گزارش «ایران» از استمرار آلودگی هوا در تهران

هوای پاک فقط در تقویم

امروز در حالی روز ملی هوای پاک است که پایتخت‌نشین‌ها در این هفته برای سومین روز پیاپی، هوای آلوده تنفس می‌کنند.

گروه اجتماعی / امروز در حالی روز ملی هوای پاک نامگذاری شده است که ما تهران‌نشین‌ها در این هفته برای سومین روز پیاپی، هوای آلوده تنفس می‌کنیم که شهرهای صنعتی نیز در کنار پایتخت از این معضل در امان نیستند. وزش باد و برف و بوران چند روز پیش اگرچه به ما یک وقفه کوتاه، برای نفس کشیدن داده بود، اما ظاهراً دوباره به مدار «مدیریت بادی» مسئولان برگشته‌ایم تا در سایه بودجه‌های میلیاردی، دعا کنند که باد بوزد وگرنه وضعیت بر همان پاشنه‌ای خواهد چرخید که سال‌هاست می‌چرخد! هواشناسی پیش‌بینی کرده است که امروز کمی از غلظت آلاینده‌ها کم شود، اما کیفیت هوا در بیشتر مناطق پرتردد، یک روز پاک که نه حتی سالم را هم برای تهران‌نشین‌ها رقم نخواهد زد. پس امروز در روز هوای پاک همچنان از ترددهای غیرضروری خودداری کنید، چرا که «هوای پاک» صرفاً یک روز سمبلیک در تقویم برای سازمان‌هایی است که می‌خواهند در قبال دریافت بودجه، برنامه‌های نمایشی برگزار کنند که اگر این نبود حالا ما در سال 1401 همان روز «هوای پاکی» را جشن نمی‌گرفتیم که سال‌هاست به رنگ «پاک» در نیامده است! تهران از ابتدای امسال تاکنون فقط دو روز هوای پاک را تجربه کرده و جالب اینکه تعداد روزهای پاک در سال گذشته هم به همین میزان بوده است، اما کاهش 51 روزی هوای قابل قبول و افزایش 18 روزی هوای ناسالم برای همه، چهره آسمان 1401 را نسبت به 1400 کثیف‌تر کرده است! هوای آلوده امسال البته اثرات دیگری هم داشته است. طرح «زوج و فرد» که در چندین سال گذشته تعطیل شده بود، با وجود اجرای طرح نصف و نیمه «کاهش آلایندگی» دوباره احیا شد تا نشان دهد حتی در اجرای طرح‌های ترافیکی هم فکر جدی نکرده‌ایم و باید دست به دامان طرح‌های تاریخ مصرف گذشته‌ای شویم که عملاً آزمون بی‌کیفیتی خود را پس داده‌اند! بنابراین باید پرسید در روز «هوای پاک» ما دقیقاً قرار است از چه دستاوردی رونمایی کنیم؟ آیا تعطیلی‌های پیاپی که چاره‌ای برایمان نگذاشته، یک دستاورد محسوب می‌شود؟ آیا اینکه در عصر هر روز دور هم جمع شویم و به نام کمیته اضطرار آلودگی هوا، تصمیم‌های تکراری و پر سؤال بگیریم، کار ویژه است؟ یا شاید با محدود کردن فعالیت تردد کامیون‌ها و چند توصیه بهداشتی قرار است جلوی این موج کثیف آلودگی بایستیم؟ واقعیت این است که روز «هوای پاک» فقط یک مناسبت تقویمی نیست چرا که اگر قرار به پیام‌های سمبلیک بود، شاید 29 فروردین برای این مناسبت معنادارتر می‌شد که احتمال پاکی هوا بیشتر است! ما از 24 دی تا 30 دی را هفته هوای پاک نامگذاری کرده‌ایم تا در وارونه‌ترین حالت ممکن هوا، یادمان باشد ما بیشتر از تعطیلی و دست به دامان آمدن باد شدن، نیاز به برنامه‌های جامع و نیاز به بودجه بیشتر و نظارت مستمر داریم.
با مناسبت‌های تقویمی نه مشکل آلودگی هوای تهران حل می‌شود و نه اساساً قرار است باد از خجالت ما در این روز بیشتر بوزد! حتی با انتقاد و گلایه هم نمی‌توان مشکل آلودگی را حل کرد. فرقی نمی‌کند، مهدی چمران، رئیس شورای شهر باشد یا آن کارمند ساده‌ای که به خاطر اجرای طرح زوج و فرد به دردسر افتاده است! گوش هوای تهران از این گلایه‌ها پر است. مهدی چمران، دیروز در جلسه شورای شهر تهران گفته بود: «با توجه به آلودگی هوایی که گریبان شهرها بخصوص تهران را گرفته، هفته هوای پاک چه مفهومی می‌تواند داشته باشد؟ چرا که ما متأسفانه شاهد تداوم هوای ناپاک و ناسالم هستیم، اما با این وجود برنامه‌هایی برای این هفته تدارک دیده می‌شود. باید بر این روز تأکید کرد که به هوای پاک رسید، اما چه کرده‌ایم تا به این هوا برسیم؟ نه اینکه کاری نشده، اما امروز هوای ناپاک سبقت گرفته و تلاشی که باید صورت می‌گرفت در هیچ دوره‌ای به خوبی انجام نشده است.»
