ترکیه در دام دوقطبی انتخاباتی
در آستانه انتخابات ترکیه حملات دو طرف به یکدیگر شدت گرفته است
رقابت‌های آتشین بر سر کرسی‌های پارلمانی صحنه رقابت سیاسی برای انتخابات مجلس به خشونت‌ها افزوده است
حسین فاطمی
خبرنگار
هرچه به موعد انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه نزدیک‌تر می‌شویم رقابت‌های سیاسی داغ‌تر، حساس‌تر، پیچده‌تر و حتی خشن‌تر می‌شود. این خشونت، هم در سطح کلامی بین نامزدها دیده می‌شود و هم طرفداران هر نامزد دست به اقدامات خشونت آمیزی علیه ستادهای دیگر رقبا می‌زنند که نشان از اوج‌گیری فضای دو یا چندقطبی در ترکیه مشابه با انتخابات سال 2020 امریکا است. اگر این رفتارها به نام دموکراسی، انتخابات و اهمیت به رأی مردم انجام می‌شود اما در لایه‌های عمیق‌تر عملاً گفتمان دموکراسی خواهی و خشونت پرهیز را به محاق برده و نوعی زورآزمایی خشونت‌آمیز را تداعی می‌کند. از این رو هر نامزد برای رسیدن به قدرت خود مجاز به انجام هر کار و گفتن هر کلامی می‌داند. کما اینکه در این باره رجب طیب اردوغان با به کاربردن الفاظی توهین‌آمیز از رقیب اصلی خود انتقاد کرده و در ادامه جریان اپوزیسیون نیز شکل‌گیری حملاتی علیه کمپین‌های انتخاباتی‌شان را گزارش کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری آلمان، رجب طیب اردوغان طی سخنرانی در بزرگترین گردهمایی کمپین انتخاباتی خود در آستانه انتخابات 14 مه، کمال قلیچدار اوغلو، رهبر مخالفان و رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق را مست و الکلی توصیف کرد. اردوغان خطاب به صدها هزار نفر از هواداران خود در استانبول گفت که قلیچدار اوغلو می‌تواند هر چقدر که می‌خواهد بنوشد ولی مردم، کشور را به دست یک الکلی رها نخواهند کرد. پیشتر هم اردوغان در سخنرانی خود به مناسبت عید فطر در مسجد سلطان احمد خطاب به جمعیت گفته بود که رأی دهندگان، قلیچدار اوغلو را به یک «جسد سیاسی متعفن» تبدیل خواهند کرد.
اما خشونت‌ها فقط به توهین‌های کلامی ختم نمی‌شود و شکل عملی هم به خود گرفته که حتی به زخمی شدن طرفداران نامزدها هم کشیده شده است. اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول از حزب اصلی اپوزیسیون جمهوری‌خواه خلق (CHP)، عصر یکشنبه گفت که بر اثر پرتاب سنگ هنگام سخنرانی از بالای سقف اتوبوس تبلیغاتی‌اش، تعدادی از مردم زخمی شدند. امام‌اوغلو در ویدیویی که در توئیتر منتشر کرد، گفت که حداقل 9 نفر از جمعیت زخمی شدند. CHP تصاویری از افراد آسیب‌دیده از ناحیه سر را منتشر کرد.
امام‌اوغلو نیروهای امنیتی را به خودداری عمدی از اقدام درباره این حادثه متهم کرد و این حادثه را یک اقدام تحریک‌آمیز توصیف کرد. وی با اشاره به شهر محل وقوع حمله تأکید کرد که این حادثه ربطی به ساکنان ارزروم ندارد. قلیچدار اوغلو در توئیتر این حمله را محکوم کرد و از هوادارانش خواست آرامش خود را حفظ کنند. وی دولت را به همکاری با مافیا و شبه‌نظامیان متهم کرد و گفت: «هدف آنها ایجاد رعب و وحشت در مردم و دور نگه داشتن‌شان از انتخابات است.»
همچنین یک گروه از طرفداران حزب حرکت ملی(MHP)، وابسته به دولت باغچلی و از طرفداران جدی اردوغان به خودروی تبلیغاتی حزب چپ سبز در شهرستان «تارسوس» استان «مرسین» حمله کردند و بر اثر این حمله پنج نفر از فعالان حزب چپ سبز زخمی شدند.
