیاری از فناوری‌ها و خدمات پیشرفته مانند جراحی از راه دور، اینترنت اشیا، خدمات پیشرفته ویدیویی و سرگرمی و امنیت و تراکنش‌های امن مالی و حتی خودروهای خودران فراهم می‌کند. توسعه هوش مصنوعی در عمل و اجرا به ارتباطات نسل پنجم نیاز دارد و در کل اصول آینده ارتباطات و خدمات دیجیتال بدون توسعه واقعی 5G ممکن نیست.
وی با بیان اینکه توسعه 5G صرفاً با فرکانس و خدمات رادیویی رخ نمی‌دهد، اظهارداشت: اخبار منتشرشده حاکی از آن است که گویا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار است این باندها را به صورت مزایده در اختیار اپراتورهای تلفن همراه قرار دهد اما هنوز جزئیات مزایده فرکانس مذکور روشن نیست ولی شنیده شده که برای بهره‌برداری از این محدوده فرکانسی با رقم نجومی این مزایده اجرایی خواهد شد بطوری که اگر اخبار منتشر شده حقیقت داشته باشد، عملاً اپراتورها باید برای توسعه زیرساخت سرمایه‌گذاری کرده یا صرف خرید امتیاز استفاده از فرکانس کنند. این اقدام در شرایط اقتصادی کنونی و خروج چنین مبالغی از گردش اقتصادی اپراتورها جبران‌ناپذیر خواهد بود و اثرات توسعه‌ای زیادی دربرنخواهد داشت.
آقازاده در پاسخ به این سؤال که آیا با ارائه این باندها این نسل ارتباطی به تجاری‌سازی خواهد رسید؟، گفت: پاسخ کمی سخت است ولی صرفاً با تأمین باندهای فرکانس تجاری‌سازی رخ نمی‌دهد، چرا که از یک طرف تحریم ظالمانه امکان خرید و تأمین تجهیزات نسل پنجم را با دشواری روبه‌رو کرده است. از سوی دیگر گران شدن روز به روز خدمات شهرداری‌ها، امکان ایجاد سایت را هم گران‌تر کرده است بنابراین شرایط برای تجاری‌سازی فراهم نیست.  به اعتقاد این کارشناس تلکام زیرساخت‌های کافی برای گسترش نسل پنجم ارتباطاتی نیاز است. استفاده از تجهیزات سمت مشتری مانند داشتن تلفن همراه 5G و مودم‌های نسل پنجم ارتباطات که این فناوری را پشتیبانی کنند برای نسل پنجم ضروری است که هنوز عمومیت نیافته، چرا که چنین دستگاه‌هایی بسیار گران هستند.
وی گفت: توسعه نسل پنجم ارتباطی بهتر است ابتدا به صورت نقطه به نقطه و برای مشتریان تجاری انجام شود و این منبع ارزشمند برای خدمات ساده‌ای چون مکالمه و پیامک صرف نشود.
آقازاده درباره عمومی‌سازی نسل پنجم ارتباطی آن در آینده‌ای نزدیک هم اظهارداشت: با توجه به سرعت بالای 5G و تأخیر بسیار کم مستلزم خدمات محتوایی باکیفیت، ترویج گسترده زیرساخت‌های اینترنت اشیا، خودروهای خودران و غیره دارد، در غیر این صورت اگر هدف کاربردهای متعارف کنونی باشد نسل چهارم ارتباطی به اندازه کافی قابل بهره‌برداری است از این رو برای توسعه نسل پنجم ارتباطی باید نگاه جامع و فرابخشی داشت.
وی با تأکید بر اینکه توسعه 5G یک الزام نیست، بلکه افزایش کیفیت خدمات و توسعه محتوا و برنامه‌های کاربردی الزام است، تصریح کرد: اگر یک اتوبان عظیم چندین بانده ساخته شود که خودروهای بی‌کیفیت و خراب با سوخت‌های نامناسب در آن حرکت کنند، صرفاً سرمایه ملی هدر می‌رود. لازمه توسعه، زیرساخت‌های کافی و همه‌جانبه است یعنی اینترنت پرسرعت 5G نیاز به محتوای چند رسانه‌ای و برنامه‌های عالی، پلتفرم‌های قوی، امنیت اطلاعات، برق باکیفیت و مانند آن دارد. به نظرم توسعه نسل پنجم ارتباطی وقتی مؤثر است که به دیگر بخش‌های مرتبط آن هم توجه شود.

5G شاهراه جهش
 به نسل چهارم انقلاب صنعتی
حمیدرضا بهنگار دکترای هوش مصنوعی و روباتیک معتقد است خروج از نسل چهارم ارتباطات (4G) به نسل پنجم ارتباطات (5G) و ایجاد تحول در این حوزه مخابراتی، تنها یک اقدام علمی و فناوری جدید نیست، بلکه اثرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دربردارد و دارای تبعات مثبت و سازنده‌ای است از این رو اقدام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای تخصیص باندهای فرکانسی 3600 تا 3800 مگاهرتز به اپراتورهای ارتباطی اقدام مثبتی است.
