اجرای طرح تهاتر، برگشت ارز به کشور را تسهیل کرده و رونقی دوباره به صادرات می‌بخشد
تهاتر خرمای صادراتی با میوه‌های گرمسیری وارداتی
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
طرح تهاتر خرما با میوه‌های گرمسیری بزودی در سامانه جامع تجارت عملیاتی شده و از این پس صادرکنندگان خرما می‌توانند به‌جای برگشت ارز، میوه‌هایی مانند موز، آناناس و... وارد کشور کنند. به باور کارشناسان، تحقق این امر به دلایلی مانند تحریم‌های ظالمانه، افزایش ۳ تا ۴ برابری هزینه‌های حمل ونقل، مشکلات بازگشت ارز به کشور و قوانین خلق الساعه در صنعت خرما به نفع تولید کننده و صادر کننده بوده و فرمول خوبی برای دور زدن تحریم‌های ظالمانه دشمن محسوب می‌شود. طبق گفته رئیس انجمن ملی خرمای ایران به خبرنگار «ایران»، طرح تهاتر خرما با میوه‌های گرمسیری بازگشت ارز به کشور را تسهیل کرده و رغبت بیشتری را برای تولیدکننده و صادرکننده ایجاد خواهد کرد. این در حالی است که به باور برخی از صادرکنندگان خرما علی رغم تسهیل بازگشت ارز به کشور، واردات محصولات گرمسیری امری کاملاً تخصصی بوده و اغلب صادرکنندگان با چند و چون واردات آن آشنا نیستند. بنابراین به دلیل ناآشنایی و تخصص ناکافی در امر واردات محصولاتی مانند موز، آناناس و... متضرر شده و با چالش‌های گسترده‌ای مواجه خواهند شد. علاوه بر این، ممکن است واسطه‌ها و دلالان ازاین فرصت استفاده کرده و در روند صادرات خرما به کشورهای دیگر اخلال ایجاد کنند. این در حالی است که معیشت عده زیادی از باغداران، کشاورزان و حتی فعالان اقتصادی 6 استان کشور به خرما وابسته بوده و با به خطر افتادن آن، مسائل و مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان چندین برابر خواهد شد.
«محسن رشید فرخی»، رئیس انجمن ملی خرمای ایران، بازگشت ارز حاصل از صادرات محصولات را در شرایط فعلی برای امنیت اقتصادی کشور مؤثر دانسته و به «ایران» می‌گوید: در شرایطی که سوبسید اصلی در کشور به محصولات پتروشیمی و معدنی تخصیص یافته، مقررات صادرات و برگشت ارز این محصولات پردرآمد با محصولات کشاورزی در یک ردیف قرار گرفته و این بی‌عدالتی مشکلاتی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در کشور ایجاد کرده است؛ موضوعی که منصفانه و مقبول نبوده و باید شرایط مساوی برای بازگشت ارز به کشور حکمفرما شود. این در حالی است که قوانین برگشت ارز خرما نمی‌تواند با قوانین برگشت ارز محصولات پتروشیمی و صنایع پردرآمد که دولت یارانه اصلی را در بحث حامل‌های انرژی به آنها پرداخت می‌کند یکی باشد. با حل و فصل این موضوع، زمینه صادرات بیشتر و بهتر فراهم شده و بخش زیادی از مشکلات صادرکنندگان مرتفع خواهد شد.
تسهیل بازگشت ارز
وی می‌افزاید: به منظور تأمین امنیت اقتصادی و تسهیل بازگشت ارز به کشور باید شرایط بهتری برای صادرات 6 میلیارد دلاری محصولات کشاورزی فراهم کرد. یکی از این اقدامات، تهاتر محصولات صادراتی با محصولات پرطرفدار یا واردات میوه‌های گرمسیری مانند موز، آناناس و... است. البته فعلاً شرایط برای تهاتر صادرات خرما با واردات میوه‌های گرمسیری در سامانه جامع تجارت بارگذاری شده اما هنوز زمینه اجرایی آن عملیاتی نشده است. از طرفی شنیده‌ها از تهاتر برخی از محصولات کشاورزی با محصولاتی مانند موبایل و خودرو حکایت دارد. حتی توافقاتی با خودروسازان برای تهاتر با صادرات برخی محصولات کشاورزی انجام شده و قرار است این اقدام نه به صورت شخصی بلکه در قالب تشکل‌های سازماندهی شده، صورت گیرد.
