تمرکز استفاده از ظرفیت کشور‌های همسایه یکی از سیاست راهبردی دولت سیزدهم به شمار می‌آید که به‌کارگیری این تدبیر هوشمندانه توانست رونق و جهش تجاری برای کشورمان طی بیش از یک و نیم سال گذشته به ارمغان آورد.
البته در این روند به‌عنوان نمونه در حوزه تجارت ایران با کشور عراق برخی رسانه‌های خارجی و داخلی با انتشار اخبار کذب درباره محدودیت‌های تجار ایرانی در عراق، به دنبال اختلال در روابط اقتصادی ایران و عراق هستند. این گروه با اشاره به تغییر سیاست خزانه‌داری ایالات متحده و فدرال رزرو امریکا، معتقدند از این پس تجار ایران و عراق به سادگی نمی‌توانند همکاری‌های مشترک را دنبال کنند. اما واقعیت این است که با وجود مشکل‌آفرینی کشورهای متخاصم، با کامیون و کشتی کالاهای ایرانی به عراق می‌روند و روند تجارت مانند گذشته ادامه دارد. فعالان اقتصادی می‌گویند با وجود شیطنت‌ها مبنی بر بزرگنمایی برخی چالش‌های جزئی تجاری ایران و عراق، مبادلات تجاری ایران و عراق در سطح مطلوبی قرار دارد.

جهش بیش از 11 میلیارد دلاری
همچنین در این روند سیاست ایران تراز تجاری متعادل با کشور عراق است؛ بر‌ اساس آخرین ملاقات‌هایی که بین مسئولان دو کشور صورت گرفته، برنامه‌ریزی شده که سطح روابط تجارتی ایران و عراق به 20 میلیارد دلار ظرف پنج سال آینده برسد. این مسائل در حالی مطرح است که تراز تجاری و اقتصادی ایران و عراق از 145 میلیون دلار به 12 میلیارد دلار طی سال گذشته رسیده است. برای آنکه مشکلات مربوط به مبادلات دلاری ایران و عراق به حداقل برسد، بهتر است که پول ملی دو کشور مبنا قرار گیرد و بانک مرکزی دو کشور دینار و ریال را بپذیرند. با توجه به این مسائل، خرید کالای ایرانی بسیار با صرفه‌تر از سایر رقبا برای عراق است. از طرفی دولت عراق و بخش خصوصی این کشور تمایل دارند که تجارت با ایران را ادامه دهند و این کشور همچنان شریک دوم تجاری ایران باقی بماند.

روند صعودی مبادلات  
چندی پیش جهانبخش سنجابی شیرازی دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق هم طی گفت‌و‌گویی با اشاره به جبران کاهش صادرات به عراق طی ماه‌های پیش رو گفت: اگرچه سال گذشته ارزش صادرات کشورمان به عراق هشت میلیارد و 860 میلیون دلار بود اما پیش‌بینی می‌شود صادرات ایران تا پایان سال به عراق به 9 تا 10 میلیارد دلار افزایش یابد. دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق بیان کرد: واردات ما از عراق در سال گذشته با رشد 700 درصدی به بیش از یک میلیارد دلار رسید، بنابراین در مقایسه با سال گذشته باید در هفت ماهه امسال میزان واردات ما از این کشور به بیش از 500 میلیون دلار می‌رسید در حالی که واردات ما از این کشور 150 میلیون دلار بوده است.

گشایش ۳۰۰ میلیون یورویی
 با توجه به اینکه عراق یکی از شرکای استراتژیک ایران به شمار می‌آید چندی پیش طی مذاکرات رئیس کل بانک مرکزی ایران و عراق ، گشایش‌های ارزی جدیدی جهت عرضه ارز در سامانه نیما صورت گرفت به طوری که بعد از یک وقفه یک ساله، مبلغ ۳۰۰ میلیون یورو از محل منابع بانک مرکزی کشورمان در عراق در سامانه نیما عرضه و کل آن بلافاصله به فروش رفت. با توجه به این حرکت قابل توجه، بازرگانان و تجار با این گشایش ارزی قادر خواهند بود ضمن تسریع در انجام فرایندهای تجاری و بانکی از محل منابع مربوطه در عراق تقاضاهای ارزی خود را جهت واردات کالاهای اساسی با سرعت بیشتر و به نحو مناسب‌تری پوشش دهند.
تداوم صادرات
با توجه به مسائل مذکور، تحلیلگران اقتصادی از چشم‌انداز مطلوب روابط تجاری ایران و عراق خبر می‌دهند. همچنین در پاسخ به برخی معاندان که همچنان به تیرگی و اختلال روابط اقتصادی ایران و عراق تأکید می‌کنند یحیی آل اسحاق رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در گفت‌و‌گویی با وب سایت «نود اقتصادی» به صراحت اعلام کرد: روند صادرات ایران به عراق علی رغم مشکلات ارزی اخیر این کشور ادامه دارد و خبر توقف یا اختلال در صادرات دروغ است. رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با تکذیب خبر توقف یا اختلال در صادرات ایران به عراق تصریح کرد: البته فدرال رزرو امریکا در هفته‌های اخیر مشکلاتی را در زمینه مسائل ارزی عراق ایجاد کرده ولی این موضوع تأثیر خاصی بر تجارت ایران با عراق نداشته و حتی در ماه‌های اخیر نسبت به نیمه اول امسال با افزایش صادرات به این کشور هم روبه‌رو شده‌ایم. آل‌اسحاق افزود: شرایط صادرات به عراق به گونه‌ای است که به‌طور یقین هدفگذاری ۱۰ میلیارد دلار تا پایان سال محقق خواهد شد.

نمونه‌ای قابل توجه
اگرچه همچنان برخی رسانه‌های داخلی با انتشار خبر توقف و اختلال در صادرات به عراق سعی دارند که از بی‌انگیزگی تجار ایرانی برای صادرات به عراق خبر دهند اما به‌عنوان نمونه، در حال حاضر 60 درصد از کاشی و سرامیکی که داخل کشور تولید می‌شود به‌صورت مستقیم به عراق صادر می‌شود. همچنین بهترین مشتریان محصولات سرامیک و کاشی تزئینی ایران، عراقی‌ها هستند. اگرچه تمام درآمد حاصل از تجارت با عراق در حوزه کاشی و سرامیک به‌صورت دستی وارد ایران می‌شود، اما جریانات زیادی داخل عراق و ایران تلاش می‌کنند تجارت میان این دو کشور را از بین ببرند و عراقی‌ها را وادار کنند که از کشورهای دیگر خرید کنند.