نخستین رویارویی چالشی نامزدهای انتخابات ریاست جمهور چهاردهم شب گذشته با محور قرار گرفتن دیدگاه آنها در موضوعات اقتصادی برگزار شد. قرار است در این دوره با توجه به افزوده شدن دو مناظره به تعداد مناظره‌ها، سه مناظره درباره مسائل اقتصادی و مبتنی بر سرفصل‌های برنامه هفتم توسعه کشور برگزار شود. چالش‌های انتخاباتی که با هدف ایجاد فرصت برای جامعیت یافتن سخنان نامزدها در هر موضوع طرح‌ریزی جدید داشته است. در این مناظرات سؤالات نه از سوی مجری برنامه که از سوی نخبگان مطرح شد و هر نامزد در ۳ بازه زمانی ۸ دقیقه ای به سؤالات پاسخ داد و سرانجام در یک فرصت ۶ دقیقه‌ای به جمع‌بندی اظهارات خود و پاسخ به انتقادات پرداخت.
نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری همچنین پیش از ظهر دیروز متفقاً با رئیس مجلس خبرگان رهبری دیدار کردند. آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی در توصیه خطاب به هر شش کاندیدای ریاست جمهوری بر ضرورت پا گذاشتن به میدان مسئولیت با صدق و راستی و پرهیز از بد اخلاقی، بدگویی، تهمت زنی، لجن‌پراکنی و برخوردهای اهانت‌آمیز در رقابت انتخاباتی تأکید کرد و گفت: در مناظرات باید مردم از شما متانت، وقار و سنگینی ببینند. الگوی رئیس جمهور شهید آیت‌الله رئیسی در این زمینه بسیار راهگشا است؛ با رعایت اخلاق اسلامی، شخصیت و تسلط بر خودتان را حفظ کنید و در مواجهه با بداخلاقی‌ها به سیره پیامبر و ائمه علیهم السلام تمسک جویید، این انتظاری است که مردم از شما دارند.

کمیت یا کیفیت؟
بر خلاف سال‌های گذشته که مناظره‌های انتخاباتی در زمره معدود فرصت‌های به چالش کشیده شدن شعارها و نظرات کاندیداها بود، در انتخابات چهاردهم برگزاری زودهنگام انتخابات و فشردگی بازه زمانی وارد شدن جامعه به فاز انتخاباتی سبب شد که برای حضور نامزدها و پاسخگویی‌شان به پرسش‌های مطرح در افواه جامعه برنامه‌های تلویزیونی تنوع بیشتری پیدا کنند. اگر چه شرکت کاندیداها در گفت‌و‌گوی ویژه خبری، میزگرد کارشناسی در سه حوزه فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بویژه با تلاش رسانه ملی برای حضور کارشناسانی از طیف‌های فکری مختلف و طرح سؤالات شفاف و گاه چالش برانگیز از سوی آنها پیش روی نامزدها و مشاورانشان فرصت کم سابقه‌ای از فراهم ساختن بستر شناخت دقیق‌تر رأی دهندگان از نامزدهای ریاست جمهوری را ایجاد کرد؛ با این حال ضرورت حضور نامزدها در تهران برای شرکت در این برنامه‌ها در کنار فرصت کوتاه برگزاری انتخابات مانع از انجام سفرهای استانی شد که در ادوار گذشته توسط کاندیداهای ریاست جمهوری انجام می‌شد و بر ظهور شور انتخابات در شهرها و استان‌های مختلف می‌افزود. در چنین وضعیتی شهرداری‌ها از جمله شهرداری تهران بخش قابل توجهی از بیلبوردهای تبلیغاتی را به معرفی نامزدها و موضوع انتخابات اختصاص داده‌اند. در تهران روز یکشنبه آیین قرعه‌کشی اختصاص سازه‌های تبلیغاتی سازمان زیباسازی شهر تهران به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری با حضور نمایندگان نامزدها و نمایندگانی از شورای شهر و شورای نگهبان برگزار شد. بر این اساس در مجموع به هر نامزد ۴۵ سازه تبلیغاتی اختصاص داده شد.
نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری عصر دیروز پیش از حضور در مراسم قرعه کشی برای تعیین شماره صندلی و محل نشستن شان در استودیوی اجرای مناظره بر سر مزار شهدای گمنام آرمیده در جوار مسجد بلال صدا و سیما حضور یافتند و با تقدیم گل و فاتحه با آرمان‌های شهدای انقلاب و دفاع مقدس تجدید پیمان کردند. پس از آن مراسم قرعه‌کشی برای تعیین شماره صندلی هر یک از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در اولین مناظره انتخاباتی برگزار و محل نشستن هر یک از ۶ کاندیدا مشخص شد. در نخستین مناظره اقتصادی سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، محمدباقر قالیباف، مسعود پزشکیان، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی و مصطفی پورمحمدی به ترتیب بر صندلی‌های 1 تا 6 نشستند و به مدت 4 ساعت به تبیین رهیافت‌های اقتصادی دولت احتمالی خود و نقد و بررسی رویکرد رقبا پرداختند. گزارش مناظره اول را در شماره بعدی «ایران» خواهید خواند.

