تشریح جزئیات برنامه دولت سیزدهم برای رنگین کردن سفره خانوارها
61 میلیون ایرانی از تغذیه سالم برخوردار شده‌اند
تمامی اهداف دولت سیزدهم در دو سال و نیم گذشته، برای مبارزه با فقر مطلق به سرانجام رسیده است
هر اندازه که همه برنامه‌های دولت‌های گذشته برای مبارزه با فقر مطلق و گسترش تغذیه سالم در قالب بودجه‌های سنواتی شعاری و غیر قابل اجرا بود، در این دولت طی دو سال و نیم گذشته، 61 میلیون نفر با اجرای طرح کالابرگ الکترونیک و دیگر برش‌هایی که در این طرح صورت گرفته، از تغذیه سالم برخوردار شده‌اند. گزاره‌ای که نشان می‌دهد، برنامه‌های دولت سیزدهم برای افزایش قدرت خرید مردم، تغذیه مناسب و رفع فقر مطلق به هدف اصابت کرده است.
دولت سیزدهم با رویکرد عدالت‌محورانه برای تأمین معیشت و رفاه کارگران و خانوارهای کم‌درآمد، مبلغ یارانه نقدی را که پس از سال‌ها ثابت مانده بود و تغییری نکرده بود را به یکباره 6 تا 9 برابر افزایش داد و این تنها برشی از طرح گسترش رفاه اجتماعی دولت بود؛ اجرای پرداخت یارانه مضاعف در قالب طرح کالابرگ، اجرای تغذیه سالم برای کودکان زیر 5 سال، حمایت از مادران باردار یا دارای نوزاد از دیگر برش‌های طرح گسترش تأمین رفاه اجتماعی از سوی دولت سیزدهم بوده است. دولت سیزدهم، در راستای عدالت اجتماعی و گسترش رفاه، در گام نخست در قالب مردمی‌سازی اقتصاد در اردیبهشت سال 1401 با حذف ارز ترجیحی آغاز کرد. ارزی که باعث شده بود شکاف بین دهک‌ها افزایش یابد و از دل آن رانت‌های زیادی به وجود بیاید. دولت با حذف آن هم باعث کاهش فاصله طبقاتی شد و هم رانت‌های گسترده ناشی از پرداخت این ارز را از بین برد.
در این میان مبلغ یارانه‌ای که تا پیش از آن 45 هزار و 500 تومان بود و دیگر ارزش خود را به دلیل رشد نرخ تورم از دست داده بود، به یکباره به 300 تا 400 هزار تومان افزایش داد. بدینگونه که 300 هزار تومان برای خانوارهای دهک‌های سه به بالا و 400 هزار تومان برای سه دهک اول جامعه اختصاص داده شد. این میزان جدای از افزایش مستمری خانوارهای تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد امام(ره) بود.
برش‌های طرح کالابرگ الکترونیک
دولت سیزدهم در ادامه سیاست مبارزه با فقر مطلق، اواخر امسال طرح کالابرگ الکترونیک را اجرایی کرد. در این مرحله که گام نخست این طرح بود، 11 قلم کالایی که بنابر انستیتو تغذیه تهیه شده بود، یارانه‌‌بگیران می‌توانند با یارانه خود و براساس قیمت اردیبهشت سال 1401، کالاهای خود را خریدار کنند. در گام دوم، دولت برای افزایش قدرت خرید به دهک‌های یک تا سه یارانه مضاعف 120 هزار تومانی را اختصاص داد. در این طرح با خرید 200 هزار تومان از طریق کالابرگ 120 هزار تومان دیگر به یارانه خانوارها اختصاص پیدا می‌کند. دولت برای فراگیر کردن آن دهک‌های بیشتری را مشمول این طرح کرد. در حال حاضر 7 دهک کم‌درآمد جامعه به اندازه حدود 61 میلیون نفر مشمول این طرح شده‌اند. طرح کالابرگ الکترونیک نیز با برش‌های مختلفی برای تأمین رفاه و تغذیه سلامت غذایی خانوارهای ایرانی بخصوص اقشار کم‌درآمد اجرایی شد و مشوق‌های افزایش یارانه اعتباری در نظر گرفته شد.
طبق آمارهای منتشر شده از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حال حاضر ۶۱ میلیون نفر تحت پوشش طرح کالابرگ الکترونیک هستند که ۷۵ درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود.
اجرای طرح کالابرگ با طرح یسنا
سیاست حمایتی دولت از خانواده‌های کم‌درآمد و آسیب‌دیده تنها به این طرح کالابرگ الکترونیک ختم نمی‌شود بلکه در روزهای اخیر اجرای طرح‌های ارتقای امنیت غذایی کودکان با پرداخت ماهانه ۶٠٠ هزار تا یک میلیون تومان یارانه مضاعف به خانوارهای دارای فرزند زیر پنج سال دچار اختلال در رشد آغاز شد که در این طرح، ۱۲۳ هزار کودک تحت پوشش قرار گرفته‌اند که سرپرستان خانوار پس از ارسال پیامک حساب یارانه‌شان شارژ می‌شود.
