از ابتدای دولت سیزدهم در مردادماه سال 1400 تا مردادماه امسال، طی دو سال، 290 هزار فرصت شغلی در بخش مشاغل خانگی ایجاد شده که سهم آن در اشتغالزایی کل کشور به 10 درصد رسیده است.
یکی از حوزه‌های کم‌سرمایه‌بر که باعث ایجاد اشتغالزایی پایدار می‌شود، بخش مشاغل خانگی است. بخشی که در یک دهه گذشته از چشم مسئولان وقت دولتی نادیده گرفته شده بود. نشان به آن نشان که حتی قالیبافی که به عنوان یک صنعت دیرینه در بین ایرانیان شناخته می‌شد، در آستانه نابودی قرار گرفت.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم در مردادماه سال 1400، نگرش و رویکرد این دولت به مشاغل ارزان قیمت و خوداشتغالزایی موجب شد تا مشاغل خانگی و صنایع دیرپایی که در بین مردمان ایرانی رایج بود، دوباره رونق بگیرند.
بررسی‌ها نشان می‌دهند، بیش از ۸۵ درصد اشتغال کشور در بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط است و اگر مشاغل خانگی را هم به آن اضافه کنید این میزان درصد افزایش می‌یابد.
به همین دلیل است که رویکرد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در این دولت به مشاغل خانگی، حمایتی شده است. نشانی این رویکرد را می‌توان به ارائه تسهیلات و امکانات به مشاغل خانگی با اولویت زنان سرپرست خانوار و روستاییان یافت.
بنا بر داده‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در دو سال اخیر، 290 هزار فرصت شغلی از طریق حوزه مشاغل خانگی ایجاد شده و پیش‌بینی می‌شود که سهم این بخش از اشتغال کشور از 10 درصد کنونی به 15 درصد برسد.
به عبارتی؛ امسال قرار است که یک میلیون شغل ایجاد شود که سهم مشاغل خانگی 150 هزار شغل است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که این میزان سهم در سال‌جاری بیشتر می‌شود، چرا که بنا به گفته مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اصلی‌ترین چالش این حوزه که همان عرضه و فروش محصولات بوده به‌صورت زنجیره از تولید تا مصرف برطرف شده است.
محض نمونه، جذب سه هزار میلیارد تومان تسهیلات (مستقل و پشتیبان) در سال گذشته در حوزه مشاغل خانگی و تشکیل ۱۴ تعاونی استانی تأمین نیاز مشاغل خانگی در سال ۱۴۰۱  دو دستاورد قابل توجه در این حوزه بوده است و بیش از ۷۰۰ شبکه و زنجیره تأمین مشاغل خانگی در استان‌های کشور نیز ایجاد شده است.

 رشد 200درصدی مجوزهای خانگی
داده‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهند که در دو سال اخیر با تغییر رویکرد در خط‌‌مشی‌گذاری مشاغل خانگی بیش از 160هزار کسب‌وکار خانگی ایجاد شده است. این آمار نسبت به دولت‌های قبل، رشدی بی‌سابقه داشته است.
یکی از اقدامات مهم دولت سیزدهم، تسهیلگری و مانع‌زدایی در صدور مجوزهای کسب و کار از جمله مشاغل خانگی بوده و در همین راستا از512 رشته مصوب شغل خانگی، مجوز 95درصد رشته‌های خانگی به صورت آنی صادر می‌شود.
رشد 200درصدی صدور مجوزهای مشاغل خانگی از دیگر اقدامات دولت سیزدهم برای توسعه بخش مشاغل خانگی در دولت سیزدهم بوده است.
محمود کریمی بیرانوند، معاون کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: در سال‌جاری تمرکز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر توسعه بازار مشاغل خانگی است. سال گذشته دغدغه اصلی ما مجوز بود که خوشبختانه شرایط مساعد شد و شاهد تسهیل در صدور مجوزهای کسب‌و‌کار هستیم، امسال نیز تمرکز خود را بر توسعه بازار مشاغل خانگی گذاشته‌ایم.
ظاهراً قرار است این مسیر در سال‌جاری با سرعت و شتاب بیشتر ادامه یابد. براساس گفته‌های مقامات مسئول، در سال جدید با همکاری بانک مرکزی، تخصیص اعتبارات مشاغل خانگی 35 درصد رشد خواهد داشت. به عبارتی اگر در سال ۱۴۰۱ رقم ۳ هزار میلیارد تسهیلات به متقاضیان مشاغل خانگی ارائه شده، این رقم در سال‌جاری حدود ۴ هزار میلیارد تومان است.
در سال گذشته با اعتبارات تخصیصی، ۲۱۸ هزار مجوز برای اشتغال خانگی صادر شده است؛ امسال به دنبال افزایش ۳۵ درصدی تسهیلات مشاغل خانگی، حداقل صدور مجوز و اشتغالزایی در این حوزه 30 درصد رشد خواهد یافت.
بنابراین در سال‌جاری حداقل ۶۵ هزار مجوزِ بیشتر صادر می‌شود و تعداد آن به ۲۸۶ هزار مجوز صادر شده خواهد رسید. به تبع آن تعداد افرادی که در این حوزه مشغول به کار می‌شوند، از یک طرف به دلیل صدور تعداد بیشتری مجوز جدید و از طرف دیگر به خاطر افزایش نرخ تسهیلات اعطایی، به صورت تابعی از دو یا چند متغیر افزایش خواهد یافت.
از طرفی، با رشد مشاغل خانگی، می‌توان انتظار داشت که اشتغال غیررسمی بخصوص در میان زنان با کاهش مواجه شود و مشارکت زنان در بازار کار افزایشی شود؛ چرا که بخشی از مشاغل خانگی به عهده زنان است و این حوزه می‌تواند شاخص اشتغالزایی زنان را در اقتصاد کشور افزایش دهد.