قالیباف در میزگرد سیاسی:
آرمان‌گرایی واقع‌بینانه بهترین رویکرد است

محمدباقر قالیباف، نامزد انتخابات ریاست جمهوری روز یکشنبه با حضور در میزگرد سیاسی ضمن پاسخ به پرسش‌های کارشناسان، برنامه دولت احتمالی خود در حوزه سیاست داخلی و خارجی  را تشریح کرد. قالیباف که در این میزگرد با همراهی کاظم غریب‌آبادی معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر ایران و علی فکری معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران حضور یافت، حکمرانی در سیاست خارجی را تنظیم روابط دانست و گفت: «آرمانگرایی واقع‌بینانه» بهترین رویکرد برای تأمین منافع ملی کشورمان است، مهم این است حداکثر منافع با حداقل هزینه تأمین شود.  بخشی از مهم‌ترین مواضع این نامزد ریاست جمهوری در حوزه سیاسی بدین شرح است:

  سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی رکن رکین دولت چهاردهم خواهد بود. در اقتدار منطقه‌ای گسترش روابط با همسایگان مدنظر است.
  اولویت دولت من قرار گرفتن در موضوعات ترانزیتی در بخش زمینی و دریایی به عنوان هاب منطقه است؛ همچنین در کریدور هوایی در نقطه بی نظیری بین پروازهای شرق و غرب دنیا قرار داریم که باید از این جایگاه و امتیاز بالا به بهترین شکل استفاده کنیم. دو درصد حجم هواپیماها به خاطر ضعف مدیریت و عدم آگاهی، از آسمان ما عبور نمی‌کنند.
  یک نکته مهم در سیاست خارجی قدرت اجماع سازی در درون کشور برای موضوعات مهمی مانند منافع ملی و امنیت ملی ماست. رئیس قوه مجریه باید بتواند با نخبگان جامعه این اجماع را به وجود بیاورد و بتواند از این قدرت استفاده کند.
  رفع تحریم و مشکلات خارجی اولویت اول دولت ما خواهد بود و به دنبال انتفاع اقتصادی هستیم. تحریم‌ها را امریکا به ما تحمیل کرده ‌و تحریم سازمان های بین المللی نیست. خیلی شرکت ها در این موضوع با امریکا در تضاد هستند و می‌توان از ظرفیت آن ها استفاده کرد.
  غریب آبادی مشاور قالیباف نیز درباره راهکارهای رفع تحریم‌ها در دولت این نامزد توضیح داد: در این حوزه باید از همه ظرفیت داخلی استفاده کرد و مذاکرات رفع تحریم را دنبال کنیم. البته در مذاکرات رفع تحریم هدف ما رفع واقعی تحریم‌هاست نه رفع آنها روی کاغذ.

جلیلی در میزگرد اقتصادی:
انضباط مالی اولویت دولت من است

سعید جلیلی در میزگرد اقتصادی با همراهی مجید کریمی، مدیر مرکز تسهیل مالی تولید وزارت اقتصاد و وحید عزیزی، معاون سازمان بهره‌وری به‌عنوان مشاورانش حضور یافت. وی ضمن پاسخگویی به کارشناسان حاضر در میزگرد در تبیین برنامه اقتصادی دولتش گفت: رئیس جمهور باید انضباط مالی را در اولویت خود قرار دهد. همچنین باید اقتصاد مولد شکل گرفته و نباید رفاه و معیشت و زندگی روزانه مردم مورد غفلت قرار بگیرد. اهم دیدگاه‌های این نامزد ریاست جمهوری در موضوعات اقتصادی به قرار زیر است:

