عارف خواستار کمک انجمن‌های علوم اجتماعی به دولت برای حل مسائل کشور شد

بازگشت به دانشگاه

روز گذشته معاون اول رئیس‌جمهور بار دیگر بر نیازمندی دولت به کمک دانشگاه‌ها برای حل مسأله‌های کشور تأکید کرد، اما درخواست روز گذشته محمدرضا عارف، مشخص‌تر و جزئی‌تر از مطالب و درخواست‌های مشابه بود. چرا که معاون اول رئیس‌جمهور این سخن را در دیدار با اعضای اتحادیه انجمن‌های علوم اجتماعی مطرح کرد و در همین دیدار گفت که «ما از این اتحادیه برای حل مسائل کشور از جمله مسائل اجتماعی و اقتصادی کمک می‌خواهیم.» این کمک خواستن، صرفاً به معنی حضور بیشتر دانشگاه نیست، معنای دیگری هم دارد و آن معنا، این است که دولت به مسأله‌های اجتماعی از منظری اجتماعی نگاه می‌کند و به همین دلیل از متخصصان علوم اجتماعی و علوم انسانی می‌خواهد وارد این عرصه شوند تا هرچه علمی‌تر و هرچه کارشناسی‌تر به این مسأله‌ها بپردازند.
معاون اول رئیس‌جمهور در ابتدای سخنان خود، بر ضرورت برقراری تعامل دوسویه بین دانشگاه و نظام حکمرانی کشور اشاره کرد و گفت: «دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی با ارائه راه‌حل عملیاتی برای مشکلات و بحران‌های کشور، به دولت کمک کنند.»
به گزارش ایرنا، محمدرضا عارف خطاب به اعضای اتحادیه انجمن‌های علوم اجتماعی، با بیان اینکه «رئیس‌جمهوری و دولت چهاردهم بارها اعلام کرده‌اند که از دانشگاه و اساتید انتظار ارائه راهکار برای حل مشکلات کشور را دارند»، گفت: «برگزاری چنین جلساتی برای دولت مفید است. ما از این اتحادیه برای حل مسائل کشور از جمله مسائل اجتماعی و اقتصادی کمک می‌خواهیم.»
وی ادامه داد: «دولت چهاردهم تفکر دانشگاهی داشته و باور دارد دانشگاه می‌تواند برای حل مسائل کشور راه‌حل دهد. برای رسیدن به این هدف باید تعامل دانشگاه و دولت و نظام حکمرانی، صمیمی و روشن باشد تا هر دو طرف از این تعامل بهره ببرند. رابطه یک طرفه مشکلی را حل نخواهد کرد.»
 معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: «توقع دولت این است که علوم اجتماعی و انسانی علاوه بر پرداختن به مشکلات فعلی کشور، برای مسائل میان مدت و بلندمدت نیز نظریه داشته باشد تا کشور در آینده دچار مسائل حاد و بحرانی نشود.»
عارف با اشاره به ضرورت ایجاد زمینه برای نقش‌آفرینی متخصصان علوم اجتماعی در فرآیند برنامه‌ریزی برای کشور، افزود: «عموماً افرادی برای کشور برنامه‌ریزی می‌کنند که متخصص علوم انسانی و اجتماعی نیستند. البته در چند دهه اخیر نوعی قهر اعلام نشده علوم اجتماعی و انسانی با نظام حکمرانی وجود داشته است که باید این روند تغییر کند. همچنین گاهی یک تفکر آرمانی در بین اساتید علوم انسانی و اجتماعی به طور ناخواسته موجب دوری آنان از نظام حکمرانی می‌شود.»
معاون اول رئیس‌جمهور اظهارکرد: «نگاه دولت به انجمن‌های علوم اجتماعی این است که این انجمن‌ها مشاوران برجسته و بی‌ادعای نظام هستند که منافع شخصی خود را دنبال نکرده و پیگیر رشد و تعالی علمی کشور هستند. بنابراین ارتباط این انجمن‌ها و دولت بیشتر شود تا دولت از دیدگاه‌های آنان بهره ببرد. البته برای برقراری این تعامل این شرط وجود دارد که دولت و انجمن‌ها درباره پیش شرط‌ها به توافق برسند به طور مثال باید به تفاهم برسیم که در چه شرایطی می‌خواهیم برای کشور تصمیمات اقتصادی و اجتماعی بگیریم و آیا الگوبرداری از تصمیمات یک کشور، پاسخگوی نیازهای کشور ما خواهد بود؟»
عارف با اشاره به جلسات متعدد رئیس‌جمهوری با دانشگاه‌های کشور برای حل بحران آب، گفت: «امیدواریم دانشگاه‌ها برای حل مشکلات و بحران‌های کشور راهکار ارائه دهند. از سویی مسائل اجتماعی پیچیدگی‌های خاص خود را داشته و گاهی حتی بین دیدگاه‌های دو متخصص علوم اجتماعی جمع‌بندی ایجاد نمی‌شود در حالی که ما نیاز داریم تا برای حل مسائل اجتماعی، وفاق و اجماع ایجاد شود.»
وی تأکید کرد: «کشور به علوم اجتماعی که برای حل مشکلات، راهکارهای عملیاتی ارائه کند، نیازمند است. به طور مثال باید تحلیل و بررسی جامعه‌شناسی شود که چرا آسیب‌های اجتماعی از جمله طلاق، کاهش ازدواج یا افزایش سن ازدواج ایجاد شده است و برای آن راهکار ارائه شود، گاهی بیان می‌شود که مشکلات اقتصادی دلیل این آسیب‌هاست در حالی که در گذشته هم مشکلات اقتصادی وجود داشته است اما با این میزان از آسیب‌های اجتماعی مواجه نبوده‌ایم.»
معاون اول رئیس ‌جمهور با بیان اینکه «در سال‌های اخیر سطح مطالبات اجتماعی بالا رفته اما در خلق ثروت برای پاسخگویی به این مطالبات موفقیتی حاصل نشده است»، بیان کرد: «برآورده نشدن این مطالبات موجب ایجاد نارضایتی بین اقشار مختلف از جمله بازنشستگان شده است. اساتید علوم اجتماعی باید بررسی کنند که چرا این وضعیت در کشور ایجاد شده است.»
وی افزود: «دولت به کمک دانشگاه و انجمن‌های علمی علوم اجتماعی نیازمند است. دولت مشکلات را بیان می‌کند و انجمن‌ها راهکار ارائه کنند. دولت هیچ منعی برای استفاده از دیدگاه‌های اساتید و انجمن‌های علمی علوم اجتماعی ندارد.»
عارف در پایان با اشاره به موضوعات معیشتی اساتید دانشگاه، گفت: «دولت در حال برنامه‌ریزی برای حل مشکل حقوق و مسکن اعضای هیأت علمی است.»
در این جلسه، اعضای اتحادیه انجمن‌های علوم اجتماعی دیدگاه‌های خود را درباره مسائل اجتماعی کشور بیان کرده و بر ضرورت استفاده از علوم اجتماعی در حل مشکلات و بحران‌های کشور تأکید کردند.

