پیش‌نیازهای سه گانه برای گسترش کارآفرینی زنان
سمیرا کوشکستانی
عضو انجمن زنان کارآفرین
اهمیت حضور زنان در فضای کسب و کار برای رسیدن به شاخصه‌های توسعه پایدار بر کسی پوشیده نیست. زنان به عنوان سرمایه گرانبهایی از دانش و تخصص همراه با انگیزه زیاد و سخت کوشی برای حضور و بروز اجتماعی می‌توانند نقش مؤثری درفعالیت‌های اقتصادی ایفا کنند. اما چه می‌شود که علی رغم این پتانسیل بالا آمارها نشاندهنده مشارکت بسیار کم در عرصه کسب و کار و کارآفرینی زنان است؟
شناسایی عوامل بازدارنده در جهت تعریف روش‌ها، فرآیندها و راهکارها برای حل مسأله کارآفرینی زنان بسیار کمک کننده خواهد بود. یکی از موارد مهم در این زمینه نقش‌های چند گانه زنان است که هر یک اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد و تلاش جامعه زنان صاحب کسب و کار نیز رسیدن به راه‌حلی است که با حفظ این نقش‌ها بویژه مادری، امکان ارزش آفرینی در سطح جامعه را نیزداشته باشند. هر چند که در یک نگاه سنتی این نقش‌ها به مثابه وزنه‌هایی برای حمل هستند اما از نگاهی نو، هر یک از این نقش‌ها می‌توانند به غنای شخصیت کمک کنند به نحوی که اثرپذیری مثبت برای نقشی دیگر فراهم کنند. این نگاه همان نگاه هارمونی محور در خانواده است که مفهومی سیال، پویا و هوشمند است که شکل ظرف زمان و مکان را به خود می‌گیرد و بیانگر یگانگی در اجزایی است که یک واحد کامل به‌نام خانواده را تشکیل می‌دهند.
از دیگر سو و به مدد حضور و بروز فناوری‌های نوین که یک زبان مشترک فراتر از جنسیت در دنیای امروز است امکان حضور پر رنگ‌تر زنان بیش از گذشته فراهم شده است. در حقیقت فناوری پنجره فرصتی است که امکان برقراری مفهوم inclusion (شعار جهانی روز زن سال 2024) یا شمولیت را در شرکت‌ها، سازمان‌ها و جامعه فراهم می‌کند به نحوی که به عنوان ابزاری واسط سد راه تصمیم گیری‌ها و انتخاب‌ها و نظرات شخصی است به عنوان مثال در فرآیندهای استخدامی نوین منطبق با الگوریتم‌های هوش مصنوعی مستقل از جنسیت تنها افراد با قابلیت‌ها و توانمندی‌های شخصی سنجیده می‌شوند و یا در مقوله «آزاد کاری» به طور کلی بحث جنسیت دیده نمی‌شود. از دیگر دستاوردهایی که به یمن حضور فناوری برای بانوان ایجاد شده می‌توان به بحث دورکاری و استفاده از بستر دیجیتال برای اشتغالزایی و کارآفرینی اشاره کرد که بسیار با مفهوم هارمونی همخوانی دارد. در حقیقت سه گانه مورد نیاز برای گسترش کارآفرینی زنان یعنی توانمند سازی، شبکه‌سازی و فرهنگ‌سازی با کمک فناوری بسیار راحت‌تر انجام گرفته و شمولیت بیشتری را در بر می‌گیرد.
هر چند که توانمندسازی و شبکه‌سازی نیز نیازمند زیر ساخت‌هایی در سطح حاکمیت است ولی بحث فرهنگ‌سازی که از دیگر موانع پیش رو در امر کارآفرینی زنان است بیش از دو مورد دیگر نیازمند همراهی و همیاری در سطح کلان است. به نحوی که جامعه در یک حرکت هماهنگ متشکل از بخش‌های آموزشی، پژوهشی، تربیتی، رسانه و... به ترویج ادبیات حوزه کار آفرینی زنان بپردازد به شکلی که هیچ زنی از حضور خود در اجتماع و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی و هویت اقتصادی احساس غبن نکند و دختران این سرزمین که سرمایه‌های ملی ما هستند به جای آنکه استعداد، توانایی و تخصص خود را صرف رشد و توسعه در کشورهای دیگر کنند امکان نقش آفرینی پر رنگ در دامن مام وطن را داشته باشند. البته که آسیب‌شناسی مهاجرت سرمایه‌های انسانی بحث مفصلی است که نیازمند زیر ساخت‌های مهم دیگری است و خود نوشتار دیگری می‌طلبد.