  باید منابع و مصارف در اقتصاد تناسب داشته باشد. مقاطعی بوده که منابع ما افزایش یافته اما این منابع باید انضباط لازم را داشته باشد. اگر منابع هرز برود و منضبط نباشد مشکلی را حل نمی‌کند.
  تعریف من از فساد این است که منابع کشور نباید هرز برود. ما در نفت‌مان بین 2 الی 4 درصد پرتی و ضایعات داریم و اگر حساب کنیم این ضایعات حدود چند میلیارد دلار می‌شود. همین مسأله باید جلوگیری شود و در سال چند میلیارد دلار ارزآوری خواهد داشت.
  رئیس جمهور باید بر کار و تیمش اشراف داشته باشد تا هر کس به صورت جزیره‌ای حرکت نکند. وزرا نباید خود را از یکدیگر جدا بدانند بلکه باید در یک مجموعه ذیل یک برنامه با هدف مشخص حرکت کنند.
  نباید کشور را معطل چند کشور نگه داریم و بلکه باید سرمایه را جذب کشور کنیم. امروز بسیاری از کشورها آماده سرمایه‌گذاری هستند و ما باید برای آن برنامه داشته باشیم.
  بانک مرکزی وظایف خود را دارد و خلق پول موجب کسری بودجه می‌شود. بعضاً دولت‌ها به‌جای ارزآوری و فعال کردن تولید، خلق پول می‌کنند و این حتماً غلط است.
سعید جلیلی روز گذشته دیداری نیز با اهالی فرهنگ و هنر داشت و در آن دیدار گفت:
  رسانه، هنر و هنرمند باید حالت مدعی داشته باشد و نه متهم. هزینه در حوزه هنر سرمایه‌گذاری است و نباید به عنوان هزینه به عرصه فرهنگ نگریسته شود. امروز شعار زن زندگی آزادی نقطه قوت ماست که دشمن باآگاهی به این مسأله حمله می‌کند؛ بنابراین عرصه‌ای که امروز دشمن بر آن کار می‌کند به طور حتم نقطه قوت و اتکای ماست.

 پورمحمدی در گفت‌وگوی ویژه خبری:
فراتر از اقتصاد، مسأله اعتماد است

حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری گفت: فراتر از مسائل اقتصادی، مهم‌ترین مسأله اعتماد است؛ یعنی بخش فعال اقتصاد باید به سیاست‌ها و به دولت ما اعتماد کند و دولت هم به آنها اعتماد داشته باشد. مهم‌ترین بخش از اظهارات پورمحمدی در این برنامه به قرار زیر است:

 هنر برنامه، تطبیق برنامه با بودجه و درآمدهاست، معمولاً سناریوهای مختلفی را برای برنامه در نظر می‌گیرند که کمتر در برنامه‌ریزی‌های ما به آن توجه شده است.
 اگر چیزی قانون شد باید آن را اجرا کنیم. البته ناچار خواهیم بود که به برنامه هفتم اصلاحیه‌هایی بدهیم برخی از شعارهای دولت با برنامه‌های بالا دستی قابل تطبیق نیست.
 میانگین رشد اقتصادی ایران در ۵۰ سال گذشته حدود ۴ درصد است. همه اقتصادهای موفق پس از جنگ جهانی دوم نشان داده‌اند که رشد اقتصادی خود را از جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دست آورده‌اند.
 یکی از مشکلات ما تحریم‌ها و روابط خارجی است. جذب سرمایه ۱۰ میلیارد یورو دلار عملاً پاسخگوی رشد ۸ درصدی نیست. برنامه جای بیان اهداف و آرمان و آرزو‌ها نیست.
 مصمم هستم که ثباتی در نرخ ارز و دیگر ناترازی‌ها ایجاد کنم. تلاش خواهیم کرد که بازار را به ثبات برسانیم؛ با شعار نمی‌توان قیمت‌ها را کنترل کرد. مردم باید به میدان بیایند.
 راهکار مقابله با فرار مالیاتی، توسعه دولت الکترونیک و استفاده از هوش مصنوعی است. با تثبیت درآمدهای مالیاتی، می‌توانیم درآمدهای نفتی‌مان را وارد صندوق توسعه ملی کرده و به عنوان درآمد و سرمایه بین نسلی حفظ کنیم.
 بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکونی خالی با متراژ ۱۵۰متر به بالا در کشور وجود دارد که از آنها استفاده نمی‌شود. یکی از سیاست‌ها برای رسیدن به مسکن بهره بردن از بافت‌های فرسوده است. از آنجا که کشور زلزله خیزی هستیم، باید بافت‌های فرسوده را به درستی بازتولید کنیم.

