آتش بس میان اوکراین و روسیه با میانجیگری چین یک گام به واقعیت نزدیک‌تر شد
زمزمه صلح در پکن
از لحاظ تحولات بین‌المللی تثبیت موقعیت جریان راست رادیکال در اروپا - که عمدتاً مخالف تداوم حمایت نظامی از کی‌یف هستند - و افزایش احتمال پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات امریکا، زلنسکی را به این نتیجه رسانده که پیش از تشدید وخامت اوضاع، وارد مذاکرات صلح با مسکو شود.
امیر فرشباف
خبرنگار
پس از آنکه ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین اعلام کرد که «کی‌یف مایل است جنگ با روسیه هر چه سریع‌تر پایان یابد»، واکنش‌های متفاوتی نسبت به اظهارات او صورت گرفت. سخنگوی وزارت خارجه روسیه، ضمن ابراز بی‌اعتمادی به زلنسکی، اظهارات او را مرتبط با انتخابات امریکا دانست.
به گزارش اسپوتنیک، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز چهارشنبه در یک جلسه توجیهی گفت: لفاظی‌های زلنسکی تحت تأثیر روندهای انتخاباتی در ایالات متحده است. مسکو آمادگی خود را برای گفت‌و‌گو تکرار کرده است؛ اما خاطرنشان می‌کند که این، رژیم کی‌یف بود که از نظر قانونی، مذاکرات صلح را ممنوع کرد.
او افزود: «مسکو به اظهارات رئیس‌جمهور اوکراین مبنی بر آمادگی کی‌یف برای از سرگیری مذاکرات صلح اعتماد ندارد. هیچ‌کس او را باور نمی‌کند، همه به‌خوبی می‌دانند او مردی است که می‌تواند به هر چیزی تظاهر کند و دروغ بگوید. او فردی است که می‌تواند همه چیز را رد کند؛ زیرا مردم خود را رها کرده است.»
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین روز سه‌شنبه در دیدار کاردینال پیترو پارولین وزیر خارجه واتیکان، خواستار توقف هر چه سریع‌تر جنگ اوکراین شده بود. این در حالی است که وی پیش از این هرگونه مذاکره‌ای برای صلح با روسیه را تا زمانی که پوتین در رأس قدرت است، ممنوع کرده بود.
طبق گزارش راشاتودی، هفته گذشته نیز زلنسکی به بی‌بی‌سی گفته بود که امیدوار است «مرحله داغ» جنگ تا پایان امسال پایان یابد و هیچ‌کس نمی‌خواهد درگیری را 10 سال دیگر یا بیشتر ادامه دهد.
شایان ذکر است، روابط کی‌یف با واتیکان از ابتدای جنگ در فوریه ۲۰۲۲، دچار تنش شده است. چندی پیش پاپ فرانسیس، رهبر مسیحیان کاتولیک در مصاحبه‌ای از دولت اوکراین خواسته بود که «شجاعت برافراشتن پرچم صلح را داشته باشد.» در مقابل کی‌یف نیز نسبت به اظهارات پاپ اعتراض کرد.
«فرمول صلح» زلنسکی روی هوا!
یک روز پس از اظهارات زلنسکی، وزیر خارجه اوکراین اعلام کرد، کی‌یف برای مذاکرات منطقی و بنیادی با روسیه در راستای دستیابی به صلح عادلانه و پایدار آماده است.
دیمیتری کولبا، وزیر خارجه دولت کی‌یف که طی سفری چهار روزه به پکن سفر کرده بود، به وانگ یی، همتای چینی خود گفت، کی‌یف برای پایان دادن به درگیری‌های طولانی‌مدت با مسکو آماده مذاکره است.
به گزارش راشاتودی، مائو نینگ سخنگوی وزارت خارجه چین، روز گذشته در نشستی خبری پیرامون این دیدار، اعلام کرد«رفع خصومت‌ها میان مسکو و کی‌یف در دستور کار ما قرار دارد»، کولبا نیز تصریح کرد، کشورش آماده شرکت در گفت‌و‌گو و مذاکره با روسیه است.