رقابت‌های آتشین بر سر کرسی‌های پارلمانی
علاوه بر رقابت‌های جدی بین چهار نامزد برای کسب کرسی ریاست جمهوری ترکیه، این کشور صحنه رقابت سیاسی برای انتخابات پارلمانی نیز هست که به شدت خشونت‌ها افزوده است. در همین باره عبدالله گونگن، رئیس مشترک حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) شاخه شرناخ، از فشار و خشونت بر مردم و تهدید آنها توسط فرماندار و برخی مقامات برای پیوستن روستاییان به حزب عدالت و توسعه (AKP) و دادن رأی به آن خبر داد.
به نوشته مزوپوتامیا، در حالی که مناطق شرناخ و بوتان از مناطقی هستند که عمده مردم آنها به HDP و در حال حاضر حزب چپ سبز رأی می‌دهند، مقامات دولتی از جمله فرماندار این شهر برای گرفتن رأی اجباری از مردم روستاها بسیج شده‌اند و دست به اعمال خشونت‌آمیز و حتی تهدید با سلاح می‌زنند.
ارسلان تاتار، نامزد حزب عدالت و توسعه (حزب اردوغان) که در انتخابات 2015 شکست خورد و نتوانست به مجلس راه یابد، امسال نیز با بسیج مقامات دولتی مانند عثمان بیلگین، فرماندار شرناخ و برخی نیروهای نظامی این منطقه و فشار علیه مردم، همچنین تهدید آنها، سعی در جمع‌آوری رأی برای خود دارد. این افراد با حمله به ستادهای انتخاباتی حزب چپ سبز در برخی مناطق پرچم آن را پایین آورده و سوزانده‌اند.
ترور در آستانه انتخابات
در حالی که چند روز بیشتر به انتخابات سراسری در ترکیه باقی نمانده است، خشونت‌ها در ترکیه تا بدان جا گسترده و عمیق شده که به وقوع یک ترور هم انجامید. یکشنبه شب، «تامر تمل»، یکی از اعضای حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) در شرناخ، هنگام پیاده شدن از خودروی شخصی‌اش در این منطقه (شرناخ)، در مقابل خانه خود هدف حمله مسلحانه قرار گرفت. به نوشته مزوپوتامیا، تامر تمل با هیچ فردی خصومت شخصی نداشته است. او از خانواده‌ای است که همه اعضای آن عضو HDP و معروف به خانواده HDP ای‌ها هستند. تامر تمل عموی فرهاد تمل رئیس مشترک HDP شاخه الکه (بیت الشباب) است. جسد تمل که در اثر ترور جان خود را از دست داده بود، به بیمارستان دولتی بیت‌الشباب منتقل شد.
آغاز شائبه تقلب در انتخابات
آنچه که از آن به عنوان تشدید خشونت‌ها در آستانه انتخابات 14 مه مطرح شد در مقابل یک سناریوی احتمالی تقریباً «هیچ» به حساب می‌آید. این سناریو، سناریوی تقلب در انتخابات است که نگرانی بابت وقوع آن از هر دو طرف دولت و مخالفان آن مطرح می‌شود و ناظران هشدار داده‌اند، پیروزی هر کدام از دو طرف می‌تواند از سوی دیگری تبدیل به اتهام تقلب انتخاباتی شود.
به زعم ناظران، اگر رجب طیب اردوغان بعد از دو دهه شکست بخورد و حاضر به انتقال دموکراتیک قدرت نباشد، امکان شکل‌گیری خشونت‌های افسارگیخته و تعمیم آن به کل ترکیه و رسیدن به یک دوقطبی بی‌بازگشت وجود دارد. همان طور که شکست او نیز می‌تواند از سوی مخالفانش تقلب انتخاباتی تعبیر شده و منجر به راه افتادن اعتراض‌های خشونت‌آمیز شود و به عبارتی صحنه اجتماعی ترکیه مشابه صحنه اجتماعی امریکا پس از انتخابات 2020 شود.