گپ‌وگفت «ایران» با علی رمضانی، دبیر سی‌ویکمین دوره هفته کتاب
همراهی همگانی برای جشن بزرگ کتاب
مریم شهبازی
خبرنگار
به تازگی نسبت به تبدیل هفته کتاب به جشنی فرهنگی اظهار امیدواری کرده بودید؛ برای محقق شدن این مسأله در برپایی سی‌ویکمین دوره هفته کتاب چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
یکی از عواملی که سبب می‌شود هفته کتاب به سمت هرچه بیشتر عمومی شدن برنامه‌های آن پیش برود و مردم بتوانند بهره‌مندی بیشتری از آن داشته باشند در نتیجه همراهی رسانه‌ها رخ می‌دهد. رسانه‌ها قدرت آن را دارند که یک مسأله را به دغدغه‌ای عمومی تبدیل کرده و به افکار عمومی القا کنند که کتابخوانی از ضرورت‌های زندگی امروز است. به این منظور تعامل خوبی با صدا و سیما و همچنین دیگر رسانه‌ها صورت گرفته؛ شبکه کتاب هم در تلاش است موضوع را به اصطلاح برای مردم داغ کند. در کنار این تلاش، آرایش شهری هم می‌تواند نقش مؤثری برای جلب توجه مردم به کتاب و کتابخوانی ایفا کند. حدود 2 سالی می‌شود که در این زمینه شاهد همکاری خوبی با شهرداری تهران و دیگر شهرها بوده‌ایم. ضلع دیگری که برای حرکت ایام خاصی همچون هفته کتاب به سوی جشنی ملی نیاز داریم کمک به دسترسی مردم به کتاب است. وقتی نیاز به کتابخوانی در آنان ایجاد شود از بحث راهنمایی مخاطبان نباید غفلت کرد؛ اینجاست که نویسندگان، مترجمان و اهالی نشر می‌توانند چاره‌ساز شده و علاقه‌مندان را با کتاب‌هایی که عرضه شده آشنا سازند. در آخر متولیان فرهنگی و دولت‌ها باید تسهیلاتی برای دسترسی اقشار مختلف به کتاب‌ها فراهم کنند.
یارانه تشویقی برای هفته کتاب جاری چقدر است؟
برای هر ایرانی یارانه تخفیف 25 درصدی تا سقف خرید 400 هزار تومان، روی کدملی هر نفر در نظر گرفته شده که شرایط و زمان استفاده‌اش به‌زودی اطلاع‌رسانی می‌شود.
آقای رمضانی با وجود اهمیت مواردی که اشاره کردید اماهمچنان یکی از مهم‌ترین ضلع‌های حرکت هفته کتاب به سوی جشن مردمی، منوط به جذابیت‌هایی هستند که متولیان امر باید در برنامه‌ریزی‌ها مد نظر داشته باشند!
من همچنان یکی از مهم‌ترین موارد را همراهی رسانه‌ها می‌دانم، هرچند منکر اهمیت برخورداری برنامه‌ها از شاخص‌های جذاب برای جذب مردم نیستم. با این حال اگر ما از امکانات کافی برای برپایی ایده‌آل‌ترین شکل اقدامات برخوردار باشیم ولی تلویزیون و رسانه‌ها کاری جدی به منظور جلب توجه مردم نکنند کار چندانی پیش نخواهیم برد.
حتی در صورت همراهی رسانه‌ها، شما با رقیب سرسختی همچون شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی‌های نوین رسانه‌ای- ارتباطی مواجه هستید؛ مسأله‌ای که بخصوص درباره نوجوانان و جوانان خودنمایی می‌کند.
اتفاقاً تلاش شده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی برای جلب توجه مخاطبان، بویژه آنهایی که سن و سال کمتری دارند و بیشتر تحت تأثیر تکنولوژی‌های نوین ارتباطی هستند، استفاده شود. به دیگر فضاهای فرهنگی و هنری هم ورود پیدا کرده‌ایم؛ از جمله ساخت سرود با مضمون مرتبط با کتاب، به علاوه ما به سراغ هنرهای تجسمی هم رفته‌ایم. با وجود برنامه‌ریزی‌هایی که برای هفته کتاب امسال انجام شده شکی نیست که موفقیت در این زمینه به کار بیشتری نیاز دارد. بگذارید به نکته مهم دیگری اشاره کنم؛ طی یک سال گذشته حدود 115 میلیون نسخه کتاب در کشورمان منتشر شده. هرچند آمار واقعی نشر به دلایل مختلفی که فرصت صحبت درباره‌شان نیست بیش از اینهاست، بنابراین به ازای هر ایرانی، نزدیک به یک‌ونیم نسخه کتاب در دسترس است. بخش عمده‌ای از فعالیت‌های عرصه نشر را بخش خصوصی برعهده دارد که اینها اگر آثارشان خریدار نداشته باشد تولید را کمتر می‌کنند. همین است که تأکید دارم، نشر ما مردمی‌ترین صنعت‌مان محسوب می‌شود. اینجا بحث راهکارهایی که می‌توان از آنها برای معرفی آثار خواندنی و شاخص بهره گرفت نیز به میان می‌آید. این گفته‌ها به معنای آن نیست که در عرصه نشر با هیچ مسأله‌ای روبه‌رو نیستیم اما نکته اصلی که بر آن تأکید دارم کتابخوان بودن مردم کشورمان برخلاف برخی سیاه‌نمایی‌هاست.
