فشار سنگین شدت بالای مصرف انرژی بر پیکر رنجور اقتصاد ایران؛ معضلی مهم است که از دو دهه قبل بدین‌سو دائماً بخشی از منابع کشور را به هدر می‌دهد.
شدت مصرف انرژی در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته ۳ تا ۴ برابر بوده که همین امر ضرورت پرداختن به موضوع بهینه‌سازی را تقویت می‌کند.
گفته می‌شود که از ابتدای برنامه پنجم تا انتهای برنامه ششم توسعه باید شاخص شدت مصرف انرژی در کشور ۵۰ درصد کاهش می‌یافت، اما در عمل این اتفاق نیفتاد.
در همین راستا، وزیر نفت در آیین گشایش کنفرانس و نمایشگاه بین‌المللی بهینه‌سازی مصرف و بهره‌وری انرژی ایران با بیان اینکه اگر در بهینه‌سازی مصرف خوب کار کنیم بخش اعظم ناترازی انرژی در کشور جبران می‌شود، گفته است که ۳۶ میلیارد دلار پروژه در شورای اقتصاد برای بهینه‌سازی در بخش‌های مختلف وجود دارد.
جواد اوجی، با اشاره به اینکه صنعت نفت یکی از مهم‌ترین صنایع کشور است، افزود: تأمین امنیت انرژی کشور برعهده این وزارتخانه بوده و ۹۵ درصد انرژی کشور از نفت تأمین می‌شود.
وی ادامه داد: موضوع ناترازی گاز و فراورده‌های نفتی مقوله مهمی است که شامل افزایش تولید و بهینه‌سازی مصرف می‌شود.
ناترازی گاز و فراورده‌های نفتی در طول سال‌های قبل یکی از معضلات جدی اقتصاد ایران بوده که از دولت قبل به دولت سیزدهم به ارث رسیده است.
ناترازی در زمان ایجاد فاصله بین تولید و مصرف ایجاد می‌شود.
برای آشنایی با ریشه‌های ناترازی در گاز کافی است تا به برخی اعداد نگاهی متفاوت بیندازیم.
مصرف گاز طبیعی نیروگاه‌ها در سال ۱۴۰۱، حدود ۷۵ میلیارد مترمکعب بوده که حدود ۳۲ درصد از کل مصرف بوده است.
مصرف گاز در بخش صنعت ۷۱ میلیارد مترمکعب حدود ۳۱ درصد، بخش خانگی ۶۳ میلیارد مترمکعب حدود ۲۷ درصد، بخش عمومی ۹ میلیارد مترمکعب و ۴ درصد، بخش حمل‌ونقل ۹ میلیارد مترمکعب و حدود ۴ درصد، بخش کشاورزی ۴.۸ میلیارد مترمکعب و حدود ۲ درصد از مصرف گاز کشور را به خود اختصاص داده است.
واقعیت این است که مصرف کل گاز کشور پارسال ۲۳۰ میلیارد مترمکعب بوده که این ارقام شامل صادرات و مصارف داخلی نمی‌شود.
در زمینه مصرف بنزین نیز داستان در کشور بسیار متفاوت است.
میزان مصرف بنزین درکشور بطور میانگین روزانه حدود ۱۱۵ میلیون لیتر است.
امروزه در بخش سوخت کشور حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیون لیتر مصرف سوخت مایع وجود دارد که اگر هر لیتر فراورده نفتی ۸۰ سنت درنظر گرفته شود نزدیک به ۵۸ میلیارد دلار سوخت‌سوزی فقط در حوزه حمل‌ونقل اتفاق می‌افتد که اگر تنها ۲۰ درصد آن صرفه‌جویی شود، منابع قابل توجهی از سرمایه‌ مملکت آزاد خواهد شد که با توجه به ظرفیت‌های صادراتی می‌تواند وارد چرخه صادراتی و توسعه زیرساخت‌های کشور شود.
فاصله‌های قیمتی بین قیمت سوخت در داخل با کشورهای همسایه سبب قاچاق شده و حداقل مقدار قاچاق بنزین ۵ میلیون لیتر در روز و گازوئیل ۱۰ میلیون لیتر در روز برآورد می‌شود.
گفته می‌شود که اکنون امکان بهینه‌سازی معادل روزانه ۳.۵ میلیون بشکه نفت خام در اقتصاد ایران وجود دارد.
وزیر نفت تأکید کرد: در دولت سیزدهم با همراهی مجلس شورای اسلامی برنامه‌ریزی خوبی برای افزایش تولید نفت و گاز شده است.
اوجی با اشاره به اینکه امروز به عدد ۳ میلیون و ۱۹۰ هزار بشکه تولید نفت رسیدیم و یک میلیارد مترمکعب گاز در کشور تولید می‌شود، گفت: البته ظرفیت تولید نفت ۳ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز است.
اوجی به بهره‌برداری از فاز ۲ طرح توسعه پالایشگاه آبادان اشاره و تصریح کرد: با بهره‌برداری از این طرح، ۲۱۰ هزار بشکه به ظرفیت پالایشگاه آبادان و ظرفیت پالایش نفت کشور افزوده شد. در زمینه جمع‌آوری گازهای مشعل نیز پروژه ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ به بهره‌برداری رسید.
وی افزود: این روزها نیز آماده بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی هستیم که ۲۰ سال روی کاغذ مانده بود و در آینده‌ای نزدیک با حضور رئیس‌جمهور به بهره‌برداری می‌رسد. پروژه‌های دیگری نیز در دستور کار است.  وزیر نفت تأکید کرد: با وجود افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز در کشور، اما در بخش مصرف نیز باید بهینه‌سازی انجام شود.
اوجی با اشاره به اینکه در این دولت و مجلس انقلابی طرح‌های خوبی داشتیم، بیان کرد: ماده ۱۲ از سال ۹۲ به تصویب رسید، اما انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذار ایجاد نمی‌کرد. در این زمینه نشست‌های زیادی در مجلس شورای اسلامی برگزار شد و با بهره‌گیری از دیدگاه‌های مجموعه صنعت نفت تغییراتی در این قانون به‌وجود آمد.
وی با بیان اینکه اگر در بهینه‌سازی مصرف خوب کار کنیم بخش اعظمی از این ناترازی انرژی جبران می‌شود، اظهار کرد: ۳۶ میلیارد دلار پروژه در شورای اقتصاد برای بهینه‌سازی در بخش‌های مختلف داریم.
وزیر نفت گفت: همچنین در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ حساب بهینه‌سازی شکل گرفت که از محل صرفه‌جویی سوخت؛ یا همان سوخت یا معادل آن به قیمت فوب خلیج فارس را به سرمایه‌گذار تحویل دهیم و برای او انگیزه ایجاد کنیم.

برش

افزایش تولید فرآورده‌های نفتی
وزیر نفت با تأکید بر بهره‌برداری از ۱۵ میلیارد دلار پروژه نیمه‌تمام نفتی در سال گذشته،  گفت: امسال نیز ۱۲ میلیارد دلار پروژه نیمه‌تمام به بهره‌برداری می‌رسد که افزایش تولید گاز، نفت و فرآورده‌های نفتی را رقم خواهد زد.
از جمله این طرح‌ها می‌توان به بهره‌برداری از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی اشاره کرد که ۵۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت فرآورش گاز کشور اضافه کرد.