نخستین تقابل مستقیم امریکا و روسیه در آغاز یک سالگی جنگ اوکراین
عملیات مشکوک پهپادی در دریای سیاه
زهره صفاری
خبرنگار
خط‌و‌نشان‌های واشنگتن برای مسکو پس از سقوط پهپاد امریکایی در دریای سیاه که نخستین تقابل مستقیم دو کشور در جریان جنگ اوکراین به شمار می‌رود و همزمان پاسخ روسیه به آن، به باور ناظران ماهیتی جز تنش‌آفرینی و وارد کردن بحران شرق اروپا به مرحله جدیدی از تقابل ابرقدرت‌ها ندارد.
به گزارش گاردین، این حادثه در حالی تقابل میان دو کشور را جدی‌تر نشان می‌دهد که هر دو کشور زرادخانه‌هایی با هزاران سلاح هسته‌ای در اختیار دارند و هر گونه حرکت اشتباه از یک‌طرف می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری نه تنها به آنها بلکه به کل جهان وارد کند. سایت رادیوی ملی امریکا مدعی است که جت جنگنده سوخو-27 با بی‌احتیاطی به پهپاد امریکا برخورد کرده و باعث سقوط آن به دریا شده، آن هم در حالی که تنها مأموریت این پهپاد شناسایی بوده است. در عین حال اما محدوده پروازی این پهپاد با رادارهای خاموش بر فراز جزیره کریمه و نزدیک مرزهای روسیه آن هم درست در زمانی که تنش‌ها میان مسکو و واشنگتن در اوج خود قرار گرفته، اما و اگرهایی را درباره ادعای امریکا برای طرف روسی ایجاد کرده است. بسیاری از کارشناسان ابهام در این پرونده را نیز مانند انفجارهای نورد استریم می‌دانند که به‌رغم گمانه‌زنی‌های فراوان، پس از چندین ماه سرنخ‌هایی از عاملان آن و اهدافشان نشان داده شد.
به‌طوری‌که آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در نیویورک نیز آن را بدون شک یک اقدام محرک از سوی امریکا عنوان کرده است. وی در حالی‌که ادعای امریکا برای برخورد جت روسی با این پهپاد را به کلی تکذیب می‌کند، بر غیرقابل پذیرش بودن رفتار واشنگتن تأکید داشته و گفت: «اقدامات غیرقابل قبول ارتش امریکا در مجاورت مرزهای روسیه نگران‌کننده است. ما بخوبی از ماهیت چنین عملیات‌های شناسایی و روایت برخورد پهپادها مطلع هستیم. این اقدامات آن هم هزاران مایل دور از خاک امریکا چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ البته پاسخ کاملاً روشن است، آنها به دنبال اطلاعاتی هستند که بتوانند در حملات بعدی کی‌یف علیه قلمرو و نیروهای روسیه استفاده کنند.» وی سپس خطاب به غربی‌ها افزود: «بگذارید منطقی به موضوع نگاه کنیم؛ اگر به طور مثال روسیه پهپادی را در نزدیکی نیویورک یا سان‌فرانسیسکو به پرواز درمی‌آورد، واکنش نیروی هوایی یا دریایی امریکا چگونه بود؟ امریکا بیش از 33 میلیارد دلار به کی‌یف کمک تسلیحاتی داشته است. تنها با نگاهی به این رقم می‌توان فهمید که امریکا در تنش‌آفرینی عمدی برای جنگ مستقیم دست پیش را گرفته است. در این شرایط ما هر گونه عملیاتی که در آن از تجهیزات و تسلیحات امریکایی بهره گرفته شده باشد، خشونت آشکار به شمار می‌آوریم.» این دیپلمات روس همچنین تأکید کرد که در این حادثه نه تنها جت شلیکی نداشته بلکه برخوردی نیز صورت نگرفته است و پهپاد امریکایی در مانور سریع خود از کنترل خارج شده و در برخورد با سطح آب نابود شده است.