مهارت‌آموزی ۲میلیون و ۸۶۱ هزار نفر
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای از کسب آموزش‌های مهارتی توسط ۲‌میلیون و ۸۶۱ هزار نفر در دولت سیزدهم خبر داد.
مهرداد عظیمی با اشاره به تأثیر بسزای نیروی انسانی توانمند در مسیر توسعه همه‌جانبه کشورها، بر شاخص‌های اقتصادی گفت: بر اساس تحقیقات، ‌اصلاح نظام‌های آموزشی به‌طوری‌که مهارت‌های کافی را برای همه شهروندان فراهم کند می‌تواند شاخص رشد اقتصادی را در دراز مدت تا 10 درصد افزایش دهد.
وی با بیان اینکه سطح مهارت شهروندان دغدغه کلیدی سازمان است اما اطمینان از داشتن مهارت‌های مناسب که بتواند قابلیت اشتغال افراد را افزایش دهد و به ایجاد شغل در زمان حال و آینده کمک کند نیز مهم است، افزود: از مجموع 2 میلیون و 861 هزار نفر مهارت‌آموخته در دولت سیزدهم، یک میلیون و 398 هزار نفر در بخش دولتی و یک میلیون و 463 هزار نفر در بخش غیردولتی آموزش‌های مهارت را کسب کردند. معاون وزیر کار، گواهینامه‌های مهارت را معتبرترین و تنهاترین مدرک مهارتی در سراسر کشور و در سطح بین‌المللی عنوان کرد و اظهار داشت: گواهینامه‌های مذکور برای تمام افراد، پس از کسب آموزش‌های مهارتی و شرکت در آزمون‌های سنجش مهارت و صلاحیت حرفه‌ای برای متقاضیان صادر خواهد شد.
وی با اشاره به کاهش زمان فاصله آزمون تا صدور گواهینامه مهارت از 45 روز کاری به 7 روز کاری، افزود: در دولت سیزدهم 2 میلیون و 416 هزار و 785 نفر مورد سنجش صلاحیت حرفه‌ای قرار گرفتند که برای یک میلیون و 933 هزار و 229 نفر گواهینامه مهارت صادر شد.
رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای از رشد 94 درصدی صدور مجوز آموزشگاه آزاد فنی و حرفه‌ای در این دولت نسبت به دوره‌های قبل خبر داد و اذعان داشت: 23 هزار و 119 مجوز آموزشگاه فنی و حرفه‌ای آزاد در پنجره واحد خدمات الکترونیک و 2 هزار و 532 مجوز مرکز کارآموزی جوارکارگاهی و بین‌کارگاهی صادر شده است.

برش

76 درصد متقاضیان مشاغل خانگی زنان هستند
افراد شاغل در بخش مشاغل خانگی می‌توانند به صندوق بیمه اجتماعی کمک کنند؛ چرا که پرداخت حق بیمه و برخورداری از خدمات بیمه‌ای از صندوق‌ها و سازمان‌های بیمه‌گر نفع دوسویه برای فرد بیمه‌شده و تضمینی برای آینده خود و مسیری برای تأمین منابع از طریق بیمه‌پردازی افراد برای این سازمان‌های بیمه‌ای به همراه خواهد داشت.
براساس داده‌های آماری، بانوان در راستای بهره‌مندی و استفاده از انواع مشاغل خانگی پیشقدم بوده به نحوی که اکنون ۷۶ درصد متقاضیان این نوع شغل‌ها را بانوان و تنها ۲۴ درصد را مردان تشکیل می‌دهند. اینکه ۹۵ درصد فرصت‌های شغلی ایجاد شده در حوزه مشاغل خانگی در دست افراد بین ۲۰ تا ۶۰ سال است، خود به نوعی تمایل افراد به این نوع شغل را نشان می‌دهد.