بازار صادرات گاز ایران همچون نفت در یک سال گذشته گل کرد، با افزایش دوبرابری در نیمه نخست امسال.
صادرات گاز طبیعی ایران در نیمه اول امسال ارزش 2.204 میلیارد دلاری داشت، چیزی حدود 125 درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل.
ایران هم‌اکنون سه قرارداد صادرات گاز به کشورهای ترکیه، عراق و پاکستان داردکه میزان آنها 10، 20 و 8 میلیارد متر مکعب در سال است.
هرچند که قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان از سال 2014 تاکنون اجرایی نشده و ایران تنها به دو مقصد عراق (با نصف ظرفیت) و ترکیه گاز صادر می‌کند.
ایران بارها اعلام کرده که با توجه به گسترش هزاران کیلومتر شبکه انتقال گاز در سطح کشور، آماده است تا افزون بر صادرات گاز، سوآپ گاز را نیز بویژه از شمال به جنوب و برعکس به کشورهای همسایه از طریق خط لوله و دیگر نقاط جهان از طریق احداث تأسیسات ال‌ان‌جی عملیاتی کند.
در واقع ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های موجود می‌تواند مطلوب‌ترین گزینه برای تجارت گاز باشد.
طبق اعلام وزارت نفت، ایران در شش ماهه سال 1402 نسبت به مدت مشابه سال 1401، هر تن گاز طبیعی را 337 دلار صادر کرده که 11 درصد رشد داشته است.
طبق گزارش سازمان توسعه تجارت، میزان صادرات گاز طبیعی ایران به عراق در شش ماهه اول 1402 نسبت به مدت مشابه سال قبل 221 درصد افزایش داشته است.
صادرات گاز طبیعی ایران در نیمه اول سال 1402 به ارزش 2.204 میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال 1401، 125 درصد افزایش یافته است.
همچنین افزایش وزنی صادرات گاز ایران نیز 102 درصد ثبت شده است.
ایران با در اختیار داشتن ۱۸ درصد ذخایر گازی جهان، دومین کشور دارنده این منبع انرژی ارزشمند و دوستدار محیط زیست به‌شمار می‌آید.
ذخایر گازی ایران حدود ۳۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده که فاصله‌ای ۵ هزار میلیارد مترمکعبی با روسیه به‌عنوان اولین کشور دارنده ذخایر گاز جهان دارد.
به لحاظ تولید، ایران بعد از امریکا با ۹۱۴ میلیارد مترمکعب در سال (۲۰۲۰) و روسیه با ۶۳۸ میلیارد مترمکعب، سومین کشور تولیدکننده گاز جهان با ۲۵۰ میلیارد مترمکعب به‌شمار می‌آید که فاصله معناداری با دو کشور اول و دوم دارد.
امریکا در حالی اولین تولیدکننده گاز جهان است که کل ذخایر آن حدود ۱۲ هزار میلیارد مترمکعب برآورد شده است، اما به لحاظ مصرف داخلی گاز، ایران چهارمین کشور مصرف‌کننده گاز جهان (با ۲۳۳ میلیارد) بعد از امریکا (با ۸۳۲ میلیارد مترمکعب در سال)، روسیه (با ۴۴۴ میلیارد مترمکعب) و چین (با ۳۰۷ میلیارد مترمکعب) به شمار می‌آید.
بر مبنای این آمار، امریکا ۹۰ درصد گاز تولیدی، روسیه ۶۵ درصد و ایران ۹۱ درصد از گاز تولیدی خود را مصرف می‌کنند.
چین هم در سال نزدیک به ۱۳۰ میلیارد مترمکعب کسری تولید داخل را از خارج و عمدتاً از روسیه وارد می‌کند.
مطابق سند چشم‌انداز 1404 ایران باید سهم 8 تا 10 درصدی از بازار گاز جهان را به‌دست آورد، در حالی که در حال حاضر سهم ایران از بازار صادرات گاز طبیعی کمتر از 2 درصد است و ناترازی گاز چشم‌انداز مثبتی را پیش‌روی ایران قرار نداده است.