فرصت‌طلبی اوکراین
پهپاد استفاده شده امریکایی در این مأموریت علاوه بر قدرت جاسوسی، قابلیت حمل موشک نیز داشته و در اوج تنش‌ها عملیات شناسایی را در دستور کار قرار داده است. در این میان اوکراینی‌ها نیز از این فرصت سوءاستفاده کردند و از سناریوسازی امریکا در ساقط شدن این پهپاد برای حمله به روسیه بهره بردند. اولکسی دانیلوف، دبیر کمیته امنیت ملی و دفاعی اوکراین در توئیتی در این باره نوشت: «حادثه‌ای که برای پهپاد امریکا افتاد، تنش‌آفرینی روسیه در دریای سیاه بود. این اتفاق همچنین سیگنالی از سوی پوتین بود تا آمادگی خود را برای گسترش دامنه درگیری‌ها نشان دهد.»
در این اتهام‌زنی، امریکا نیز ساکت نماند. به نوشته الجزیره، چاک شومر، رهبر اکثریت دموکرات‌های سنا نیز با تأکید بر اینکه ساقط شدن این پهپاد بی‌احتیاطی دیگری از سوی ولادیمیر پوتین و ارتش او بوده است، به رئیس‌جمهور روسیه حمله کرد و گفت: «می‌خواهم به آقای پوتین بگویم که دست از این رفتار بردار.»
در همین حال به نوشته رویترز، ناتو برای تقویت فرضیه دخالت روسیه در ساقط کردن این پهپاد و متهم کردن مسکو به تنش‌آفرینی، همراه امریکا و روسیه شد و کریستوفر کاوولی، فرمانده ارشد ناتو گفت: «این نخستین باری است که چنین سناریویی را از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین شاهد بودیم، چراکه ما بارها در یک‌سال گذشته در این مناطق پرواز داشته‌ایم و البته قصد توقف آن را نیز نداریم.»الیزابت برو، تحلیلگر ارشد مؤسسه امریکن اینترپرایز معتقد است: «موقعیت بسیار حساسی است، چراکه برای نخستین بار تقابل مستقیم امریکا با روسیه در بازه جنگ اوکراین علنی شده است.»
واشنگتن، نگران از طرح صلح چین
امریکا که در یک‌سال و چند ماه گذشته برای شکست روسیه، طرف اوکراینی را تقویت کرده است، با پیشروی‌های جدید مسکو حاضر به عقب‌نشینی سریع از سیاست‌هایش در شرق اروپا نیست. از سوی دیگر، سران واشنگتن نگران نقش‌آفرینی پکن در حل بحران اوکراین و واگذار کردن میدان صلح‌طلبی به رقیب آسیایی‌شان هستند. همین امر نیز جو بایدن را وارد میدان کرده و کاخ سفید برای میدان‌داری در این صحنه، از میزبانی چین و اوکراین برای مذاکره استقبال کرده است. این در حالی است که هراس از قدرت گرفتن پکن و تفوق روسیه به‌قدری برای امریکا شدت گرفته که در نشست اخیر با انگلیس و استرالیا بر تقویت تأسیسات زیردریایی سوخت هسته‌ای به توافقاتی دست یافت.
خبر پلاس
کاهش بودجه هوایی امریکا در خاورمیانه
پنتاگون امیدوار است با کاهش بخشی از بودجه نظامی خود در خاورمیانه، منابع مالی برای مقابله با چین در اقیانوس هند و آرام را افزایش دهد.
ایسنا به نقل از ایندیپندنت نوشت، یافته‌های وب‌سایت ایرفورس‌تایمز نشان می‌دهد، وزارت دفاع امریکا برای بودجه نیروی هوایی خود در خاورمیانه برای 2024، درخواست 7 میلیارد دلار اعتبار کرده که این مبلغ یک‌میلیارد و 600 میلیون دلار از بودجه فعلی این بخش در سال‌جاری کمتر است. براساس گزارش این وب‌سایت، کاهش بودجه نیروی هوایی امریکا می‌تواند بر حضور نظامی این کشور و عملیات‌های آن در عراق، سوریه و افغانستان تأثیر بگذارد.