مجتبی آزادیان
خبرنگار

 
بازار رمزارز و استقبال ایرانی‌ها از بازار ارزهای دیجیتال از سال 95 به طرز چشمگیری افزایش یافت که در نتیجه افزایش یکباره قیمت بیت‌کوین بود. مطابق آخرین آمار روزانه هزار و 800 میلیارد تومان سرمایه ایرانیان در بازار ارزهای دیجیتال کشورمان در گردش است و 23 میلیون نفر از ایرانی‌ها حداقل یک بار در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ایران جزو 5 کشور با بالاترین نرخ مالکیت رمزارزها در دنیاست و پس از امارات متحده عربی با 30.4 درصد جمعیت، ویتنام با 21.2 درصد و امریکا با 15.6 درصد، با 13.5 درصد جمعیت در رتبه چهارم قرار دارد. پس از ایران نیز فیلیپین با 13.4 درصد، برزیل با 12 درصد، عربستان سعودی با 11.4 درصد، سنگاپور با 10.6 درصد و ونزوئلا با 10.3 درصد جمعیت در رتبه‌های بعدی مالکیت رمزارز قرار دارند. همچنین مطابق آمار، بیش از 200 کسب و کار ایرانی در حوزه رمزارزها مشغول به فعالیت هستند و این بازار به یک رقیب جدی برای بازار سرمایه ایران تبدیل شده که چند سالی است حال و روز خوشی ندارد، همچنین در صورت عدم رونق بورس در آینده نه‌چندان دور شاهد پیشی‌گرفتن بازار ارزهای دیجیتال از بورس در ایران خواهیم بود.
 
چالش خلأهای قانونی
با توجه به مسائلی که مطرح شد، به دلیل نبود نظارت‌ و خلأهای قانونی در نظارت بر این بازار، شاهد افزایش کلاهبرداری‌های متعدد در حوزه ارزهای دیجیتال بوده‌ایم. به طوری که اواخر تیرماه امسال، علی القاصی‌مهر، رئیس‌کل دادگستری استان تهران خبر داده بود، پرونده ارزهای دیجیتال در کشورمان 50 هزار مالباخته دارد. به همین منظور، موضوع تدوین قوانین نظارتی بر معاملات ارزهای دیجیتال اجتناب‌ناپذیر است؛ موضوعی که بانک مرکزی نیز به مرور در حال ورود به آن است به طوری که چندی پیش مهران محرمیان، معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی اعلام کرده بود، پیش‌نویس سندی قانونی برای تنظیم‌گری حوزه رمزپول‌ها تدوین شده است. با این حال تاکنون بانک مرکزی در خصوص اعتباربخشی به رمزارزها برنامه خاصی را پیش‌بینی نکرده است.
 
گردش مالی 1800 میلیارد تومانی
با وجود گردش مالی روزانه هزار و 800 میلیارد تومانی ایرانی‌ها در بازار ارزهای دیجیتال و مالکیت 13.5 درصد از ایرانی‌ها در حوزه رمزارزها، هنوز قوانین مدون به منظور تنظیم‌گری حوزه رمزپول‌ها در بانک مرکزی تنظیم نشده است. فعالان بازار سرمایه معتقدند در شرایط کنونی، بازار رمزارزها با چالش‌های متعددی همچون خطر ورشکستگی صرافی‌ها، افتادن در دام کلاهبرداران رمزارزی، پولشویی و قاچاق سازمان‌یافته، تسهیل در خروج سرمایه از کشور و ساخت ارزهای دیجیتال جعلی روبه‌روست. بر این اساس، میلیون‌ها ایرانی همچنان در انتظار اعتباربخشی به رمزارزها توسط بانک مرکزی هستند.
 