این دقیقاً سؤال شهروندان هم هست! نامگذاری روزانه هفته هوای پاک از سوی سازمان محیط‌زیست فقط به سخره گرفتن قانون هوای پاک است که 23 دستگاه آن را جدی نگرفته، اما برای این هفته شعارهای زیادی تدارک دیده‌اند! شهردار تهران دیروز در حاشیه هیأت دولت خبرهای تلخی از وضعیت حمل و نقل عمومی داده است! «علیرضا زاکانی گفته در حمل و نقل عمومی تهران، ون‌ها حدوداً ۱۰۰ درصد و تاکسی‌ها بیش از ۶۰ درصد فرسوده‌اند و در اتوبوس هم با ضریب بالایی فرسودگی داریم که نیاز به نوسازی و بازسازی را به امری جدی بدل می‌کند.» اما مردم در روز هوای پاک از شما انتظار دستاورد دارند وگرنه بدون عدد و رقم‌های شما هم می‌توان غبار سنگین این هوای آلوده، ترافیک خسته‌کننده، عابران درمانده و سواره‌های کلافه را حس کرد!
نوسازی و بازسازی اولویت حمل و نقل
شهردار تهران در حاشیه هیأت دولت گفته این هفته بالغ بر ۱۲ ساعت جلسه و دیدار با مجموعه سایپا، ایران‌خودرو و مپنا هم داشته‌اند که ایده‌ها و طرح‌هایی که برای آینده خودروسازی دارند، افتخارآمیز است. قرار شد نوسازی خودروی خودمان را با اولویت قطعی ناظر به حوزه داخلی بگذاریم و گروه کار تشکیل شد و بنا شد تا ۲۲ بهمن پیشنهادات هم نوسازی و هم گازسوز و برقی‌کردن تاکسی، ون و اتوبوس را داشته باشیم که بتوانیم از سال آینده این امر نوسازی و بازسازی را به یک اولویت در حمل و نقل عمومی بدل کنیم.
زاکانی تأکید کرده است که ۷۸ هزار ون و تاکسی داریم که حدود ۶ هزار ون و ۷۲ هزار تاکسی را شامل می‌شود. برای تسهیلات نوسازی هم بازبینی انجام می‌دهیم و در تلاش هستیم که با وزارت صمت، اقتصاد و بانک‌ها و مجموعه‌های مختلفی که حاضرند سرمایه‌گذاری کنند رایزنی کنیم تا کمک خوبی به رانندگان داشته باشیم.
از هوای آلوده تهران شرمنده‌ایم
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران در گفت وگو با «ایران» با انتقاد از عدم اجرای برنامه‌های کاهش آلودگی هوا می‌گوید: «قرار بود هفته هوای پاک را گرامی بداریم تا به سمت هوای پاک، زمین سبز و آسمان آبی حرکت کنیم. اما الان از یک هفته فقط اسمش برای ما باقی مانده است وگرنه نباید شاخص‌های آلایندگی در این حد و اندازه باشد. این باعث شرمندگی است که ما هفته پاک را در شرایطی شروع می‌کنیم که هوا بشدت آلوده است. این نامگذاری هیچ مصداقی عینی ندارد. کاری که باید انجام داد اولویت دادن به حوزه محیط‌زیست و آلودگی هوا هم در بودجه دولت و هم در بودجه شهرداری است. باید منابع را به سمت کنترل آلاینده‌ها سوق بدهیم چراکه این وضعیت باعث مرگ سالانه 20 هزار نفر در کشور و مرگ زودرس حدوداً 5 هزار نفر در تهران می‌شود.»
امانی با اشاره به برنامه چهارم شهرداری تهران ادامه می‌دهد: «برنامه چهارم روز سه‌شنبه در شورا در 4 محور آلودگی هوا، ترافیک، بافت فرسوده و آسیب‌های اجتماعی نهایی شد. ما سعی کردیم این برنامه مسأله‌محور باشد و همان‌طور که می‌بینید 2 مسأله از 4 مسأله مربوط به آلودگی هواست. شهرداری تهران قرار است تا 10 روز آینده بودجه را به شورای شهر تحویل دهد. امیدواریم که بودجه حمل و نقل عدد قابل‌توجهی باشد. البته اگر شهرداری هم عزمی نداشت، شورای شهر همه تلاش خود را می‌کند تا این اتفاق محقق شود. در بودجه امسال 16 هزار میلیارد به رقم حمل و نقل اختصاص یافته بود که امیدواریم در بودجه سال آینده افزایش چشمگیری داشته باشد.»
امانی تأکید می‌کند:«در پایان سال حتماً اعلام می‌کنیم که چه میزان از بودجه امسال محقق شده و آیا در راستای بحث توسعه حمل و نقل عمومی حرکت کرده است یا نه!»