درهای ریاض به روی تجار ایرانی باز شد
برنامه تجارت ایران و عربستان از صفر به 3 میلیارد دلار کلید خورد
زمانی که روابط سیاسی و اقتصادی ایران و عربستان در روزهای اوج بود، حجم مبادلات تجاری دو کشور بین 800 تا 850 میلیون دلار بود، اما به دلیل برخی اتفاقات، ارتباط سیاسی دو کشور قطع شد و در نهایت بخش خصوصی دو کشور هم مبادلات تجاری را متوقف کردند. حال با رفت و آمدهایی که به عربستان صورت می‌گیرد و با توجه به استقبال و پتانسیل تجاری که بین دو کشور وجود دارد، پیش‌بینی شده در مدتی کوتاه می‌توان روزهای گذشته را جبران کرد و حجم مبادلات تجاری را حداقل به 2 میلیارد و حداکثر 3 میلیارد دلار (275 درصد) رساند. از سویی سیاست تجاری عربستان هم نشان می‌دهد که این کشور به دنبال متنوع‌سازی روابط تجاری و کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی است. عربستان در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۵۲ میلیارد دلار واردات داشته و بیشترین واردات این کشور از چین، امریکا، امارات و هند بوده است. لذا ایران می‌تواند در کنار این کشورها به عربستان صادرات داشته باشد. طی رفت و آمدهایی که سیاستگذاران به عربستان داشتند و مذاکراتی که صورت گرفته قرار است موضوعات مربوط به بازگشایی سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌ها، تبادل هیأت‌های تجاری بخش خصوصی، ایجاد کمیته مشترک مالی، اعطای روادید و... دنبال شود.
چشم‌انداز دو میلیارد دلاری
فرزاد پیلتن، مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت درباره روابط ایران و عربستان به «ایران» گفت: روابط تجاری ایران و عربستان در مبادلات تجاری ایران با کشورهای عربی بسیار اثرگذار است لذا از موقعیت پیش‌آمده می‌توان در توسعه روابط با کشورهای جهان اسلام بهره برد. او با بیان اینکه یکی از اقداماتی که در توسعه روابط تجاری ایران و عربستان خواهیم داشت، تدوین نقشه راه است تا بر اساس آن اهداف تجاری تعریف و دنبال شود، افزود: در گام اول و با توجه به پتانسیل‌هایی که وجود دارد به دنبال تحقق تجارت یک‌میلیارد دلاری هستیم و در گام دوم تجارت دومیلیارد دلاری دنبال خواهد شد. برای تحقق اعداد یادشده نیازمند زیرساخت‌های تجاری، تسهیل شرایط و نشست‌های تخصصی بخش خصوصی دو کشور هستیم.
مدیرکل غرب آسیای سازمان توسعه تجارت گفت: سال‌ها روابط تجاری ایران و عربستان کمرنگ شده بود و عملاً تجار و فعالان اقتصادی از بازار یکدیگر بی‌اطلاع شدند، لذا با سیاست‌های جدید ضرورت دارد که بخش خصوصی دو کشور رفت و آمدهایی داشته باشند و از پتانسیل‌های موجود یکدیگر مطلع شوند. بر اساس آمارهای ارائه شده، واردات 152 میلیارد دلاری عربستان شامل ۷ میلیارد دلار مواد معدنی، ۷ میلیارد دلار واردات دارو و پزشکی، ۵.۵ میلیارد دلار واردات فلزات، ۳.۸ میلیارد دلار واردات مواد پلاستیکی، ۳.۴ میلیارد دلار واردات غلات، ۳.۳ میلیارد دلار واردات محصولات فلزی، ۲.۶ میلیارد دلار واردات مبلمان و محصولات دکوراسیون، ۲.۶ میلیارد دلار واردات مس و محصولات مرتبط، ۴.۵ میلیارد دلار واردات محصولات شیمیایی و ۲ میلیارد دلار واردات محصولات لبنی بوده است.
ظرفیت‌های بی‌شمار
محمود تولایی، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران درباره روابط ایران و عربستان و رویه‌ای که سیاستگذاران در مذاکره با عربستان در پیش گرفته‌اند به «ایران» گفت: فرصت بسیار خوبی در همکاری اقتصادی ایران و عربستان فراهم شده است. سیاستگذاران دو کشور به دنبال این هستند که با بازسازی و بازیابی روابط، دوباره به دوران طلایی خود بازگردند. طبیعتاً برای برگشت به آن دوران، اعتمادسازی نیاز است. ضرورت دارد هر دو کشور در مسیر اعتمادسازی گام بردارند.
عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران با تأکید بر اینکه برقراری ارتباط تجاری ایران و عربستان بعد از حدود 10 سال، علاوه بر برنامه‌ریزی و شناخت ظرفیت‌ها، نیازمند اعتمادسازی متأثر از شرایط سیاسی است، تصریح کرد: گفت‌و‌گو و مذاکرات وزیر امور خارجه کشورمان و عربستان، به سمتی است که سوء‌تفاهم‌ها و نگاه‌های منفی که در گذشته وجود داشت، از بین برود و فضا برای همکاری‌های مشترک منطقه‌ای فراهم شود. خوشبختانه در حال حاضر ارتباط خوبی بین دو کشور برقرار شده است. همچنین عربستان ظرفیت پرشماری در تجارت، سرمایه‌گذاری و ری‌اکسپورت دارد، از همین‌رو با مهیا شدن شرایط و تأکید می‌کنم اعتمادسازی، می‌توان همکاری‌های مشترک خوبی را تعریف کرد. اگر اعتماد بین طرفین برقرار شود، بخش خصوصی دو کشور به سمت سرمایه‌گذاری بلندمدت خواهند رفت چرا که اطمینان پیدا می‌کنند آن سرمایه‌گذاری به جهت مسائل سیاسی خدشه‌ای پیدا نمی‌کند.
ضرورت شناخت نسبی
عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران با تأکید بر اینکه مذاکرات در جریان، از روابط تنش‌زدایی خواهد کرد، افزود: ارتباط ایران و عربستان طی 7 سال به صورت کلی قطع بود و دو کشور هیچ تجارتی نداشتند. حال برای احیای روابط، ضرورت دارد که دو کشور به شناخت نسبی از یکدیگر برسند. از همین‌رو بخش خصوصی در صدد آن است که ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری عربستان را احصا کند و به طور قطع طرف مقابل نیز به دنبال آن است که از ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری ایران مطلع شود. زمانی که اطلاعات به‌روز شود، با شرایط بهتری می‌توان مذاکرات تجاری را پیش برد. تولایی با اشاره به اجلاس سالانه بانک توسعه اسلامی که در جده اخیرا برگزارشد و سیداحسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان دراین اجلاس شرکت کرده بود، تصریح کرد: این اجلاس با موضوع توانمند‌سازی بخش خصوصی بود اما بخش خصوصی به دلیل نداشتن دفتر نمایندگی ایران در عربستان و بالعکس، امکان حضور در این اجلاس را پیدا نکرد. اگر بخش خصوصی حضور داشت، به طور قطع این امکان فراهم می‌شد که ظرفیت‌های اقتصادی به کشورهای اسلامی معرفی شود.
بــــرش
در انتظار سفارتخانه و کنسولگری
عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران گفت: موضوعات سیاسی و امنیتی بر روابط اقتصادی دو کشور ایران و عربستان بسیار اثر دارد، قبل از آنکه روابط سیاسی دو کشور دچار به‌هم‌ریختگی شود، تجار در عربستان دفتر داشتند و همچنین شوراهای مشترک فعال بود. اواخر سال گذشته اتاق بازرگانی ایران، نامه‌ای به رئیس فدراسیون‌های اتاق‌های بازرگانی عربستان سعودی ارسال کرد که در راستای آن هیأت‌های تجاری دو کشور رفت و آمد داشته باشند و موضوع سرمایه‌گذاری مشترک دنبال و همچنین مراکز نمایشگاهی در دو کشور ایجاد شود البته هنوز عربستان جواب نامه اتاق بازرگانی ایران را نداده است. بعد از آنکه جواب داده شد، گام‌های بعدی برداشته خواهد شد. تا زمانی که سفارتخانه و کنسولگری ایران در عربستان و بالعکس دایر نشود، نمی‌توان فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری را دنبال کرد. بر این اساس ضرورت دارد در جده به عنوان پایگاه تجاری عربستان و ریاض، صاحب سفارتخانه و کنسولگری شویم.