دریافت وام با ارز دیجیتال
در حالی که پس از سال‌ها سابقه بازار سرمایه، هنوز سهامداران قادر نیستند به پشتوانه سهام خود تسهیلات بگیرند، ماه گذشته سرویس وام‌ریالی به پشتوانه ارز دیجیتال در اختیار تمام کاربران یک صرافی فعال در حوزه رمزارز قرار گرفت و تمام کاربران این صرافی می‌توانند با سپردن دارایی رمزارزی خود به ‌عنوان وثیقه، تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان وام دریافت کنند. برای دریافت این وام، کافی است دارایی رمزارزی خود (مانند بیت‌کوین، اتریوم، دوج‌کوین، شیبا، تتر و...) را در این صرافی وثیقه‌گذاری کرده و وام خود را از سرویس‌دهنده دریافت کنند.
 
ظرفیت 20 میلیون نفری
با وجود این، همان‌طور که گفته شد، استقبال ایرانیان به سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال چنان گسترده شده که لزوم سیاستگذاری و توجه بیشتر مسئولان بویژه مسئولان بانک مرکزی برای تدوین قوانین شفاف و مشخص برای فعالیت بدون دغدغه مردم در این حوزه را اجتناب‌ناپذیر می‌کند و بازار رمزارزها بدون شک از بازارهایی است که در دوره رکود دیگر بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری، می‌تواند موجب فعال شدن گردش مالی در حوزه سرمایه‌گذاری ایرانیان شود و از سویی جلوی فرار سرمایه از کشور گرفته شود. به طوری که در یک مثال ساده در حالی که تعداد سهامدار فعال در بازار سرمایه کشورمان به سختی به 200 هزار نفر می‌رسد، تعداد کاربران ایرانی در بازار ارزهای دیجیتال بالغ بر 20 میلیون نفر می‌شود. از سویی مراحل استخراج رمزارزها و بویژه بیت‌کوین در کشورمان چنان پیچ در پیچ، طاقت‌فرسا و نیازمند اخذ مجوز و استعلام از چندین دستگاه مختلف است که به طور معمول مردم عادی قادر به انجام آن نیستند و این در حالی است که استخراج رمزارزها یکی از بهترین روش‌های کسب درآمد با مبلغی بالاتر از سودهای سپرده بانکی برای مردم است و ریسک بسیار کمتری در مقایسه با سایر حوزه‌های سرمایه‌گذاری دارد.
در مجموع با وجود علاقه، گرایش و استقبال چشمگیر ایرانی‌ها از این بازار، به دلیل نبود قوانین مشخص برای تنظیم‌گری در این حوزه، میلیون‌ها ایرانی همچنان در انتظار اعتباربخشی به رمزارزها توسط بانک مرکزی هستند.

بــــرش

در انتظار دریافت نظرات دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی
 مهران محرمیان، معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی چندی پیش گفته بود: حوزه رمزارز‌ها ابعاد و پیچیدگی‌های متعددی دارد و با توجه به همین ابعاد گسترده، مرکز ملی فضای مجازی تصمیم‌گیری در این حوزه را منوط به اخذ تصمیمات جمعی از طریق کارگروه ساماندهی بازار مبادلات رمزارز‌ها کرده است. در طول سه سال گذشته، تأکید کارگروه بر ساماندهی بازار مبادلات با استفاده از ظرفیت‌های صنفی و فرآیند خودتنظیم‌گری بوده که با اخذ تأییدات لازم از مرکز ملی فضای مجازی، بزودی این رویکرد اجرایی خواهد شد. وی عنوان کرده بود: با توجه به اثرات حوزه رمزارز‌ها بر بازار پول و ارز، قانون بانک مرکزی نیز اختیاراتی را برای تنظیم‌گری حوزه رمزپول‌ها در حیطه اختیارات قانونی به بانک مرکزی داده است. معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی تأکید کرده بود: تصمیم‌گیری عملیاتی و اجرایی در این رابطه، پس از دریافت نظرات دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و فعالان بخش خصوصی اجرایی خواهد شد.