با اعلام موافقت حماس برای آتش‌بس جنگ 470 روزه غزه به پایان خود نزدیک شد. یک منبع در جنبش حماس در گفت‌وگو با شبکه الجزیره اعلام کرد: هیأت ما به ریاست خلیل الحیه موافقت جنبش حماس را برای آتش‌بس و تبادل اسرا به میانجیگران قطری و مصری اعلام کرد.
وی گفت: ما بر اساس مسئولیت خود در قبال ملت صبورمان برای توقف تجاوز علیه آنها و پایان دادن به قتل عام، با نهایت مسئولیت‌ پذیری و دید مثبت با پیشنهادها برخورد کردیم. محمد الهندی، معاون دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین اظهار کرد: به‌زودی میانجی‌ها از دوحه اعلام خواهند کرد که توافق آتش‌بس حاصل شده است.
وزیر خارجه قطر هم در یک نشست مطبوعاتی رسماً اعلام کرد که طرف فلسطینی و اسرائیلی با پیش‌نویس توافق آتش‌بس موافقت کرده‌اند. به گفته محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر اولین مرحله از توافق آتش‌بس غزه به مدت ۴۲ روز اجرایی خواهد شد. اجرای توافق از روز یکشنبه، ۱۹ ژانویه آغاز خواهد شد. وی افزود: از تلاش‌های مصر و امریکا تشکر می‌کنیم.
با موافقت طرف‌های درگیر، توافق آتش‌بس نهایی شده و به صورت مرحله‌ای اجرا خواهد شد. الجزیره اعلام کرد در مرحله اول توافق ارتش اسرائیل از مرز غزه در عمق 700 متری عقب‌نشینی می‌کند.
پیش از این رسانه‌های رژیم صهیونیستی از احتمال به نتیجه رسیدن مذاکراتی که برای برقراری آتش‌بس در غزه با میانجی‌گری قطر و مصر و با حمایت امریکا در دوحه در جریان است، خبر داده بودند. منابع رژیم صهیونیستی اعلام کرده بودند که جنبش حماس و این رژیم احتمالاً روز پنجشنبه یا جمعه هفته جاری به توافق آتش‌بس برسند.
برخی منابع عبری خبر دادند براساس ادعای دفتر نتانیاهو، پاسخ حماس شامل درخواست‌هایی در خصوص محور فیلادلفیا بوده و این، توافق نهایی را به تأخیر انداخته است.
 دفتر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیری رژیم اسرائیل با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: هنوز مواردی وجود دارد که در بندهای پیشنهادی مورد توافق قرار نگرفته است و امیدواریم امشب آن را تکمیل کنیم.
در همین حال شبکه «المیادین» خبر داد به بخشی از بندهای توافق آتش‌بس غزه دست پیدا کرده است.بر اساس این گزارش، در صورت امضای توافق، تمام نیروهای اسرائیلی از نوار غزه خارج می‌شوند و به سمت مرزها عقب‌نشینی می‌کنند. المیادین گزارش داد گذرگاه مرزی «رفح» در جنوب نوار غزه بازگشایی می‌شود و نیروهای اسرائیلی از این منطقه خارج می‌شوند.طبق این گزارش، مجروحان فلسطینی برای درمان به خارج از سرزمین‌های اشغالی سفر می‌کنند و روزانه ۶۰۰ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه تحت نظارت قطر وارد غزه می‌شود.این شبکه لبنانی همچنین خبر داد ۲۰۰ هزار چادر و ۶۰ هزار کانکس برای اسکان فوری مردم غزه وارد این منطقه می‌شود.

روایت بلینکن
وزیر امور خارجه امریکا در مصاحبه با سی‌ان‌ان درباره اینکه بعد از حصول توافق چه اتفاقی رخ می‌دهد گفت: «وقتی که این اتفاق بیفتد (توافق حاصل شود) درگیری به اتمام می‌رسد. حماس و اسرائیل تبادل آتش را متوقف می‌کنند». وی اضافه کرد: «اسرائیل نیروهایش را خارج می‌کند. آزادی گروگان‌ها شروع می‌شود. زندانی‌ها از زندان‌های اسرائیل خارج می‌شوند و کمک‌های انسان‌دوستانه به کسانی که به‌شدت به آن نیازمندند افزایش خواهد یافت». بلینکن اضافه کرد: «همه این اتفاقات در دوران آتش‌بس رخ می‌دهد اما طی این دوران آتش‌بس بایستی بر سر تفاهمات لازم برای رسیدن به یک آتش‌بس دائمی مذاکره کنیم تا اسرائیل همه نیروهایش را از غزه خارج کند و حماس به آنجا برنگردد و لازم است سازوکارهایی برای حکمرانی، امنیت و بازسازی غزه مشخص شوند.