این گزارش می‌افزاید، سفر کولبا به چین پس از آن صورت می‌گیرد که زلنسکی در اوایل هفته جاری، ضمن اعلام آمادگی برای تعامل با روسیه، گفته بود که می‌خواهد «در اسرع وقت» به درگیری پایان دهد. این اظهارات با فرمان رئیس‌جمهور اوکراین عمیقاً تعارض دارد؛ فرمانی که در پاییز 2022 امضا کرد و هرگونه مذاکره با مسکو را ممنوع کرد. زلنسکی این ممنوعیت را پس از آن اعلام کرد که چهار منطقه شرقی اوکراین، رأی به پیوستن به روسیه دادند.
از آن زمان، زلنسکی «فرمول صلح» خود را تبلیغ و پیگیری می‌کند و از روسیه می‌خواهد نیروهایش را از تمام مناطقی که کی‌یف معتقد است متعلق به اوکراین است، خارج کند. این طرح توسط مسکو رد شده است.
چرا کی‌یف پرچم صلح را بالا برد؟
پس از انتشار اظهارات کولبا در پکن، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز در واکنش به این اظهارات اعلام کرد، پیام وزیر خارجه اوکراین درخصوص آمادگی کی‌یف نسبت به مذاکره با روسیه، با موضع مسکو همسو است.
پسکوف در نشست مطبوعاتی با خبرنگاران، ضمن تأکید بر ضرورت شفاف‌سازی پیرامون جزئیات این آمادگی، افزود: «می‌دانید که طرف روسیه هرگز مذاکرات را رد نکرده و همیشه آمادگی خود را برای روند گفت‌وگوها اعلام کرده است.»
در هفته‌های اخیر، تحولات میدانی و بین‌المللی طوری پیش رفته که به نظر می‌رسد کی‌یف را مجاب به پذیرش آتش‌بس کرده است؛ با این حال، همان طور که از تصریحات زاخارووا و لحن پسکوف قابل تشخیص است، بعید به نظر می‌رسد مسکو با توجه به شرایط میدانی جنگ و پیش از دستیابی به یک موفقیت چشمگیر نظامی، با آتش‌بس فوری موافقت کند. ضمن اینکه همان طور که از قرائن میدانی پیداست، نیروهای مسلح روسیه در ماه‌های اخیر به‌طور پیوسته در دونباس و مناطق دیگر، موفق شدند نیروهای اوکراینی را عقب برانند.
به‌تازگی مجله «فوربس» نیز در گزارشی نوشت، پس از پیشرفت روس‌ها در منطقه «اوچرتینو»، نیروهای اوکراینی هنوز با شرایط جدید کنار نیامده و دچار ناباوری شده‌اند. این گزارش می‌افزاید: نیروهای روسیه بسرعت در حال پیشروی هستند و اکنون بدترین سناریو برای نظامیان اوکراینی یعنی از دست دادن دروازه دنپروپتروفسک، میرنوگراد و پوکروفسک، در انتظار آنهاست.
از لحاظ تحولات بین‌المللی نیز تثبیت موقعیت جریان راست رادیکال در اروپا - که عمدتاً مخالف تداوم حمایت نظامی از کی‌یف هستند - و افزایش احتمال پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات امریکا، زلنسکی را به این نتیجه رسانده که پیش از تشدید وخامت اوضاع، وارد مذاکرات صلح با مسکو شود.
گفتنی است، علاوه بر مخالفان حمایت مالی و تسلیحاتی از اوکراین، متحدان فعلی کی‌یف مانند اعضای ناتو نیز حمایت خود را از زلنسکی محدود کرده‌اند. همزمان با نشست اخیر اعضای ناتو در ایالات متحده، یک مقام ارشد دولت امریکا صراحتاً اعلام کرده بود در نشست مذکور به اوکراین اعلام خواهد شد که برای پیوستن به ناتو «بیش از حد فاسد» است. روزنامه تلگراف پیش از این گزارش داده بود که در این اجلاس، متحدان ناتو از کی‌یف برای رسیدگی به فساد، قبل از مذاکرات عضویت، درخواست برداشتن «گام‌های بیشتر» خواهند کرد.