سیاست خارجی الگو
حسام‌الدین برومند
سردبیر
یکم. یکی از اضلاع مهم و راهبردی حکمرانی، مقوله سیاست خارجی است. هدف اصلی و نهایی سیاست خارجی، تأمین حداکثری منافع ملی است. به عبارت دیگر؛ باید در میدان سیاست خارجی، هوشمندانه و مقتدرانه جنگید تا منافع ملی را بر صدر نشاند. اما سؤالی که به میان می‌آید این است که سیاست خارجی الگو و تراز چه شاخصه‌هایی دارد که بتواند منافع ملی را پشتیبانی کند؟
دوم. واقعیت این است که بر اساس متون فنی در حوزه روابط بین‌الملل و سیاست خارجی و دیدگاه اندیشمندان این رشته، برای سیاست خارجی موفق، چهار بخش ذکر می‌کنند؛
۱. مسائل دفاعی و نظامی ۲. مسائل اقتصادی و رفاهی ۳. مسائل ایدئولوژیک ۴. مسائل مرتبط و معطوف به نظم جهانی .
بنابراین مجموع این چهار بخش است که یک سیاست خارجی الگو و موفق را می‌سازد که می‌تواند قدرتمندانه و هوشمندانه منافع ملی را تأمین کند.
سوم. هنر دولت سیزدهم این بود که سیاست خارجی را به گونه‌ای مدیریت کرد که منافع ملی حداکثری را در چهار ساحت دفاعی و نظامی، اقتصادی و رفاهی، ایدئولوژی و مسائل مربوط به نظم جهانی را به‌خوبی و با برنامه دنبال کرد و یک سیاست خارجی نتیجه‌گرا و اثربخش را محقق کرد.
اولاً؛ دولت سیزدهم سیاست‌هایی را دنبال کرد که منجر به تقویت قدرت دفاعی و نظامی ایران شود. عملیات تاریخی وعده صادق که سیلی سخت به رژیم صهیونیستی بود یک مصداق بارز از حمایت همه‌جانبه دولت سیزدهم از قدرت دفاعی ایران بود که در بزنگاه حساس رخ نمود. ثانیاً؛ دولت سیزدهم منافع اقتصادی و رفاهی ایران را در عرصه سیاست خارجی پیگیری کرد. احیای روابط با همسایگان تا احیای روابط با کشورهای آفریقایی و تنظیم ده‌ها قرارداد و اسناد همکاری در همین رابطه بود. ثالثاً؛ دولت سیزدهم مسائل ایدئولوژیک جمهوری اسلامی را به پشتوانه تولید قدرت برای کشور تبدیل کرد. همچنانکه هر چقدر جبهه مقاومت قدرتمندتر شد، معادلات منطقه به نفع ایران رقم خورد. رابعاً؛ دولت سیزدهم توانست با عضویت در شانگهای و بریکس به‌خوبی نشان دهد که در نظم جدید جهانی به دنبال فرصت‌یابی و جانمایی سهم قدرت ایران در عرصه بین‌المللی است. به عبارت روشن‌تر، در دوره افول هژمونی قدرت‌های غربی، ایران به‌خوبی، سمت درست تاریخ ایستاده است.
چهارم. و بالاخره باید گفت، سیاست خارجی دولت سیزدهم مبتنی بر رئالیسمی بود که ضمن حفظ اصول و آرمان‌ها، با جهتگیری‌های درست و اقدامات بموقع برای ایران، تولید قدرت کرد و به سیاست خارجی الگو تبدیل شد و نشان داد که برای منافع ملی باید از انجماد برجامی خارج شد و دست به تصمیم‌های بزرگ و تعاملات وسیع با همسایگان و جهان زد.
چند روز پیش وال استریت ژورنال نوشته بود که رئیس‌جمهور جدید ایران، یک میراث قدرتمند را تحویل خواهد گرفت و این به معنای قدرت جمهوری اسلامی در منطقه و فراتر از منطقه است.
دولت چهاردهم می‌تواند این سیاست خارجی الگو را در پیش گیرد و منافع ملی را پشتیبانی کند. همچنانکه تأکید رئیس‌جمهور منتخب بر حمایت کامل و قدرتمندانه از محور مقاومت، در همین راستاست و اضلاع دیگر سیاست خارجی الگو و تراز باید با برنامه و اراده دنبال شود؛ ان‌شاءالله.