جدیت دولت در کمک گرفتن از دانشگاه
کمک خواستن یا کمک گرفتن دولت از دانشگاه برای حل مسأله‌های کشور، امری شعاری نیست، بلکه ریشه در واقعیت دارد و کاری است که درحال انجام شدن است. از جمله مسائلی که دانشگاهیان درگیر شده و در یافتن راه‌حل‌ها درحال کمک به دولت هستند، مسأله آب است. کما اینکه محمدرضا عارف در همین جلسه به «جلسات متعدد رئیس ‌جمهوری با دانشگاه‌های کشور برای حل بحران آب» اشاره کرد. رئیس‌ جمهوری نیز پنجشنبه گذشته در نشستی با فرهیختگان و فعالان اجتماعی و فرهنگی استان آذربایجان غربی گفت: «به دانشگاه‌ها مأموریت داده‌ایم تا با نگاه علمی به مسأله آب بپردازند.» دلیل این مأموریت دهی، این واقعیت است که در همین جلسه از سوی مسعود پزشکیان بیان شد، مبنی بر اینکه «راهی جز تکیه بر علم، بهره‌گیری از نخبگان و طراحی علمی توسعه وجود ندارد. تا زمانی که برنامه‌ریزی‌ها بدون نقشه و بر مبنای حدس و سلیقه انجام شود، مشکلات تکرار خواهند شد.»
بنا به همه این ملاحظات است که آنچه اکنون در دولت وفاق ملی نسبت به دانشگاه و تخصص‌های دانشگاهی در جریان است می‌توان «بازگشت دولت به دانشگاه» نامید. دلیل این بازگشت، باز هم واقعیتی است که در سخن رئیس ‌جمهوری پیداست. پزشکیان در سفر استانی اخیر به آذربایجان غربی گفت: «مشکل کشور فقط محدود به بودجه و منابع نیست، بلکه ریشه آن در نحوه مدیریت و نوع مصرف ماست. آب، برق، انرژی و حتی هزینه‌های روزمره اگر با نگاه علمی و مسئولانه مدیریت نشود، همین وضعیت تورم و کمبودها تکرار خواهد شد.» به دیگر سخن، عزم دولت برای بازگشت به دانشگاه، برای هدف دیگری است؛ هدف مدیریت علمی و مسئولانه مسأله‌های کشور.