یادداشت
ارتفاع تا خدا
حسام‌الدین برومند
سردبیر
1
در ایران، «جوزف نای» را بیشتر در زمره نظریه‌پردازان «جنگ نرم» می‌شناسند، اما آوازه این اندیشمند امریکایی تنها به دلیل نظریات در حوزه جنگ نرم نیست. شاید از دو جنبه بیشتر بتوان عمق نظریات او را دریافت؛ یکی اینکه جناب نای، سابقه تدریس در «دانشکده حکمرانی جان اف کندی» در دانشگاه هاروارد را دارد و دیگر اینکه در سال ۲۰۱۱ کتابی را با عنوان «آینده قدرت» منتشر کرد که همچنان محل توجه دانشگاهیان و اهل فن است.
تمرکز جوزف نای بر مسأله حکمرانی و سیاست‌ورزی و همچنین پاسخ به این سؤال که رمز و راز در قدرت ماندن چیست؛ باعث شد تا او به نظریه پرطمطراق «قدرت هوشمند» برسد. «نای» قدرت هوشمند را تلفیقی از منابع قدرت سخت و نرم می‌داند و داعیه او این بود که اگر امریکا- هژمون بی‌رقیب دنیا- از راهبرد قدرت هوشمند به‌خوبی استفاده کند، همچنان قدرت اول جهان باقی خواهد ماند و در چالش حکمرانی توانسته مسیر را به سلامت عبور کند. اما تصویر فعلی امریکا در این روزها این‌گونه است؟
2
واقعیت این است که تصویر واقعی امریکا در حکمرانی عیان و نمایان شده است، به گونه‌ای که گویای چالش‌های اساسی و بنیادی است. امروز دانشگاه‌های امریکایی در حمایت از فلسطین به میدان آمده‌اند و عجیب است که دولتمردان امریکایی با سیاست «مشت آهنین» به سرکوب اعتراضات دانشجویی پرداخته‌اند. عکس‌ها و فیلم‌هایی که در هفته‌های اخیر از دانشگاه‌های امریکایی منتشر شده، نشان می‌دهد ادعای امریکا در حکمرانی رنگ باخته است و این کشور حتی دیگر ویترین ماجرا را هم رعایت نمی‌کند.
دانشجوی امریکایی امروز زیر مشت و لگد پلیس است و اساتید دانشگاه دستگیر می‌شوند، در حالی‌که جرم دانشجو و استاد این است که به رژیم بی‌وجدان و کودک‌کش اسرائیل معترض هستند. امریکایی که قرار بود به عنوان قدرت هژمون«مدینه فاضله» باشد همه فضل او در این خلاصه شده که از نسل‌کشی صهیونیست‌ها در غزه حمایت کند، قطعنامه‌های آتش‌بس در جنگ غزه را وتو کند، به رژیم اسرائیل بمب و تسلیحات و مهمات بدهد، دانشگاه‌های خودش را به پادگان تبدیل کند و اعتراضات را سرکوب کند!
3
عمیق‌تر که به تحولات جهانی بنگریم، شواهد و قرائن نشان می‌دهد دنیا در مرحله گذار به نظم جدید است و «تاریخ در حال ورق خوردن است» و در این میان، معادلات سیاسی بر هم خورده و امروز فلسطین به مسأله اول جهان تبدیل شده است و جبهه مقاومت قدرتمندتر از همیشه از اقصی نقاط جهان نیرو جذب می‌کند؛ حتی از دانشجویان امریکایی!
4
امام ما – که در آستانه سی و پنجمین سالگرد ارتحال او هستیم- مکتبی را بنیان نهاد که حکمرانی را از پیچ قدرت‌های مادی عبور داد و از دموکراسی‌های پررنگ و لعاب و خالی از آموزه‌های دینی و حیات‌بخش فاصله گرفت. نکته کلیدی این است که در فهم مکتب امام خمینی(ره) نباید فقط به آرا و اندیشه‌های عرفانی، فقهی، فلسفی و سیاسی ایشان بسنده کرد، بلکه باید «هنر حکمرانی خمینی» را نیز واکاوی کرد، چرا که در دوران معاصر و با ظهور انقلاب اسلامی، جهان شاهد یک حکمرانی ویژه در حوزه سیاست بوده است.
مردم و محرومان جایگاه ویژه‌ای در مکتب امام(ره) داشته و دارند و باید تا پای جان در جامعه اسلامی به مردم خدمت کرد. شهید رئیسی در مکتب امام(ره) درخشید و یکبار دیگر ثابت شد که امثال رجایی، باهنر، بهشتی، سلیمانی و رئیسی شاگردان ممتاز مکتب امامی هستند که صادقانه برای آرمان‌ها و خدمت به مردم جان می‌دهند و البته برای رسیدن به این مهم (شهادت)، تا خدا ارتفاع می‌گیرند.