مجید چگنی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، با بیان اینکه امسال شاهد افزایش ۱۶ درصدی صادرات گاز و ۲۲ درصدی گاز مایع (ال‌پی‌جی) بودیم، اظهار کرد: تمدید قرارداد صادرات گاز به عراق در حال نهایی‌سازی است و ترکیه هم مایل به تمدید قرارداد خرید گاز از ایران است، ضمن اینکه مذاکرات برای صادرات گاز به عمان، احیای قرارداد پاکستان و تجارت گاز با روسیه ادامه دارد و کشورهای اروپایی مذاکراتی برای واردات گاز از ایران از مسیر ترکیه با ما انجام داده‌اند که هنوز به ثمر ننشسته است.
وی گفته که با تسویه بدهی ترکمنستان در سه قسط، حجم سوآپ گاز از این کشور را از روزانه ۴.۵ به ۸ میلیون مترمکعب رسانده‌ایم و افزوده که خالص صادرات گاز ایران در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ میلادی به ترتیب حدود ۱۸.۷۹ و ۱۸.۴۳ میلیارد مترمکعب بوده و نسبت به سال ۲۰۲۰، بیش از ۶۰ درصد رشد داشته است.
به گفته چگنی، جهش صادرات گاز در دو سال گذشته در حالی رقم خورد که ایران از سال ۱۴۰۰ به‌صورت جدی وارد ناترازی گاز در فصل زمستان شده، اما نه تنها به تعهدهای صادراتی خود در طول سال عمل کرده، بلکه این مقدار را افزایش داده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که مقدار مصرف گاز طبیعی در کل کشور در نیمه نخست امسال ۱۱۷ میلیارد و ۵۵ میلیون مترمکعب بوده که سهم بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده ۳۹ میلیارد و ۱۰ میلیون مترمکعب، صنایع عمده ۲۷ میلیارد و ۸۲۰ میلیون مترمکعب و نیروگاه‌ها نیز ۵۰ میلیارد و ۲۲۵ میلیون مترمکعب بوده است.
براین اساس مصرف گاز بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده نسبت به زمان مشابه سال ۱۴۰۱ حدود ۲۶۰ میلیون مترمکعب(۰.۷ درصد) کاهش یافته اما مصرف نیروگاه‌ها حدود ۷ میلیارد مترمکعب (۱۶ درصد) افزایش یافت.
با توسعه گازرسانی در کشور پس از انقلاب اسلامی، ۹۸.۶ درصد جمعیت شهری و ۸۶.۳ درصد جمعیت روستایی زیر پوشش شبکه گازرسانی کشور قرار گرفتند که این عدد به منزله برخورداری ۲۷.۵ میلیون مشترک از این نعمت الهی است.
در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد انرژی کشور به همت صنعت گاز تأمین می‌شود.

برش

سرمایه‌گذاری های چند هزار میلیاردی
از زمان آغاز به‌کار دولت سیزدهم، بیش از ۶۸ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حوزه‌ها و بخش‌های مختلف صنعت گاز (پروژه‌های گازرسانی روستایی و شهری، خطوط انتقال گاز و ایستگاه‌های تقویت فشار، پالایشگاه‌ها و امور پژوهشی) انجام شده است.
از قرار معلوم، در دو سال گذشته، ۳۸.۶ هزار میلیارد تومان در پروژه‌های روستایی و شهری، ۱۹.۶ هزار میلیارد تومان در مهندسی و توسعه گاز، ۲.۹ هزار میلیارد تومان در انتقال گاز، ۲.۴ هزار میلیارد تومان در پروژه‌های پالایشگاهی و ۴.۷ هزار میلیارد تومان در حوزه پژوهش سرمایه‌گذاری شده است.
ایران در دو سال گذشته و طول عمر دولت سیزدهم، چهار میدان جدید نفت و گاز با ۲.۶ میلیارد بشکه نفت قابل استحصال کشف کرده است که از این جهت رتبه نخست را در میان کشورهای نفتی منطقه دارد.
 سیاست قطعی جمهوری اسلامی ایران گسترش همکاری‌ها با کشورهای همسایه و راهبرد محوری وزارت نفت، همکاری با دیگر کشورها در حوزه انرژی است. ایران منابع و ذخایر گازی خوبی در خلیج فارس دارد که می‌تواند با یک همکاری سازنده و رو به جلو و با یک فرمول برد - برد کارهای خوبی انجام دهد.