گروه اقتصادی /تراکنش‌های کارتی دراقتصاد ایران به دلیل اندازه و ارزش بالایی که دارد، به عنوان یک شاخص برای سمت و سوی اقتصاد کشور درنظر گرفته می‌شود. درحالی که نسبت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص کمتر از 2 درصد است، این نسبت برای تراکنش‌های کارتی به بیش از 12 درصد می‌رسد. برهمین اساس، افزایش یا کاهش ارزش تراکنش‌های کارتی ماهانه ایرانی‌ها سیگنال مهمی برای اقتصاد محسوب می‌شود.
درهمین راستا،  براساس تازه‌ترین گزارش شبکه الکترونیکی پرداخت کار یا همان شاپرک، نشان می‌دهد، آمار تعداد و ارزش تراکنش‌های شاپرک در آذر ماه 1401 بالغ بر 3 میلیارد و 732 میلیون تراکنش با ارزش 833 هزار میلیارد تومان در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش شده که نسبت به آبان ماه رشد 0.94 درصدی در تعداد و 8.12 درصدی در ارزش ریالی داشته است. ارزش اسمی تراکنش‌های آذر 1401 نسبت به آبان ماه با رشد 8.12 درصدی همراه بوده و این درحالی است که ارزش حقیقی تراکنش‌ها رشد 6.08 درصدی را تجربه کرده است. ارزش حقیقی تراکنش‌ها در واقع ارزش تراکنش‌های شاپرکی بدون در نظر گرفتن اثرات تورم است. به عبارت دیگر ارزش تراکنش‌های شاپرکی که نسبت به نرخ تورم خالص‌سازی شده است، ارزش حقیقی تراکنش‌های شاپرکی را تشکیل می‌دهد. آمارهای ارائه شده ازسوی شاپرک بیانگر رشد 24.78 درصدی در ارزش اسمی تراکنش‌ها در قیاس نقطه به نقطه بوده که می‌توان آن را شاهدی برای افزایش استقبال عمومی از پرداخت الکترونیکی تفسیر کرد.
استقبال از پرداخت اینترنتی
سوئیچ شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) سه نوع «ابزار پذیرش اینترنتی»، «ابزار پذیرش موبایلی» و «ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی» را پشتیبانی می‌کند. اطلاعات ارائه شده ازسوی شاپرک نشان می‌دهد که میزان استقبال مردم از ابزار اینترنتی رشد بیشتری نسبت به دو ابزار دیگر داشته است. طبق این گزارش، تعداد ابزارهای شاپرکی در مجموع نسبت به آبان ماه رشد 2.92 درصدی را تجربه کرده است که به نظر می‌رسد سبب این تغییر، افزایش 2.43 درصدی تعداد ابزار کارتخوان فروشگاهی است. ابزارهای پذیرش اینترنتی در آذر 1401 نسبت به آبان ماه، رشد 10.92 درصدی داشته است و تعداد ابزار پذیرش موبایلی نیز در مدت مشابه با کاهش 0.08 درصدی همراه بوده است.
سهم بازار هر یک از ابزارها
سهم تراکنش‌های هر یک از ابزارهای پذیرش نشان می‌دهد کارتخوان فروشگاهی با سهم 92.33 درصدی، بیشترین تعداد تراکنش را بین سایر ابزارهای پذیرش داشته است و ابزار پذیرش اینترنتی و ابزار پذیرش موبایلی به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
بیشترین سهم بازار تراکنش‌های شاپرکی در اختیار ابزار کارتخوان فروشگاهی است. این درحالی است که عواملی مانند وجود محدودیت انجام تراکنش روی ابزار پذیرش موبایلی، تعداد بالای ابزار کارتخوان فروشگاهی، فراگیر بودن این ابزار، عدم نیاز این ابزار به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل و عواملی از این دست را می‌توان از جمله عوامل تأثیرگذار بر تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی دانست. این درحالی است که به منظور استفاده از ابزار پذیرش اینترنتی، به بستر اینترنتی امن و در استفاده از ابزار پذیرش موبایل به وجود دستگاه گوشی تلفن همراه نیاز است که ممکن است هنگام خرید در دسترس همگان قرار نداشته باشد.
متوسط تعداد تراکنش به ازای هر یک از ابزارها
متوسط تراکنش هر ابزار پذیرش شاپرکی در آذر امسال، 370 تراکنش است که این تعداد نسبت به مقدار مشابه در ماه گذشته کاهش 7.26 واحدی (منفی 1.92 درصدی) را تجربه کرده است. بیشترین کاهش متوسط تعداد تراکنش مربوط به ابزار پذیرش موبایلی است. در آذرماه متوسط تعداد تراکنش‌های اینترنتی با کاهش 00.5 درصدی از 297 تراکنش در آبان 1401 به 282 تراکنش رسیده است. متوسط تعداد تراکنش هر ابزار پذیرش موبایلی 798 تراکنش است که این مقدار نسبت به ماه قبل از آن با کاهش 16.26 واحدی همراه بوده است. متوسط تعداد تراکنش هر ابزار کارتخوان فروشگاهی نیز با 6.01 واحد کاهش نسبت به آبان 1401 به 371 عدد در آذرماه رسیده است.
متوسط مبلغ تراکنش‌ها به ازای هر ابزار پذیرش
متوسط مبلغ کارکرد هر ابزار پذیرش اینترنتی در آذر 1401 ماه با کاهش 71/106 میلیون ریالی نسبت به ماه گذشته به 44/784,1 میلیون ریال رسیده است. متوسط مبلغ کارکرد هر ابزار پذیرش موبایلی با افزایش 38/0 میلیون ریالی نسبت به ماه گذشته به 69/109 میلیون ریال به ازای هر ابزار در آذر ماه رسیده است. متوسط مبلغ کارکرد هر ابزار کارتخوان فروشگاهی نیز برابر با 54/759 میلیون ریال می باشد که این میزان نیز نسبت به ماه گذشته 01/44 میلیون ریال افزایش را تجربه کرده است.
خرید کالا در رتبه نخست
شبکه پرداخت الکترونیک کارتی سه خدمت «خرید کالا و خدمات»، «پرداخت قبض و خرید شارژ» و «مانده‌گیری» را به جامعه ارائه می‌کند. در آذر 1401، 40/89 درصد خدمات ارائه شده توسط شبکه شاپرک از نوع خدمت «خرید کالا و خدمات» بوده که نسبت به ماه گذشته این سهم کاهش 17/0 درصدی داشته است. خدمت «مانده گیری» با 43/4 درصد سهم، کمترین سهم از کل خدمات در بین خدمات ارائه شده را داشته است.
 گزارش ها نشان می‌دهد که 61/98 درصد مبلغ خدمات ارائه شده در ماه آذر 1401 مربوط به خدمت «خرید کالا و خدمات» بوده است و خدمت «مانده‌گیری» نیز به دلیل عدم اثر مالی بر مبلغ تراکنش‌های شبکه پرداخت، سهم مبلغی صفر را دارا بوده است.