سیاست عرصه امکان‌هاست و سیاستمدار کامیاب، آن است که به جای تمرکز بر محدودیت‌ها، امکان‌ها را هم ببیند. اصلاح قیمت بنزین در هفته‌های گذشته یک نمونه از ظرفیت «امکان‌های عرصه سیاست» را آشکار کرد. بعد از آبان 1398 کمتر دولتی یا جریان سیاسی یا کنشگر و تحلیلگری، می‌توانست باور کند که روزی اصلاح دیگری در قیمت بنزین اعمال شود، اما تکانه‌های سیاسی و اجتماعی به همراه نداشته باشد. این امر بویژه از این رو اهمیت دارد که برخلاف سال 1398، اکنون جامعه ایرانی هم با ناترازی‌های مختلفی روبه‌رو است، هم ناترازی‌های انرژی، هم دشواری معیشت. اما در چنین بحبوحه‌ای، چنین تصمیم ملی با چه پشتوانه‌ای اجرا شد و چرا به قول بعضی رسانه‌ها، ایران در شنبه اجرای این طرح، روزی آرام را سپری کرد؟ پاسخ در همان مفهوم «امکان‌های عرصه سیاست» نهفته است.
نخستین واقعیت این است که اساساً قیمت بنزین آن قدر دست نخورده و تغییر ناکرده باقی مانده بود که دیگر هیچ عقل سلیمی و هیچ تحلیلگر یا شهروندی نمی‌توانست این فاصله میان قیمت نهایی و قیمت مصرف را توجیه کند. در کنار آن، واقعیت دیگر این بود که رئیس‌جمهوری از ماه‌ها قبل از اجرای این طرح، بارها و بارها درباره وضعیت ناترازی قیمت بنزین صحبت کرد. صحبت‌های پزشکیان به زبانی عادی و بدون پیچیدگی‌های سیاسی، اقتصادی یا مدیریتی بیان شد، به گونه‌ای که همگان چند و چون و ابعاد پیدا و پنهان مسأله‌ای به نام بنزین را دریافتند. به دیگر سخن، با صحبت‌های پزشکیان که خود مقدمه‌ای برای آغاز بحث‌های رسانه‌ای و اقتصادی و تحلیلی درباره بنزین بود، آنچه به عنوان یک تابوی اقتصادی و اجتماعی تلقی می‌شد، به یک بحث عمومی تبدیل شد. جالب اینکه حرف تحلیلگران نسبت به دولت این بود که چرا دولت برای رفع مشکلی که چنین ویژه است، دست به اقدام نمی‌زند و چرا فقط به گفتاردرمانی بسنده می‌کند. غافل از اینکه آن گفتارها، ابزاری بود برای هموارسازی راه گفت‌و‌گو و از طریق گفت‌و‌گو آماده‌سازی اذهان ایرانیان برای اجرای این طرح. نوع بیان پزشکیان هم مهم بود. رئیس‌جمهوری وقتی از مسأله بنزین صحبت می‌کرد، آن را نه به مثابه مسأله خاص دولت که باید حل شود و دولت دیگر نمی‌تواند چنین هزینه‌ای را تقبل کند، بلکه به مثابه مسأله‌ای ملی عنوان می‌کرد که به سرنوشت همه کشور مربوط می‌شود. وقتی که پزشکیان بارها عنوان کرد درآمدهای ارزی که باید صرف واردات دارو یا تأمین معیشت شود، داریم صرف واردات بنزین می‌کنیم و آن را هم بسیار ارزان‌تر از قیمت واقعی در خودروها می‌سوزانیم، این سخن و مقدمه و نتیجه‌اش چنان برهان سلیم و قاطعی داشت که نمی‌شد آن را رد کرد.
در گام دیگر، پزشکیان و دولتش برای اینکه نشان دهند اگر قرار است جوالدوزی به دیگران زده شود، دولت اول سوزن را به خودش خواهد زد، اعلام کردند که خودروهای دولتی زین پس از بنزین آزاد استفاده خواهند کرد و سهمیه‌های خودروهای دولتی به طور کلی قطع می‌شود. این اقدام برای مردم به این معنی بود که دولت فقط در پی نسخه‌پیچی برای مردم نیست و در هر اقدام اصلاحی، اگر قرار است هزینه‌ای پرداخت شود، ابتدا از سوی دولت پرداخت 
می‌شود.
اولتیماتوم پزشکیان به خودروسازان که باید خودروهایی با میزان سوخت مصرفی کمتر تولید شود، نشان داد که نگاه دولت به حل مسأله بنزین یک بعدی نیست و قرار نیست همه هزینه‌ها را مردم بپردازند.
در کنار اینها، این واقعیت که عواید حاصل از اصلاح قیمت، همگی برای تأمین معیشت مردم یا طرح کالابرگ صرف خواهد شد ، عامل مؤثری بود، اما واقعیت این است که منابعی که قرار است به کالابرگ اختصاص داده شود، در مقابل اقدامات پیشینی ارزش کمتری داشت. چرا که بها و اهمیت «سرمایه اجتماعی» به ‌مثابه تلاش برای کسب اعتماد و اطمینان مردم، به‌مراتب اهمیت بیشتری دارد تا بها و اهمیت پولی که قرار است از این طریق به دست مردم برسد.
درس‌های اصلاح قیمت بنزین، بالاتر از این است، یعنی بالاتر از اقداماتی که دولت پزشکیان انجام داده است. درس مهم‌تر، در طرف غیردولتی است، یعنی در احزاب، تشکل‌ها، جریان‌ها، رسانه‌ها و بازیگران مؤثر قدرت در ایران. مهم‌ترین تغییر تعیین‌کننده تجربه اصلاح قیمت بنزین در سال‌های 1398 و 1404 در همین نکته نهفته است، یعنی در اینکه بازیگران بیرون از دولت، از احزاب تا تشکل‌ها و رسانه‌ها و دیگر مؤثران، سفره خود را از سفره دولت و ملت جدا نکردند. در تجربه پیشین برخی با این ذهنیت که شاید بتوانیم با بسامددادن سیاسی و رسانه‌ای، فشاری به دولت وقت بیاوریم، می‌خواستند سرمایه سیاسی و اجتماعی برای خود تهیه کنند. اما مدیریت آن بسامد از دست تولیدکنندگانش خارج شد و شد آنچه نباید می‌شد. در سال 1404 دیگر کسی با آتش بازی نکرد و نگفت با زیرسؤال بردن این اقدام دولت و گفتن اینکه این سیاست ملی نیست، بلکه جناحی و دولتی است می‌توان سرمایه‌ای برای خود کسب کرد.
بنابراین مهم‌ترین «امکان سیاسی» که تجربه اصلاح قیمت بنزین در سال 1404 به عنوان تجربه متفاوت از سال 1398 نشان داد، همین بود؛ اینکه نگریستن به بحران‌های کشور به‌ مثابه مسأله‌های ملی، ظرفیت‌های کشور را برای عبور از آنها افزایش می‌دهد و کمک خواهد کرد اصلاحات بدون هزینه انجام شود. درس بزرگ اصلاح قیمت بنزین در دولت پزشکیان این بود: در اصلاح همه برنده می‌شوند، در تخریب هیچ کس نمی‌تواند ببرد.