روایت ترامپ
 رئیس‌جمهوری منتخب امریکا روز چهارشنبه به اخبار مربوط به این توافق واکنش نشان داد و نوشت: «ما یک توافق برای آزادی گروگان‌ها در خاورمیانه داریم. این توافق به‌زودی اعلام خواهد شد. متشکرم»
دونالد ترامپ، در رسانه اجتماعی خود تروث سوشیال نوشت: «این توافق فقط می‌توانست در نتیجه پیروزی تاریخی ما در انتخابات نوامبر اتفاق بیفتد، زیرا به کل جهان پیام داد که دولت من به دنبال صلح و مذاکره برای تضمین امنیت همه امریکایی‌ها و متحدان ما خواهد بود.من خوشحالم که گروگان‌های امریکایی و اسرائیلی آزاد خواهند شد تا به خانواده‌ها و عزیزانشان ملحق شوند».
ترامپ گفت: «با انجام این توافق، تیم امنیت ملی من، از طریق تلاش‌های استیو ویتکاف، فرستاده ویژه در خاورمیانه، به همکاری نزدیک با اسرائیل و متحدانمان ادامه خواهد داد تا اطمینان حاصل شود که غزه دیگر هرگز به پناهگاه امن تروریست‌ها تبدیل نخواهد شد». وی همچنین با اشاره به مجموعه توافق‌هایی که در دولت اول او به‌دست آمد و منجر به عادی‌سازی روابط برخی از کشورهای عربی با رژیم اسرائیل شد، گفت: «ما به ترویج صلح از طریق قدرت در سراسر منطقه ادامه می‌دهیم و بر شتاب این آتش‌بس برای گسترش بیشتر توافقنامه تاریخی ابراهیمی می‌افزاییم».

بـرش

رئیس شورای جنبش حماس پیش از اعلان آتش بس در گفت‌وگو با «ایران» تأکید کرد:
مواجهه مثبت با توقف جنگ

مختار حداد / منطقه شاهد تحولات مهمی است و جدیدترین آنها حوادثی است که سوریه شاهد آن بوده است از جمله حملات رژیم صهیونیستی به این کشور و اشغال بخش جدیدی از خاک سوریه که این اتفاقات در چهارچوب طرح صهیونیستی- امریکایی بر شمرده می‌شود که با ایجاد بحران‌های جدید و تأثیرگذاری بر نقش سوریه به عنوان یک کشور مهم در محور مقاومت، توجهات را از فلسطین دور کند.
در همین زمینه روزنامه ایران مصاحبه‌ اختصاصی منتشر نشده‌ای که چندی قبل با آقای محمد اسماعیل درویش، رئیس مجلس شورای جنبش مقاومت اسلامی فلسطین حماس، انجام داد درباره تلاش رژیم صهیونیستی برای دور کردن توجه از فلسطین و غزه با ایجاد بحران پرسید که ایشان در پاسخ گفت: تا زمانی که مردم فلسطین در غزه ثابت قدم باشند و در برابر دشمن مقاومت کنند فراموشی جنگ در غزه بسیار دشوار است و امروز غزه مرکز تحولات وحوادث مهم ونبرد است ومسیر مقاومت را ادامه می‌دهیم و ان‌شاالله غزه پیروز خواهد شد ودشمن صهیونی را شکست خواهیم داد.
رئیس مجلس شورای حماس در خصوص صحبت درباره مذاکرات آتش‌بس گفت: صحبت‌هایی درباره آتش‌بس وجود دارد و در صورت وجود پیشنهاد جدی در چهارچوب و راستای توقف جنگ وجنایات علیه مردم فلسطین در غزه با آن برخورد مثبت خواهیم کرد.

