رزمایش مشترک ایران، روسیه و چین در اقیانوس هند آغاز شد
اتحادیه نظامی ضد تحریم
ایران، چین و روسیه رزمایش مرکب «کمربند امنیت دریایی 2023» را آغاز کردند. در این رزمایش که به مدت پنج روز در شمال اقیانوس هند برگزار می‌شود، یگان‌های شناور و پروازی نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و همچنین ناوهای نیروی دریایی کشورهای چین و روسیه که دیروز وارد آب‌های سرزمینی جمهوری اسلامی ایران شدند، حضور دارند.
وزارت دفاع چین در اطلاعیه‌ای در این باره با اشاره به اینکه این رزمایش بر اساس پیمان‌نامه نظامی میان نیروهای مسلح سه کشور انجام می‌شود، تصریح کرد: «این رزمایش به تعمیق همکاری عملی بین نیروی دریایی کشورهای شرکت‌کننده کمک و انرژی مثبت را به صلح و ثبات منطقه تزریق می‌کند.»
اتحاد امنیتی پایدار
رزمایش‌های مشترک دریایی سه کشور از چهار سال پیش با برگزاری رزمایشی تحت همین عنوان کمربند امنیت دریایی در دریای عمان و اقیانوس هند آغاز شد. رزمایش‌هایی که اگر چه بارها اعلام شده است برای رسیدن به امنیت و دریانوردی پایدار در اقیانوس هند و آبراهه‌های حیاتی آن و تأمین منافع سه کشور در این مسیر اجرا شده‌اند. با این حال در چهارمین سال برگزاری متوالی از شکل‌گیری یک اتحاد نظامی-امنیتی پایدار و راهبردی حکایت دارند که در موازنه جدید نظام بین‌الملل معنا یافته و به همین دلیل با واکنش دولت امریکا به عنوان یکی از طرف‌های این موازنه همراه است. چنانکه دیروز هم نخستین واکنش به این رزمایش دریایی مشترک از سوی «جان کربی» هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی امریکا مطرح شد که در گفت‌و‌گو با «سی‌ان‌ان» گفت: ما مسلماً آن را رصد می‌کنیم تا مطمئن شویم هیچ تهدیدی ناشی از این رزمایش برای امنیت ملی ما یا متحدانمان در منطقه وجود ندارد.»
نمایش قدرت در حیاط خلوت امریکا
رزمایش‌های دریایی ایران، چین و روسیه اما تنها محدود به این منطقه جغرافیایی نبوده است. برای امریکا رزمایش مشترکی که این سه کشور با همراهی بعضی دیگر از کشورهای متحد مرداد 1401 در آب‌های سرزمینی ونزوئلا برگزار کردند، چالش برانگیزتر بود. حضور نیروهای پهپادی و تک تیراندازهای سه کشوری که هر یک به نحوی تحت تحریم‌های امریکا قرار دارند در منطقه‌ای که حیاط خلوت امریکا نامیده می‌شود معنادار بود. چنانکه وبگاه «واشنگتن فری بیکن» در همان زمان رزمایش مشترک به میزبانی ونزوئلا را با تعابیری همچون «متحد شدن دشمنان امریکا از سراسر جهان» و «آماده شدن جهان چند قطبی» تحلیل کرد.
همکاری‌های دفاعی ایران، چین و روسیه و مشخصاً رزمایش‌های مشترک دریایی سه کشور اگر چه در یک سال گذشته تحت تأثیر بروز جنگ اوکراین با اتهامات بی‌پایه و تهدیدات ادعایی غرب همچون متهم ساختن ایران به ارسال پهپاد به روسیه و یا تهدید چین در مورد ارسال هرگونه تسلیحات به روسیه همراه بوده است اما در واقع راهبرد تدوین شده‌ای است که دست کم از سه سال پیش از جنگ اوکراین آغاز شده و با وجود امتناع تهران و پکن از طرفیت یافتن در آن جنگ جریان دارد. رویکردی که بسیار متفاوت از اتحادهای امنیتی –نظامی غربی همچون پیمان ناتو است که درگیری یک کشور عضو را با کشور دیگر به مثابه درگیری همه اعضا تلقی می‌کند و بر این اساس اگر چه به معنای شکل‌گیری یک مثلث اتحاد تأثیر‌گذار در عرصه جهانی است اما نافی استقلال رأی هر یک از متحدان در قبال مواجهه‌های نظامی همانند جنگ جاری در اوکراین نیست.