در راستای تأکیدی که طی روزهای گذشته بر تمرکز بیشتر به برنامه‌ریزی‌ها بر گروه سنی کودک و نوجوان داشته‌اید چه کرده‌اید؟
ما در ستاد هفته کتاب طی گفت‌وگوهایی که با سازمان‌های همکار در برپایی این رویداد فرهنگی داشته‌ایم این پیشنهاد را مطرح کرده‌ایم که اگر جلب توجه مخاطبان نوجوان و جوان را مدنظر دارند نباید از ظرفیت‌های فضای مجازی و رهاوردهای دنیای مدرن در جذب آنان غافل شوند.
در کنار توجه به این مورد مهم، برگزاری پویش‌های مردمی برای نوجوانان را شاهد خواهیم بود. از سوی دیگر فراموش نکنیم که خود اهالی نشر برای حفظ تعامل با مخاطبان، از رهاوردهای دنیای تکنولوژی غفلت نخواهند کرد. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم بسته‌هایی با عنوان تازه‌های کتاب را به دست اعضای خود رسانده است.
آموزش و پرورش و کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد هم برنامه‌های متنوعی را برای این گروه سنی تدارک دیده‌اند.
برنامه هفته کتاب امسال چه تفاوتی با دوره‌های قبل دارد؟
جلب توجه فعالان فرهنگی، از جمله اهالی کتاب به اینکه در شیوه عرضه تولیدات خود نباید فضای مجازی را فراموش کنند، یکی از ضرورت‌هایی است که تنها به چگونگی برپایی این هفته محدود نمی‌شود. این مسأله را بی‌شک نه فقط ما در خانه ستاد برگزاری هفته کتاب، بلکه در برنامه‌های همه سازمان‌ها و تشکل‌ها همراه مد نظر داشته‌ایم، اما اتفاق خوبی که همزمان با این ایام، شاهد اجرایی شدنش خواهیم بود آغاز عضویت کتابفروشی‌ها در صندوق هنر است که کار بزرگی به شمار می‌آید.
دیگر اینکه بحث آموزش شیوه‌‌های جدید ترویجی و کتابخوانی در دانشگاه فرهنگیان آغاز می‌شود؛ این هم اتفاق مهمی است چراکه اینها نسل آینده را آموزش می‌دهند؛ چندین کتابخانه عمومی نیز در این هفته کار خود را آغاز می‌کنند. امروز زنگ افتتاح هفته کتاب از مدرسه‌ای در تهران به صدا درمی‌آید.
این مدرسه ویژگی خاصی دارد؟
کتابخانه‌ای بسیار خوب، فعال وهمچنین دانش‌آموزان کتابخوانی دارد، هرچند که در نهایت انتخاب آن نمادین بوده وگرنه دانش‌آموزان نسل جدید اغلب کتاب‌دوست هستند. از ظرفیت شبکه‌های مردمی برای ورود به مدارس و ارائه خدمات مرتبط با کتابخوانی نیز بهره‌مند شده‌ایم. هرچند که تمام موارد یاد شده تنها زمانی منتهی به موفقیت می‌شوند که به یک روز و یک هفته محدود نشده و طی یک سال استمرار داشته باشند.
بــــرش
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
اقدامی تازه برای حمایت از کتابفروشان
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روزگذشته در تازه‌ترین توئیت خود درباره اجرایی شدن اتفاقی که در ایام هفته کتاب شاهد خواهیم بود خبری را منتشر کرده، در نوشته محمدمهدی اسماعیلی آمده: «در آستانه هفته کتاب، برای حمایت از کتابفروشان و به نشانه اهمیت این فعالان مؤثر فرهنگی امکان عضویت کتابفروشان سراسر کشور در صندوق هنر و بهره‌مندی از خدمات
این صندوق به عنوان
خادمان فرهنگ فراهم شد.»
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:
تنها ملاک‌مان فعال بودن کتابفروشان است نه متراژ کتابفروشی‌ها
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اعلام اینکه کتابفروشان می‌توانند به عنوان خادم فرهنگی از تمام خدمات صندوق هنر استفاده کنند توضیحاتی را در رابطه با این اقدام حمایتی ارائه کرده؛ یاسر احمدوند به ایرنا گفته: «در آستانه هفته کتاب برای حمایت از کتابفروشان در سراسر کشور و خدماتی که در حوزه فرهنگ ارائه می‌کنند، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی با پیشنهاد مطرح شده توسط معاونت فرهنگی موافقت کردند؛ در نتیجه کتابفروشان سراسر کشور می‌توانند به عضویت صندوق هنر دربیایند و از خدمات این صندوق بهره‌مند شوند. این کار مهم با هماهنگی و مساعدت سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنرانجام شد. لازم بود برای این کار منابعی تأمین شود، طی مذاکراتی که چند هفته به طول انجامید، بعد از موافقت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ارائه خدمات به کتابفروشان و همکاری معاون صندوق هنر این پیشنهاد به نتیجه رسید. امیدواریم که این اتفاق خوب بتواند حمایتی از فعالیت کتابفروشان باشد. در تلاش هستیم که بتوانیم حمایت‌ها و کمک‌های دیگری را هم با مساعدت دولت مهیا کنیم. هر کتابفروشی که در این فرایند ثبت نام کند می‌تواند از این امکانات استفاده کند، متراژ کتابفروشی مهم نیست بلکه فعال بودن کتابفروشی در حوزه کتاب مهم است. کتابفروشان می‌توانند به عنوان خادم فرهنگی از تمام خدمات صندوق هنر از جمله بیمه صندوق هنر استفاده کنند که شرایط خاصی در صندوق دارد.