پزشکیان در جمع دانشجویان:
می‌توانیم در عرض ۵ ماه جلوی فساد را بگیریم

مسعود پزشکیان در گفت‌و‌گوی تلویزیونی «بدون تعارف» که بخشی از برنامه‌های تبلیغات انتخاباتی رسانه ملی برای نامزدهای ریاست جمهوری است به پرسش‌هایی درباره زندگی و احوالات شخصی‌اش پاسخ داد. حضور این نامزد ریاست جمهوری در جمع دانشجویان دانشگاه تهران هم بخش دیگری از برنامه انتخاباتی اوست که به طرح دیدگاه‌های مهمی انجامید. اهم مواضعی که پزشکیان در این دو برنامه مطرح کرد به شرح زیر است:

  مردم بدانند، من به عنوان فردی که در این آب و خاک زندگی می‌کنم، علم، مهارت و مسیر زندگی‌ام را برای ارتقا و سربلندی این مردم تا جایی که بتوانم در طبق اخلاص گذاشته و تا آخر با آنها خواهم ماند.
علت نارضایتی‌ها این است که ما حق یک عده را می‌خوریم، دوست‌مان، حزب‌مان، آشنایمان را بالا می‌آوریم. حق را باید به حق‌دار بدهیم. تلاش می‌کنیم در ۶ ماه نخست این استیفای حقوق براساس حق، ارزیابی‌ها و شایستگی‌ها رخ دهد.
دارایی‌های من هم معلوم است، من نه جایی سهام دارم و نه امتیاز دارم و تا حالا حتی مجوز مطب نگرفته‌ام. یک باغ در ارومیه و خانه‌ای در تهران و تبریز دارم.
  ایران گرفتار تفرقه و نفاق شده است. باید اختلافات را کنار گذاشته و گفت‌و‌گو کنیم، چرا که تعرض به سلیقه‌ها جز تخریب فایده‌ای ندارد. عامل اصلی همه گرفتاری‌ها این است که یک جناح تصور کند خودش حق و بقیه ناحق هستند. باید بپذیریم که حق مال همه مردم، قومیت‌ها و سلیقه‌هاست. تعرض به سلیقه‌ها جز تخریب فایده‌ای ندارد.
  فساد را می‌توانیم در عرض ۵ ماه جلویش را بگیریم. جلوی رانت، قاچاق و فرار مالیات را می‌توانیم بگیریم. قانون داریم ولی اجرا نمی‌شود.
  اعتراض حق دانشگاه است. جامعه‌ای که اعتراض نکند مرده است. اعتراض با اغتشاش فرق دارد.
  درباره حجاب در مجلس گفتم این روش امکان ندارد به نتیجه برسد. ما کاری می‌کنیم که زنان و دختران نسبت به باورهای ما متنفر می‌شوند و این فاجعه است. من تا جایی که اختیار دارم جلوی این کارها را خواهم گرفت.

زاکانی در میزگرد فرهنگی:
اجتماع و اقتصاد باید محور قرار بگیرند

علیرضا زاکانی نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در میزگرد فرهنگی در پاسخ به پرسش یکی از کارشناسان برنامه درباره حجاب‌بان‌ها در برخی ایستگاه‌های مترو، گفت: حرفی که در مورد حجاب‌بان‌ها می‌زنید خلاف واقع است. در مورد سامانه شفافیت هم درست نمی‌گویید، در شروع کار ما ۵۵ حکم قانونی بود که باید آن را شفاف می‌کردیم. بخشی از مهم‌ترین مواضع زاکانی در این میزگرد به قرار زیر است:

  هسته و ایده مرکزی بنده در تمامی حوزه‌ها اجرای قانون اساسی است و در حوزه فرهنگ، اجتماع و اقتصاد مردم باید سالار و محور قرار بگیرند.
  نظارت مردم بر مسئولان و آزادی بازخواست کردن آنها مورد غفلت قرار گرفته، آزادی در چهارچوب قانون پذیرفته شده است از این رو زمینه‌ای را فراهم خواهیم کرد تا مردم بتوانند با انتخاب یک هیأت منصفه و معتمدین از خودشان، مسئولان را مورد بازخواست قرار دهند.
  وزیر آموزش و پرورش قوی‌ترین عنصر کابینه است. جمهوری اسلامی باید متکفل آزادی و استقلال باشد و در کنار آن، عدالت، معنویت، پیشرفت و رفاه را به جامعه عرضه کند.
  قومیت‌ها مثل دسته گلی هستند که در یک بوستان گل به جامعه طراوت می‌دهند. مذاهب و ادیان حق دارند، مطابق قانون اساسی اگر جایی غلبه دارند مدیریت‌های محلی را هم می‌توانند به‌دست گیرند.
  در مورد زنان باید اجحاف تاریخی را جبران کرد و حتی می‌توان به سمت تبعیض مثبت پیش رفت. زن و مرد هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند که مبتنی بر جایگاه الهی و اساس خلقت، رشد و کمالشان مبتنی بر عمل به آن ویژگی‌هاست.
  زمان آقای قالیباف مدیران زن در شهرداری حدود ۷.۵ درصد بودند، اصلاح‌طلب‌ها با اینکه زیاد شعار می‌دهند آن را به زیر ۶ درصد رساندند. در دوره ما مدیران زن به حدود ۱۰ درصد رسیدند که افتخاری برای ماست.

قاضی‌زاده هاشمی در میزگرد اقتصادی:
ارز ترجیحی را حذف می‌کنم

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز در برنامه میزگرد اقتصادی در بیان بخشی از وعده‌ها و برنامه‌های دولتش از طرح تخصیص بسته اعتباری یک میلیاردی به زوج‌‌های جوان و خانوار رونمایی کرد و گفت: این بسته به شکل پول به افراد داده نمی‌شود بلکه به شکل اعتباری تخصیص داده خواهد شد؛ برای مثال به زوج‌‌ها مسکن، ودیعه مسکن، خرید کالای جهیزیه و یا منابع اشتغال داده می‌شود.

   رشد پایین اقتصادی به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری‌ها اتفاق افتاده است و دولت خود باید سرمایه‌گذاری می‌کرد که به دلیل بدهکار بودن میزان سرمایه‌گذاری‌ها کاهش پیدا کرده بود. همچنین هزینه‌ها به دلیل ناترازی‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله در انرژی و صندوق‌های بازنشستگی افزایش پیدا کرده بود.
  سیاستمداران ما برای حل این موضوع راهکارهای مختلفی را انجام می‌دادند که اولین آن پرداخت یارانه یا اختصاص ارز ترجیحی بوده است. با سبد کالا حمایت می‌کردند، قیمت‌ها را ثابت نگه می‌داشتند و یا قیمت‌گذاری دولتی داشتیم‌. اختصاص ارز ترجیحی یک اقتصاد رانتی ایجاد کرده و کاملاً به هدف اصابت نکرده است.
  عملکردها همیشه در نهاده‌های کشاورزی و کالاهای اساسی بیش از پیش‌بینی تخصیص ارز بوده که مشکلات کسری بودجه برای دولت درست می‌کند.
  اقدامات دولت‌ها برای مقابله با ناترازی انرژی همچون اعمال سقف ۴۰ لیتر برای بنزین و یا تغییر ساعت کار اداری، به نقطه پایانی کارکرد خود رسیدند.
  قیمت‌گذاری دولتی از جذابیت فعالیت اقتصادی و انگیزه بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری خارجی کاسته است.
  مهار پایدار تورم، رشد اقتصادی و اشتغال همچنین رفع فقر مطلق سه برنامه جدی دولت مردم است.
  توسعه تجارت خارجی کار دولت‌ نیست و باید از ظرفیت‌های سیاست خارجی با همسایگان بهره ببریم؛ بازار ۸۰ میلیونی باید به بازار ۷۰۰ میلیونی تبدیل شود.‌ ناترازی انرژی پاشنه آشیل دولت است.