زهرا کشوری
دبیر گروه زیست‌بوم

ایران به «اتحاد بین‌المللی شهرهای گردشگری جاده ابریشم» پیشنهاد داد تا هر سال یکی از شهر‌های عضو، پایتخت این اتحاد شود. علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری کشور به «ایران» می‌گوید: «انتخاب شهرهای مسیر جاده ابریشم به عنوان پایتخت، امکان معرفی جاذبه‌ها و پتانسیل‌های پایتخت انتخابی را به سایر کشورهای مسیر جاده ابریشم می‌دهد و به ایجاد محصولات گردشگری مشترک منجر می‌شود.»
او که به همراه هیأتی از فعالان بخش خصوصی گردشگری کشور از تاریخ 10 تا 16 شهریور سال‌جاری در چین حضور داشت، تشکیل «اتحاد بین‌المللی شهرهای گردشگری جاده ابریشم» را ابتکار دولت چین می‌داند و آن را فرصتی برای معرفی بهتر شهرهای مسیر جاده ابریشم و توسعه محصولات جدید مبتنی بر این مسیر باستانی برمی‌شمرد. ایران به تازگی و در همین سفر به‌ عنوان عضو مؤسس، به عضویت اتحاد(ائتلاف) بین‌المللی شهرهای گردشگری جاده ابریشم 2023 درآمده است.

تعریف تورهای مشترک
به گفته شالبافیان هر کدام از شهرهایی که به‌عنوان پایتخت انتخاب می‌شوند یک سال فرصت دارند تا جاذبه‌ها و پتانسیل‌های خود را به سایر اعضا معرفی کنند. انتخاب پایتخت این اتحاد، به صورت گردشی است و این امکان برای شهرها وجود دارد تا توجه سایر شهرها و کشورهای مسیر جاده ابریشم را به جاذبه‌های خود جلب کند. شالبافیان تعریف تورهای مشترک مبتنی بر جاده ابریشم و ایجاد یک نقشه جامع مشترک برای معرفی هر کدام از شهرهای این اتحاد را از دیگر پیشنهادات ایران به ائتلاف اعلام می‌کند. معاون گردشگری از لزوم پیگیری این پیشنهاد‌ها برای ثبت در اجلاس‌های آتی سخن می‌گوید و اجلاس برگزار شده در شهریور ماه را به معنای اعلام موجودیت اتحاد بین‌المللی شهرهای گردشگری جاده ابریشم می‌داند.

عضویت سمنان
شالبافیان درباره عضویت سمنان در این اتحاد هم می‌گوید: «سمنان پارسال به این ائتلاف(اتحاد) معرفی شد اما امسال به عضویت آن درآمد ‌چون اعلام موجودیت این ائتلاف منوط به حضور کشورها به دعوت دولت چین بود. قرار بود این کشورها شهرهای خود را معرفی کنند، عضویت آنها مورد بررسی قرار بگیرد و ائتلاف شروع به کار کند. به عبارت دیگر اجلاس اخیر، شروع به کار این ائتلاف بود و این فرصت را برای سایر کشورها به‌وجود آورد تا پیشنهادها و ابتکارات سایر کشورها را مورد بررسی قرار دهند.»
شالبافیان تعداد کشورهای عضو ائتلا‌ف را 57 شهر از 26 کشور مسیر جاده ابریشم اعلام می‌کند و درباره پیشنهاد دیگر ایران مبنی بر ایجاد محصولات مشترک بین کشورهای عضو می‌گوید: «الان هر کشوری متناسب با جغرافیا و جاذبه‌های خودش محصولات گردشگری را ارائه می‌کند اما چون تم جاده ابریشم، محور اتصال این کشورها است، امکان معرفی محصولات با موضوع جاده ابریشم وجود دارد. این معنایش آن است که تورگردانان کشورهای عضو، امکان همکاری با یکدیگر و ارائه تورهای مشترک مبتنی بر جاذبه جاده ابریشم را دارند. برای مثال در کشورهای عضو، اشتراک زیادی در زمینه میراث ملموس و ناملموس وجود دارد که این اشتراکات می‌تواند محور معرفی جاذبه‌ها باشد.»

نشست بی‌تو‌بی ‌با 193 آژانس چینی
شالبافیان یکی از برنامه‌های معاونت گردشگری در کنار اجلاس بین‌المللی را حضور 17 آژانس داوطلب ایرانی در چین و سفر به سه استان بزرگ گوانژ، شنزن و شانگهای اعلام می‌کند و برگزاری نشست‌هایی برای معرفی ظرفیت گردشگری کشور و همچنین از مذاکرات «بی‌توبی» بین آژانس‌های ایرانی و 193 آژانس خروجی کار چینی در این سفر خبر می‌دهد. به گفته او 17 آژانس مسافرتی ایران در این سفر با 90 آژانس در شانگهای، 32 آژانس در شنزن و 73 آژانس در گوانژو دیدار و گفت‌و‌گو کردند.