در قالب این طرح حمایت از ارتقای امنیت غذایی کودکان، سرپرست خانوار نیز می‌تواند از ١۶ قلم کالاهای اعلامی اقدام به خرید کند تا خانوار و کودک از این سبد تغذیه کرده و کودک با مصرف آن رشد کند و به خط تعادل برسد، این طرح تا زمانی ادامه خواهد داشت که تأثیر آن در شاخص‌های سلامت و رشد کودکان تأثیر بگذارد. دولت سیزدهم نه‌تنها از معیشت خانوارها حمایت می‌کند و سبد کالاهای ضروری آنها را با حذف تورم و بر اساس قیمت‌های سال 1401 پر کرده است. در ادامه این سیاست‌های حمایتی، طرح «یسنا» یعنی ارائه بسته‌های غذایی، بهداشتی و پوشاک به مادران باردار و یا دارای کودک زیر 2 سال را برای دهک یک درآمدی در هشت استان کمتر برخوردار به ارزش مجموعاً چهار میلیون تومان در مدت ۶ ماه در حال اجراست. این طرح با اتکا به آستان قدس رضوی و بنیاد کرامت رضوی و با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، قرارگاه امام حسن مجتبی(ع) و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، برای حمایت از ۲۷ هزار و ۵۰۰ مادر باردار یا دارای کودک شیرخوار دهک یک درآمدی، از اوایل آذرماه اجرایی شده است.
اعمال سیاست‌های حمایتی بر اساس صدکبندی
تا قبل از روزهای پایانی آبان ماه امسال، خانوارها براساس درآمدشان به 10 دهک درآمدی تقسیم شده بودند. بدینگونه که دهک اول کم درآمد‌ترین دهک بود و دهک 10 نیز بالاترین درآمد را به خود اختصاص داده بود. حالا با تحلیل دقیق درآمدها این 10 دهک به 100 قسمت تبدیل شده است و به عنوان صدکبندی معروف است. با این روش، دولت می‌تواند وضعیت معیشتی و درآمدی افراد را دقیق‌تر مورد بررسی قرار گیرد و با تحلیل آماری و با تأکید بر عدالت‌محوری، خانواده‌های بیشتری را تحت حمایت خود قرار دهد. در صدکبندی، معدل‌گیری «درآمدخانوار»، «تراکنش‌های بانکی»، «وام»، «بورس»، «سفرخارجی» و بررسی داده‌های برخط از «بُعد و ساختار خانوار» تا «خودرو»، «حقوق و درآمد»، «معلولیت و بیماری» اعضای خانوار صورت می‌گیرد.
در واقع همه ابعاد در نظر گرفته می‌شود تا سیاست‌های حمایتی براساس استحقاق خانوارها اعمال شود.
برش
جزییات صدکبندی
علیرضا عسگریان معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص صدکبندی خانوارها به جای دهکبندی گفته است که تجمیع اطلاعات در پایگاه رفاه ایرانیان با همراهی دستگاه‌های مرتبط صورت می‌گیرد.
وی عنوان کرد که شاخص‌های صدک‌بندی‌ها اجرایی و کاملاً مشخص است و ما خیلی راحت می‌توانیم این را روی دهکبندی انتقال دهیم. اما امیدواریم داده‌ها تا انتهای امسال اعمال شود. هر 6 ماه یک‌بار و یا سالی یک‌بار، باید داده‌های جدید را اعمال کنیم و در این صورت بین دهک‌ها جابه‌جایی شکل می‌گیرد؛ یک عده‌ای دهک‌شان بالاتر و یک عده‌ای پایین‌تر می‌رود. آنهایی که از بالا می‌روند پایین‌تر، نشان‌دهنده این است که تحلیل و داده‌های ما دقیق‌تر و عینی‌تر بوده، اما آنهایی که می‌روند بالاتر، نشان‌دهنده این است که استحقاق‌شان در دهک‌های بالاتر بوده است.
وی با تأکید بر اینکه با صدکبندی جدید یارانه کسی قطع نمی‌شود گفته است: مگر اینکه خانوارها به دهک بالاتر رفته و جزو جمعیت پنج میلیونی دهک ۱۰ شوند اما پیش‌بینی ما این است که جابه‌جایی بین دهک‌ها حدود هفت میلیون نفر است بنابراین هفت میلیون نفر بین دهک‌ها جابه‌جا می‌شوند. از ۷۹ میلیون و۶۰۰ هزار نفر، هفت میلیون جابه‌جا می‌شوند. یک تعدادی از بالا می‌آیند پایین و یک تعدادی از پایین به بالا می‌روند.