مذاکرات توقف جنگ با میانجیگری قطر به ایستگاه پایانی رسیده است
غزه در بیم و امید آتش‌بس
فائزه سادات یوسفی
خبرنگار
روز گذشته در پی سخنان اسماعیل هنیه که نوید داد، توافق آتش‌بس نزدیک است، امیدها درباره حصول این توافق میان حماس و رژیم صهیونیستی با میانجیگری قطر و همچنین مصر افزایش یافت. با این حال تا شب گذشته خبری مبنی بر اینکه توافق آتش‌بس نهایی شده باشد، منتشر نشد.
به گزارش سایت شبکه خبری الجزیره، مقامات جنبش حماس با تأیید این خبر اعلام کردند جزئیات توافق آتش‌بس بزودی و طی ساعات آینده اعلام خواهد شد. در همین رابطه اسماعیل هنیه گفت به توافق آتش‌بس نزدیک هستیم و پاسخ خود را به برادران قطری و میانجی‌ها ارسال کرده‌ایم. عزت الرشق از رهبران این جنبش نیز در مورد چگونگی اطلاع‌رسانی در مورد این توافق گفت که «برادران قطری قرار است جزئیات این توافق را اعلام کنند.» او همچنین عنوان کرد که طرف اسرائیلی برای به سرانجام رسیدن این توافق بویژه از سوی نتانیاهو وقت‌کشی می‌کرد. خلیل الحیه، از رهبران حماس نیز گفت که این جنبش نقطه‌نظرات و پاسخ خود در مورد توافق آتش‌بس را به واسطه‌های مصری و قطری انتقال داده و منتظر پاسخ رژیم صهیونیستی است.
بر پایه این اخبار ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر بیان کرد، مذاکرات برای آزادی اسیران حماس در نزدیک‌ترین نقطه خود قرار دارد و به مرحله نهایی رسیده است. او در ادامه افزود: «ما همچنین بسیار مشتاق هستیم که این میانجیگری به یک آتش‌بس بشردوستانه منجر شود.»
با وجود این هنوز اطلاعات قطعی در مورد متن و بندهای این توافق مخابره نشده است. مقامات حماس برای ترسیم اتحاد و یکدستی بین گروه‌های مقاومت در فلسطین تأکید دارند آتش‌بس مذکور مختص به حماس نیست و شامل همه گروه‌ها می‌شود.
در همین رابطه بنیامین نتانیاهو ضمن ابراز پیشرفت در زمینه آزادی اسیران در غزه گفت: «امیدوارم بزودی خبرهای خوبی در راه باشد.» براساس بیانیه دفتر نخست‌وزیر، او به نیروهای ذخیره گفته است: «فکر نمی‌کنم در این لحظه بطور قطعی درباره چیزی بتوان سخن گفت اما امیدوارم بزودی خبرهای خوبی به گوش برسد.» پیش از این سخنان نیز تلویزیون رژیم صهیونیستی فاش کرد، تل آویو با شرایطی که حماس برای توافق آزادسازی اسیران تعیین کرده موافقت کرده و اکنون توپ در زمین حماس است. این درحالی است که رسانه‌های رژیم صهیونیستی روز گذشته از قریب‌الوقوع بودن توافق بر سر آزادی اسرا گزارش داده و اعلام کردند که ممکن است بزودی اتفاق بیفتد. با وجود این، یکی از موانع توافق این است که حماس خواسته در مدت زمان توقف درگیری‌ها هیچ هواپیمایی نه برای مأموریت‌های شناسایی و نه حملات هوایی بر فراز آسمان غزه ظاهر نشود.
شبکه الجزیره نیز در خصوص نهایی شدن آتش‌بس اعلام کرد که طرف‌های درحال مذاکره در دوحه، تل‌آویو، قاهره، رفح و غزه در تلاش هستند تا توافق را نهایی کرده و جزئیات نهایی را در مورد اولین گروه از اسیران که توسط حماس آزاد می‌شوند، مشخص کنند. این درحالی است که طی روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر توقف جنگ برای پنج روز و تبادل اسرا بین طرفین که عمدتاً کودکان و زنان هستند، منتشر شده بود. بر همین اساس حماس فهرستی از افرادی را که باید آزاد شوند به طرف مقابل داده و تأکید کرده ، حاضر است اسیران صهیونیست را که از ابتدای عملیات طوفان الاقصی در اختیار دارد، در ازای آزادی فلسطینی‌های محبوس در زندان‌های رژیم صهیونیستی آزاد کند. علاوه بر آن، حماس عنوان کرده که به دلایل صرفاً امنیتی آزادسازی اسرا را در یک بازه زمانی پنج روزه انجام خواهد داد و قصد ندارد که همه آنها را به یک‌باره آزاد کند.
