نفیسه امامی
روزنامه نگار

گندم یکی از کالاهای اساسی کشاورزی محسوب می‌شود که سهم زیادی در امنیت غذایی کشور دارد. از این رو تأمین این محصول از طریق تولید و واردات از اهمیت بسزایی برخوردار است. خوشبختانه از سال گذشته با افزایش نرخ خرید تضمینی گندم شاهد رشد میزان تولید و ترغیب کشاورزان به فروش گندم شان به دولت بودیم. آمارها هم حاکی از این مطلب است که علی رغم ادامه برداشت گندم تا ماه‌های آتی، رکوردهای جدیدی تاکنون به ثبت رسیده است به طوری‌که طبق اعلام شرکت بازرگانی دولتی ایران تاکنون ۶ میلیون و ۸۷۸ هزار تن گندم به ارزش بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از کشاورزان خریداری شده است.
بر اساس آمار رسمی ۴۵۳ هزار کشاورز در سراسر کشور، گندم تولیدی خود را در قالب یک میلیون و ۲۴۳ هزار محموله به مراکز خرید این محصول تحویل داده‌اند و خرید تضمینی گندم نسبت به سال گذشته در همین مدت، از رشدی بیش از ۲۵ درصد برخوردار شده است.

پرداخت مطالبات
یکی از موضوعات مهم مرتبط با خرید تضمینی گندم پرداخت مطالبات کشاورزان است و در این زمینه رئیس جمهور دستور پیگیری‌های لازم برای پرداخت مطالبات گندمکاران را داده است. اگرچه در این بخش محدودیت‌هایی برای پرداخت مطالبات گندمکاران وجود دارد اما با همکاری سازمان برنامه و بودجه و دریافت منابع بانکی، منابع لازم برای پرداخت مطالبات گندمکاران تأمین شده است.
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با اشاره به پرداخت نیمی از مطالبات کشاورزان می‌گوید: «مبلغ گندم‌های خریداری شده از کشاورزان ۳۱ استان کشور تا صبح دیروز، ۱۰۳ هزار و ۲۳۹ میلیارد تومان بود که بیش از ۵۳ درصد از این میزان به حساب گندمکاران واریز شده و پیگیری پرداخت مابقی مطالبات نیز در جریان است.» «سید سعید راد» با بیان اینکه با توجه به میزان خرید گندم، ۶۰ درصد مبلغ پرداختی به کشاورزان سه استان خوزستان، فارس و گلستان پرداخت شده افزوده است: «بعد از این سه استان، بیشترین مبلغ را کشاورزان استان‌های کرمان، خراسان رضوی، کرمانشاه، لرستان، تهران و اردبیل دریافت کرده‌اند.»
معاون وزیر جهاد با اشاره به اینکه بین ۷۵ تا ۱۰۰ درصد از مطالبات کشاورزان ۷ استان بابت تحویل گندم به حسابشان واریز شده است، می‌گوید: «به ترتیب گندمکاران استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، خوزستان، قم، سیستان و بلوچستان، بوشهر و کرمان، بیشترین درصد دریافت مطالبات خود را داشته‌اند.»
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با تأکید بر اینکه تاکنون در کشور یک میلیون و ۳۸۵ هزار تن گندم بیشتر از سال گذشته خریداری شده است، می‌افزاید: «با تداوم روند موجود و با توجه به اینکه خرید گندم در بخشی از مناطق شمال و غرب کشور ادامه دارد، پیش‌بینی می‌شود تا آخر تیرماه از رکورد خرید ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن گندم سال ۱۴۰۱ عبور کنیم.»

تداوم خرید تضمینی گندم
خرید تضمینی گندم از فروردین ماه آغاز شد و حالا برداشت در برخی از استان‌های گرمسیری تمام شده است، اما برداشت در استان‌های سردسیری و شمال‌غرب کشور مانند اردبیل، همدان، کردستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و زنجان باقی‌مانده است. خرید تضمینی گندم هم تا 15 شهریور ادامه خواهد داشت که البته به دلیل شرایط متفاوت آب و هوایی امسال ممکن است زمان خرید ادامه پیدا کند.

کاهش واردات
افزایش نرخ خرید تضمینی در سال زراعی گذشته و امسال منجر به کاهش واردات به کشور شده است. بر اساس آمار گمرک در سه‌ماهه اول سال 1402، 790 هزار و 916 تن گندم به ارزش 349 میلیون و 11 هزار و 265 دلار به کشور وارد شده است. این میزان واردات به نسبت مدت مشابه آن در سال قبل با کاهش 48 درصدی به لحاظ وزنی روبه‌رو بوده است.
بر این اساس واردات گندم در سال گذشته، یک‌میلیون و 531 هزار و 450 تن به ارزش 621 میلیون و 427 هزار و 470 دلار بوده است. این میزان واردات ازنظر ارزشی با کاهش 44 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل روبه‌رو بوده است که این حجم از کاهش واردات به خاطر افزایش تولید در واحد سطح در ایران رقم خورده است. در سال زارعی جاری بر اساس اطلاعات منتشرشده میزان برداشت به دلیل بارش‌های مناسب رشد یافته است.