حضور حماس در ساختار آتش‌بس، شکست راهبرد اسرائیل بود

محمد خواجویی
کارشناس مسائل غرب آسیا

توافق آتش‌بس امضا شده و برخی از شروط آن، مانند خروج نیروهای رژیم از نوار غزه برای نزدیک شدن به مرزها و همچنین بحث تبادل اسرا، بسیار حائز اهمیت است. با این حال جدا از این موضوع، مفاد آتش‌بس و تأثیر آن بر تحولات آتی منطقه نیز قابل بررسی است. مهم‌ترین عاملی که در این زمینه تأثیرگذار بود، فشارهای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب امریکا بود. وقتی ترامپ پیروز شد، پیام مشخصی به منطقه و بویژه به اسرائیل ارسال کرد که قبل از ورود به کاخ سفید، جنگ‌ها باید متوقف شوند. این موضوع تأثیر زیادی بر نتانیاهو داشت؛ او که تا پیش از این حاضر به پذیرش آتش‌بس نبود، اکنون به توافقی تن داده که مفاد آن شباهت زیادی به طرحی دارد که بایدن پیشتر بر تحقق آن پافشاری داشت.
بنابراین در شرایطی که این توافق تقریباً مشابه طرح بایدن است، سؤال اینجاست که چرا ترامپ و نتانیاهو در این برهه اقدام کردند؟ یکی از دلایل این است که نتانیاهو می‌داند توافق آتش‌بس الزاماً منجر به سقوط دولتش نمی‌شود در حالی که این نگرانی همواره در دولت بایدن وجود داشت.
مسأله دوم این است که نتانیاهو می‌داند توافق آتش‌بس تحت قدرت ترامپ الزاماً به فشارهای بعدی امریکا و کشورهای غربی برای پذیرش طرح دو دولتی از سوی اسرائیل منجر نخواهد شد؛ زیرا ترامپ اعتقادی به چنین طرحی ندارد. بنابراین، توافق کنونی یک توافق تاکتیکی است که اسرائیل می‌داند الزاماً به تغییر راهبردی در منطقه نخواهد انجامید. اما در ارتباط با دستاوردهای این توافق برای حماس و جریان مقاومت باید گفت از آنجا که  نتانیاهو وعده داده بود حماس را از بین ببرد، اما امروز ناچار شده توافقی را با حماس امضا کند و مقامات حماس نیز به عنوان یکی از طرف‌های آتش‌بس رسماً اعلام کرده‌اند که آتش‌بس را پذیرفته‌اند؛ می‌توان گفت که حماس با وجود ضربات وارده توانسته موجودیت خود را به رخ اسرائیل بکشد. ضمن اینکه مقاومت فراتر از گروه‌هایی مانند حماس ریشه در وضعیت واقعی فلسطین دارد؛ وضعیت واقعی ادامه اشغالگری و رفتارهای اسرائیل است که منجر به تولید نفرت می‌شود و طبیعتاً این توافق محل تنفسی برای بازآرایی قدرت مقاومت فلسطین نیز است. به عبارت دیگر تا زمانی که اقدامات و رفتارهای اسرائیل ادامه داشته باشد، اصل مقاومت با همه فراز و نشیب‌هایش در فلسطین همچنان زنده
خواهد ماند.
در عین حال مقاومت باید نسبت به این امر هشیار باشد که رفتار اسرائیل در قبال توافق‌ها همواره توأم با اقدامات تخریب‌گرایانه و عدم رفتار متعهدانه نسبت به توافقات بوده است. از آنجا که توافق فعلی این نقطه ضعف را در خود دارد که فضا را برای مداخله مجدد اسرائیل در غزه بازگذاشته و احتمال اینکه پس از آزادسازی اسرا، اقداماتی نظیر ورود مجدد به غزه و اشغال بخش‌هایی از آن دور از واقعیت نیست. به عبارت دیگر شواهد امر حاکی از این است که اسرائیل به دنبال این است که بعد از تحویل اسرا معادله امنیتی مدنظر خود در غزه را تحمیل کند و بعید است که بخواهد به طور کامل از غزه خارج شود.