بهنگار به «ایران» گفت: توسعه این نسل ارتباطی افزایش سرعت اینترنت را به دنبال دارد و تبعات مثبتی در سایر حوزه‌های فناوری و صنایع را به همراه می‌آورد که می‌تواند موتور اقتصاد دیجیتال کشور را با سرعت بیشتری به جلو هدایت کند.
رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال سازمان نظام صنفی رایانه استان تهران اظهار داشت: وجود اختلاف نهادهای مختلف بر سر آزادسازی باندهای فرکانسی در ادامه و توسعه این سایت‌ها وقفه‌ای ایجاد و باعث فاصله گرفتن از دیگر کشورهایی که در حال راه‌اندازی این نسل ارتباطی هستند، شد. هرجا با سرمایه‌گذاری مناسب و توجه ویژه و اختصاصی به توسعه این فناوری نوین سرعت دهیم می‌توانیم با سرعت فاصله ایجاد شده را جبران کرده و از تبعات مثبت 5G در کشور بهره‌مند شویم تا ابزاری باشد برای اینکه در این حوزه بتوانیم اثرات مثبت آن را در سایر صنایع و جامعه ببینیم.
به گفته وی با انتشار خبر جدید سازمان رگولاتوری مبنی بر آزادسازی و واگذاری باندهای فرکانسی در محدوده 3600 تا 3800 مگاهرتز به اپراتورهای ارتباطی اتفاق خوبی در جریان است ولی اختصاص این باندها به اپراتورها به این معنا نیست که بتوانیم به سرعت این عقب‌ماندگی را جبران کنیم ولی با تعیین تکلیف شدن این باندها، آنها می‌توانند با سرمایه‌گذاری مناسب و رگولاتوری و استفاده درست از ظرفیت‌های بخش خصوصی این اختلاف فاز را جبران کرده و به سرعت به توسعه این زیرساخت بپردازند.
رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال سازمان نظام صنفی رایانه استان تهران در پاسخ به این سؤال که برای سرعت گرفتن توسعه 5G و استفاده عموم مردم در کشور دولت باید چه اقدام‌هایی را انجام دهد، تصریح کرد: اول اینکه باید از بخش خصوصی در توسعه زیرساخت‌ها و تجهیزات حمایت کند. دوم اینکه از ظرفیت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها در حوزه‌های کاربردی استفاده کند. اگر در دو جناح کار به صورت موازی انجام شود به طوری که از یک طرف به اپراتورها کمک شود تا تجهیزات را فراهم کرده و این بخش را توسعه دهند و از طرف دیگر حمایت‌ها از حیث مالی و معنوی برای مصرف آن صورت بگیرد تا با ارائه تحریک تقاضا هم در بازار ایجاد شود، در این حوزه
موفق خواهیم شد.
وی در پاسخ به سؤال دیگر مبنی بر اینکه توسعه هرچه سریعتر این فناوری نوین چه تبعاتی در بردارد، گفت: در تحول دیجیتال و انقلاب صنعتی نسل چهارم که اکنون الگوی مناسبی برای اکثر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است، 5G می‌تواند مانند کاتالیزور عمل کرده و سرعت و کیفیت ارائه خدمات و تنوع آنها را افزایش دهد و به خلق جدید کسب و کارها و حذف هزینه‌های مازاد تولیدی خدماتی در کشور منجر شود. به دنبال آن شاهد افزایش سطح تولید به صورت چشمگیری خواهیم بود، چرا که زمینه‌ساز ظهور فناوری‌های جدید در صنایع خواهد بود. باتوسعه این زیرساخت اینترنت اشیا و هوش مصنوعی در کشور رونق می‌یابد و شاهد توسعه صنعت حمل و نقل مبتنی بر اینترنت اشیا و هوش مصنوعی از طریق پردازش کلان داده‌ها و رایانش ابری و ذخیره‌سازی خواهیم بود.
به اعتقاد این کارشناس 5G یک شاهراه مناسب است تا کشورمان از نسل دوم فناوری (Web2) به نسل چهارم انقلاب صنعتی جهش یابد و این با استفاده از هوش مصنوعی گسترده، توسعه پلتفرم‌های هوش مصنوعی و اینترنت اشیا میسر می‌شود. وقتی این زیرساخت مهم ارتباطی با همکاری هر دو بخش دولتی و خصوصی توسعه یابد، به افزایش تولید ناخالص ملی کشور، افزایش کیفیت زندگی و حکمرانی و توانایی کشور برای صادرات خدمات فنی و مهندسی منجر می‌شود بنابراین امیدواریم با سرمایه‌گذاری ویژه و همیاری نهادهای ذیربط و ذینفع در کشور به در این مسیر گام برداریم.