پیشتر نیز تلویزیون فلسطین الیوم به نقل از منابع آگاه اعلام کرده بود، مفاد قرارداد مبادله اسیران دربرگیرنده آتش‌بس پنج روزه و توقف کامل پرواز جنگنده‌ها است. همچنین گفته شده است، این توافق شامل آزادی 50 اسیر صهیونیست و اسیرانی با ملیت‌های دیگر نزد مقاومت و در مقابل، آزادی 300 اسیر زن و کودک فلسطینی است. آزادی اسیران به صورت مرحله‌ای و میانگین 10 اسیر اسرائیلی در برابر 30 اسیر فلسطینی خواهد بود.
فشار خانواده های اسرای اسرائیلی
توافق آتش‌بس درحالی در ایستگاه پایانی خود قرار گرفته که بنیامین نتانیاهو در روزهای گذشته تحت فشارهای مضاعف قرار گرفته است و چالش‌های پیش روی او برای حذف حماس و درعین حال آزاد کردن اسرا باعث ایجاد اختلاف‌های عمده در کابینه جنگی او شده است. اما بیشترین فشاری که نتانیاهو متحمل می‌شود، از سوی خانواده اسرایی است که در دست حماس هستند. در روزهای گذشته درحالی که رژیم صهیونیستی تلاش می‌کرد، بسیار آرام، جریان توافق را پیش ببرد، خانواده‌های اسرای صهیونیستی به نتانیاهو برای آزادی بستگان‌شان و تن دادن به تبادل اسیران، فشار وارد کردند و در یک اعتراض 5 روزه به صورت رفت و برگشت از تل‌آویو تا بیت المقدس تا مقابل دفتر نخست‌وزیر رفتند و اعتراض خود را اعلام کردند. روز گذشته نیز تسنیم به نقل از گاردین نوشت که دیدار خانواده‌های اسرای اسرائیلی با مقامات کابینه جنگی نتانیاهو به مشاجره بر سر پیشنهاد صدور حکم اعدام برای اسرای فلسطینی منجر شده است.
سیاستمداران راست‌گرای اسرائیلی در پاسخ به اعتراضات و خواسته‌های خانواده‌های اسرا فریاد زده‌اند که آنها نباید رنجی که اسرائیل از حملات 7 اکتبر متحمل شده را تنها منحصر به خودشان بدانند.
مذاکراتی دیگر
همزمان با مذاکرات آتش‌بس با میانجیگری قطر، اقداماتی نیز برای ایجاد صلح و کمک‌رسانی به نوار غزه توسط برخی کشورها درحال پیگیری است. در همین رابطه، روز گذشته اعضای گروه تماس عربی اسلامی وارد روسیه شدند و با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه دیدار کردند. این گروه متشکل از وزرای خارجه مصر، اندونزی، اردن، نیجریه، فلسطین، عربستان سعودی، ترکیه و دبیرکل سازمان همکاری اسلامی است که قرار است طی روزهای آینده به چند کشور دیگر هم سفر داشته باشد.
روز دوشنبه نیز کمیته کشورهای عربی و اسلامی با هدف انجام یک اقدام بین‌المللی فوری جهت توقف تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه غزه، وارد چین شدند. وانگ یی، وزیر خارجه چین در دیدار با اعضای این کمیته اعلام کرد که پکن در تلاش برای بازگرداندن صلح به خاورمیانه بوده و بر ضرورت توقف جنگ در غزه تأکید دارد. ایده تشکیل این گروه، در نشست اخیر سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض کلید خورده است.
بریکس با محوریت غزه
روز گذشته اعضای بریکس هم طی یک نشست فوق‌العاده با محور بررسی تحولات جنگ غزه و چگونگی توقف آن که با پیشنهاد ایران برگزار شد، به رایزنی در این خصوص پرداختند. علاوه بر برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، کشورهای ایران، آرژانتین، مصر، اتیوپی، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز در این نشست شرکت کردند. همه اعضای شرکت‌کننده با اتفاق نظر بر حل مسالمت‌آمیز درگیری‌ها از طریق گفت‌و‌گو و دیپلماسی تأکید کردند. در همین راستا سیریل رامافوزا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی به عنوان میزبان این نشست، تل آویو را به جنایات جنگی و نسل‌کشی در غزه متهم کرد و گفت که «این نشست باید به عنوان یک فراخوان شفاف برای ما باشد تا تلاش‌های خود را ترکیب کنیم و اقدامات خود را برای پایان دادن به این بی‌عدالتی تاریخی تقویت کنیم.»
در این نشست، شی جین پینگ، رئیس جمهور چین نیز خواستار برگزاری کنفرانس بین‌المللی صلح شد و گفت که صلح پایدار بدون راه‌حل عادلانه برای مسأله فلسطین وجود ندارد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هم خواستار راه‌حلی سیاسی برای پایان درگیری‌ها شد که بلوک بریکس بتواند در آن شرکت کرده و برای به ثمر رسیدن آن کمک کند. همچنین محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی از کشورها خواست صادرات تسلیحات به اسرائیل را متوقف کنند و سوبرهمانیام جایشانکار، وزیرخارجه هند نیز کشته شدن غیرنظامیان را بشدت محکوم کرد و گفت نگرانی‌های مردم فلسطین باید به شیوه‌ای جدی مورد توجه قرار گیرد.
