دکتر مسعود آب روشن
جامعه‌شناس

 موانع ساختاری و اجتماعی بر سر راه زنان به عنوان یکی از چالش‌های اساسی در مسیر دستیابی به فرصت‌های برابر اجتماعی است.
هرچند که در سال‌های اخیر دسترسی زنان به آموزش افزایش یافته است، اما هنوز هم در برخی مناطق، بویژه روستاها، دختران به دلیل موانع فرهنگی و اقتصادی از تحصیل محروم می‌شوند که این دسترسی نداشتن به آموزش می‌تواند تأثیرات منفی روی توانمندی‌های شغلی و اجتماعی زنان داشته باشد.
بازار کار ایران نیز به گونه‌ای طراحی شده که فرصت‌های شغلی برابر برای زنان و مردان وجود ندارد. بسیاری از مشاغل برای زنان طراحی نشده یا حقوق کمتری برای آنها در نظر گرفته می‌شود. علاوه براین، وجود تبعیض‌های شغلی که در جامعه کاملاً مشهود است و نبود حمایت از مادران شاغل نیز باعث می‌شود زنان نتوانند به راحتی در بازار کار جذب شوند.
در بسیاری از اجتماعات ایرانی، نگرش‌های سنتی نسبت به نقش‌های زنان همچنان قوی است که این نگرش‌ها باعث می‌شوند زنان در بسیاری از زمینه‌ها محدود شوند و نتوانند به راحتی در جامعه حضور یابند. همچنین کلیشه‌های جنسیتی و باورهای غلط درباره توانمندی‌های زنان و نقش آنها در خانواده و جامعه، مانع از پیشرفت آنها
می‌شود.
وجود خشونت‌های خانگی و اجتماعی علیه زنان نیز، همچنان یکی دیگر از موانع جدی است که روی کیفیت زندگی و فرصت‌های اجتماعی آنها تأثیر می‌گذارد. ترس از خشونت یا تبعیض باعث می‌شود بسیاری از زنان نتوانند از حقوق پایمال شده خود دفاع کنند یا در جامعه فعال باشند.
نبود شبکه‌های حمایتی قوی برای زنان، اعم از خانواده، دوستان و سازمان‌های غیردولتی، باعث می‌شود زنان نتوانند به راحتی مشکلات خود را حل کنند یا در برابر تبعیض‌ها ایستادگی کنند. همچنین این کمبود حمایت‌ها می‌تواند احساس انزوا و ناامیدی را در میان زنان افزایش دهد.
موانع ساختاری و اجتماعی موجود در ایران نیز باعث ایجاد نابرابری‌های عمیق‌تری برای زنان شده است که برای دستیابی به فرصت‌های برابر اجتماعی، نیاز است تا این موانع شناسایی و برطرف شوند. اصلاح قوانین نابرابر، افزایش دسترسی به آموزش و پرورش، تغییر نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی و ایجاد شبکه‌های حمایتی قوی‌تر، می‌تواند به زنان کمک کند تا بتوانند نقش فعال‌تری در جامعه ایفا کنند و به حقوق خود دست یابند. ناگفته نماند که دختران امروزی به طور فزاینده‌ای مطالبه‌گر و فعال در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هستند.
به لطف دسترسی به اینترنت و افزایش آگاهی‌ها، زنان و دختران بیشتر از گذشته نسبت به حقوق خود آگاه شده‌اند و توانایی بیشتری برای بیان خواسته‌ها و نیازهای خود دارند. همچنین با ظهور شبکه‌های اجتماعی، زنان و دختران توانسته‌اند صدای خود را به گوش دیگران برسانند و به راحتی اطلاعات و تجارب خود را به اشتراک بگذارند. این موضوع به آنها کمک کرده تا خواسته‌های خود را بهتر مطرح کنند به طوری که نگرش‌های فرهنگی نسبت به نقش زنان در جامعه در حال تغییر است و به نظر می‌رسد جامعه ما به تدریج به برابری جنسیتی و حقوق زنان توجه بیشتری نشان خواهد داد.