یادداشت ۳
سینمایی که باید تماشایی شود
نرگس عاشوری
روزنامهنگار
سال ۸۳ با پایان امتحانات دانشگاه، کولهاش را برداشته و راهی تهران شده بود به هوای جشنواره فیلم فجر. عهد کرده بود «وقتی همه خوابیم» بهرام بیضایی را در اولین نمایش عمومیاش ببیند. هوای یخزده تهران کجا و هوای تفزده اهواز کجا. غافلگیری بزرگ او اما در باغ فردوس بود؛ جایی که صف دراز آدمها شبیه نقطههای بیپایان روی زمین برفی موزه سینما خط کشیده بود. از آن روزهای داغ جشنواره که شبیه حال و هوای زادگاهش بود فقط خاطره سرد زمستان تهران برایش باقی ماند و حسرت تماشای اولین نمایش «وقتی همه خوابیم». حالا برای او و خیلی از علاقهمندان جدی سینما فیلم دیدن در ایام جشنواره به همین خاطرات گره خورده است و حتی آنهایی که خاطرهباز هستند ترجیح میدهند در روز اکران فیلم جلوی در سینما بایستند و هی تعداد آدمها را بشمرند تا چشمشان به دریچه گیشه سینما بیفتد و با دست خودشان بلیت را از متصدی فروش بلیت بخرند.
اگرچه سالهاست که جشنواره فیلم فجر و سینمای ایران از تب و تاب آن روزها افتاده اما همچنان دیدن برخی فیلمهای چهرههای نامآشنا و به قول معروف داغ و تنوری جشنوارهای، برای علاقهمندان جدی سینما جذاب است. امسال به این کشش یک مؤلفه همیشه کنجکاویبرانگیز اضافه شده بود؛ نمایش ویژه فیلمهایی که در محاق توقیف بودند، آن هم به شکل محدود و صرفاً در یک سانس برای اهالی رسانه و منتقدانش. امسال اما همین بخش تنور جشنواره را برای اهالی رسانه داغ کرد و دریغی شد برای مخاطبان عمومی که فقط به آثار بخش مسابقه دسترسی داشتند. غبطه خوردن تماشای این بخش برای علاقهمندان جدی سینما شامگاه 19 بهمن ماه به اوج رسید. اصلاً جشنواره فیلم فجر انگار با نمایش «پیر پسر» آغاز شده بود. تصاویر و تحسینهایی که در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی وایرال میشد شبیه شلیک توپ در لحظه سال تحویل بود برای آنهایی که در گرفت و گیرهای روزانهشان سینما را فراموش کرده بودند. حالا سؤالها پشت هم صف میکشید. اصلاً دلیل راه نیافتن فیلم به بخش مسابقه چه بود؟ چرا باید فقط اهالی رسانه فیلم را ببینند، پس ما مردم عادی چه؟ یعنی فیلم اکران عمومی هم میشود؟
دریغ اکران عمومی «پیر پسر» اکتای براهنی اما فقط مختص مخاطب عام نیست بلکه آنهایی که به تماشایش نشستند بیشتر آن را میفهمند. چرا تماشای سینمایی چنین کمنقص باید تبدیل به حسرت شود. از جنس همان حسرتی که خودشان از انتظار دیدن «قاتل و وحشی» در ایام جشنواره و سانس ویژه تجربهاش کردهاند. مبنای متولیان جشنواره این بود که اسامی فیلم اکران شده هر روز به صورت قطرهچکانی و روزانه اعلام شود. اهالی رسانه روزهای جشنواره را یکی یکی شمردند تا هر روز شانس اکران فیلم تحسین شده حمید نعمتالله کمتر شود. حال با آغاز سال نو این شمارش معکوس برای تماشای فیلم «پیر پسر» آغاز شده است. جای این فیلم در سبد اکران نوروز خالی ماند، اما میتوان امید داشت تا پایان سال تماشای آن از حال رشک و غبطه به یک خاطره خوش جمعی به سالن سینما رفتن تبدیل شود و همگان شب باشکوه سینمای ایران در 19 بهمن 1403 را تجربه کنند.