چرا شنزن؟
شالبافیان درباره چرایی حضور آژانس‌های مسافرتی ایران در شهر شنزن_که برای نخستین‌بار اتفاق افتاد_ می‌گوید: «الان پرواز مستقیم از شنزن وجود دارد و شرکت هواپیمایی ماهان به دنبال افزایش پروازهای مستقیم است. این امکانات، شرایط حضور گردشگران چینی به ایران را تسهیل می‌کند.»

معرفی مقاصد جدید به گردشگران چینی
او شهرهای مورد علاقه گردشگران چینی را تهران، اصفهان، شیراز و یزد معرفی می‌کند و می‌گوید: «در این سفر علاوه بر تمرکز روی معرفی شهرهای مورد علاقه چینی‌ها، مقاصد جدیدی مثل تبریز، اردبیل، ارومیه و رشت در کنار محور غرب کشور بویژه کرمانشاه، کردستان، همدان و... هم معرفی شد.»
معاون گردشگری وجود آثار تاریخی ثبت شده در فهرست یونسکو در برخی از مقاصد جدید، از جمله بیستون در کرمانشاه، بزرگترین بازار تاریخی سرپوشیده جهان در تبریز، وجود اشتراکات فرهنگی با چین در اردبیل از جمله هدایای چینی در موزه شیخ صفی اردبیلی، صنایع دستی سفالی سمنان و همدان و احتمال بالای ثبت جهانی همدان در سال آینده را از جمله دلایل انتخاب مقاصد جدید برای جذب گردشگران چینی اعلام می‌کند.

چینی‌ها ایران را نمی‌شناسند
شالبافیان این تصور را که چینی‌ها ایران را به طور کامل می‌شناسند، دقیق نمی‌داند و می‌گوید: «حتی تمهیداتی که دولت ایران برای لغو روادید چینی‌ها در نظر گرفته است، کاملاً شناخته‌شده نیست. تعداد قابل‌توجهی از چینی‌ها از لغو روادید توسط ایران بی‌اطلاع بودند. ممکن است آژانس‌هایی از این موضوع خبر داشته باشند اما لغو روادید برای عموم مردم که تصمیم‌گیران سفر هستند یا روزنامه‌نگاران و خبرنگارانی که با آنها گفت‌و‌گو داشتم، نکته جدیدی بود. به همین دلیل علاوه بر معرفی شهرهای جدید، مسأله لغو روادید هم عنوان شد.»

استقبال آژانس‌های چینی برای سفر به ایران
شالبافیان عمده گردشگران چین را گردشگران فرهنگی و تجاری می‌داند و می‌گوید: «بزرگترین آژانس‌های چین، عمدتاً دولتی هستند به همین دلیل دولت نقش مهمی در انتخاب مسیرها دارد. دولت چین بعد از باز کردن مرزها و اجازه خروج گردشگران چینی، سفر به ایران را در لیست دوم کشورهای پیشنهادی خود به گردشگران چینی قرار داد. همین پیشنهاد هم به استقبال مناسبی از سوی آژانس‌های چینی در این سفر منجر شد. بنابراین برای پاسخ دادن به این نیاز هم باید مقاصد جدید ما معرفی شود و جذب گردشگران چینی به شهرهای شناخته‌شده محدود نشود.»

تبلیغ ایران به زبان چینی
شالبافیان در پاسخ به این سؤال که آیا تبلیغات کافی برای جذب گردشگر توسط 193 آژانس چینی به مقصد ایران در این سفر انجام گرفت؟ از ارائه محتواهای فیلم‌ و ویدیوهای تبلیغاتی به زبان چینی برای نخستین‌بار در این سفر خبر می‌دهد و می‌گوید: «یک فیلم تبلیغاتی 18 دقیقه‌ای هم به زبان چینی در ابتدای Roadshow پخش می‌شد. فیلم و ویدیوهای دیگری هم برای نخستین‌بار با هدف معرفی جاذبه‌های ایرانی پخش شد.»
شالبافیان از برگزاری جلساتی با مقامات دولت چین از جمله معاون وزیر فرهنگ و گردشگری چین و مدیرکل استان‌های گوانژو، شانگهای و شنزن با هدف برگزاری نمایشگاه‌های مشترک و همکاری‌های دیگر برای جذب گردشگران چینی خبر داد. گفت‌و‌گو با دو بلاگر چینی و هشت آنلاین تراول ایجنت (آژانس‌های مسافرتی آنلاین)، برنامه‌ریزی برای حضور یک گروه مستند‌ساز چینی برای سفر به ایران در ماه آینده از دیگر برنامه‌ریزی‌های معاونت گردشگری در سفر به چین بود. این گروه چینی، دومین گروهی است که در ماه‌های اخیر از چین به ایران می‌آید تا درباره جاذبه‌های گردشگری کشور، مستندسازی کند.