توافق آتش‌بس غزه؛ آغاز عصر پساهفتم اکتبر

حسین آجرلو
کارشناس مسائل غرب آسیا

امضای توافق آتش‌بس میان حماس و اسرائیل، رقم زننده دوره جدید پساهفتم اکتبر است که نتایج آن تغییرات جدی در وضعیت منطقه خاورمیانه پدیدار خواهد کرد. همزمان با آغاز جنگ خونین پس از عملیات «طوفان الاقصی» گروه حماس از همان ماه‌های ابتدایی جنگ به مذاکراتی دشوار و پیچیده پیوند خورد که هدف پایان بحران و جنایات نظامی تل‌آویو در آن جست‌و‌جو می‌شد. با وجود این دشواری، حماس هیچگاه از خواست‌های اصولی و شفاف خود در فرآیند مذاکرات آتش‌بس عقب‌نشینی نکرد؛ خواسته‌هایی که مبتنی بر توقف کامل جنگ، عقب‌نشینی کامل و همه جانبه نیروهای اسرائیلی از غزه، بازگشت آوارگان فلسطینی به مناطق خودشان، امدادرسانی فوری و بازسازی نوار غزه و رسیدن به یک توافق دقیق و جامع برای تبادل اسرا قرار داشت.
هرچند اسرائیل با تشدید حملات نظامی خود بویژه در ماه‌های اخیر سعی بر از میان بردن بنیان‌های محور مقاومت و در نتیجه متزلزل کردن حماس در تحقق خواست‌های خود در مذاکرات آتش‌بس داشت اما با این حال این توافق در حالی حاصل شد که ارکان مقاومت همچنان حضور دارند و حزب‌الله و سازمان‌های فلسطینی توانسته‌اند با فراز و فرودهایی قدرت خود را حفظ کنند. حماس همچنین حتی با وجود تقبل فشارها و ضربات وارده در ماه‌های اخیر که با شهادت «یحیی سنوار»، فرمانده بزرگ میدانی‌اش همراه شد، این امکان را یافت تا با حفظ اسرای اسرائیلی، امتیاز مهمی در بده بستان‌های مرحله آخر مذاکرات پایان جنگ داشته باشد. بر اساس متن توافق آتش‌بس، گذرگاه رفح بازگشایی خواهد شد و نظامیان اسرائیلی به صورت کامل از آنجا عقب‌نشینی خواهند کرد. همچنین مقرر شده است که همه آوارگان به محل زندگی‌شان بازگردند و تردد در همه مناطق نوار غزه آزاد خواهد بود.
بر اساس روند اتفاقاتی که در هفته‌های اخیر ذیل فشار دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری جدید امریکا مبنی بر ضرورت پایان جنگ تا برگزاری مراسم تحلیف او صورت گرفته است، اینطور به نظر می‌رسد متنی که مبنای آتش‌بس قرار گرفته است، طرحی است که «جو بایدن» چند ماه پیش روی میز قرار داد و رسیدن به توافق صلح را موکول به خروج اسرائیل از نواز غزه کرد.
آنچه به شکل‌گیری توافق پایان جنگ غزه انجامید، ناگزیری بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی برای پذیرش خواسته ترامپ بود که تأکید کرده بود همه جنگ‌های منطقه باید در همان آغاز به کار مسئولیت ریاست جمهوری‌اش به پایان برسد. اما تردیدی وجود ندارد نتانیاهو با پذیرش این توافق در عین حال که به بسیاری از خواسته‌های خود در جنگ پرهزینه‌اش در غزه نرسید حالا باید با بحران داخلی دست و پنجه نرم کند که به سرعت گریبان او را خواهد گرفت.
ضربه‌های سنگین اقتصادی حاصل از حملات علیه نوار غزه، حجم تلفات انسانی در میان نظامیان اسرائیلی و شهرک‌نشین، اختلافات داخلی کابینه تل‌آویو و بسیاری از چالش‌های قضایی و اقتصادی از جمله چالش‌های داخلی است که نتانیاهو باید در فردای توافق آتش‌بس با آنها روبه‌رو شود. پافشاری او برای پیروزی مطلق بر حماس به بروز پیامدها و هزینه‌هایی منجر شد که وضعیت او را در بدترین شرایط تاریخی قرار داده است که نتیجه سیاست خودسرانه‌اش در جنگ خونین غزه بوده است.