تحریم‌های ناعادلانه
«محسن رشید فرخی» تصریح می‌کند: از جمله مشکلات موجود در مسیر صادرات، قوانین خلق الساعه و تحریم‌های ناعادلانه است که مشکلات بسیار زیادی را در برگشت ارز و حمل ونقل ایجاد کرده و صادرکنندگان را دچار محدودیت کرده است. نکته مهم این است که ما مشکلی در برگشت ارز نداریم و عمده مشکلات ما از «چگونگی» برگشت ارز و تأمین امنیت اقتصادی نشأت می‌گیرد.
طبق گفته رئیس انجمن ملی خرمای ایران، با توسعه صادرات، کسب و کار کشاورزان رونق گرفته و محصولات کشت شده آنها روی دستشان نمی‌ماند. این در حالی است که همه ساله در کشور حدود 1 میلیون و 300 هزارتن خرما تولید می‌شود که 70 درصد آن به مصرف داخلی و صنایع تبدیلی در کارخانه‌ها رسیده و تنها 30 درصد آن صادر می‌شود. این میزان در فصول مختلف و در پیک مصرف با قوانینی خلق الساعه دچار چالش شده و محدودیت‌هایی بر صادرات آن وضع می‌شود. در حقیقت، با وضع محدودیت‌های بیشتر، مشکل صادرات خرما با چالش‌های بیشتری مواجه شده و زمینه تشدید مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان را فراهم می‌کند. این در حالی است که طرح تهاتر خرما با میوه‌های گرمسیری بازگشت ارز به کشور را تسهیل کرده و انگیزه بیشتری را در تولیدکننده و صادرکننده ایجاد خواهد کرد. بدین ترتیب با عملیاتی شدن طرح تهاتر خرما، فروش خرما و محصولات فرآوری رونق پیدا خواهد کرد.
رفع تعهدات ارزی با تهاتر
«هادی مقدم»، عضو انجمن ملی خرما از استان خوزستان نیز به «ایران» می‌گوید: مشکل اینجاست که تاکنون برنامه واحدی برای رفع تعهدات ارزی ناشی از صادرات محصولات کشاورزی در کشور تدوین نشده و برنامه‌های دولت برای ساماندهی آن، به صورت متغییر انجام می‌شود. به طور مثال به یکباره طرح تهاتر خرما مطرح شده و اعلام می‌شود که صادر کنندگان خرما می‌توانند از این پس به‌جای برگشت ارز، میوه‌های گرمسیری را وارد کشور کنند. سؤال اینجاست که آیا صادرکنندگان خرما تخصص لازم را برای واردات میوه‌های گرمسیری دارند؟ آیا آنها راه و چاه را شناخته و از مشکلات پیش روی آن آگاه هستند؟
این صادرکننده خرما از استان خوزستان ادامه می‌دهد: اگر قرار است تصمیمی برای تهاتر محصولات کشاورزی گرفته شود بهتر نیست به صادرکنندگان نیز برنامه‌ای ارائه شده و روال رفع تعهدات ارزی با واردات میوه‌های گرمسیری یا محصولات دیگر اعلام شود. نه اینکه یک ماه دیگر به یکباره برنامه‌ها تغییر کرده و با انگیزه حمایت از تولید داخلی، ورود همین میوه گرمسیری به کشور نیز ممنوع شود. آن زمان، هم تولیدکنندگان و هم صادرکنندگان متضرر شده و با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد.
ارائه راهکارهای تخصصی
وی تصریح می‌کند: برنامه‌هایی که تاکنون برای رفع تعهدات ارزی به وزارت جهاد کشاورزی ارائه شده به مرحله اجرایی نرسیده و صادرکنندگان خرما نسبت به این وضعیت، دل خوشی ندارند. اخیراً نیز گفته شده که خودروسازان وارد عرصه شده و قرار است تهاتر برخی از محصولات کشاورزی را برعهده گیرند. بدین ترتیب افرادی که سالیان سال در صنعت خرما فعالیت کرده‌اند، به دلیل عدم تخصص در واردات محصولات گرمسیری متضرر شده و با چالش‌های گسترده‌ای مواجه خواهند شد. علاوه بر این، ممکن است واسطه‌ها و دلالان از فرصت استفاده کرده و در روند صادرات خرما اخلال ایجاد کنند. این در حالی است که معیشت 6 استان کشور به خرما وابسته بوده و با به خطر افتادن آن، مسائل و مشکلات چندین برابر خواهد شد.
این تولیدکننده فرآورده‌های خرما از استان خوزستان، یکی از دغدغه‌های اصلی صادرکنندگان را چگونگی بازگشت ارز به کشور دانسته و تصریح می‌کند: انجمن ملی خرما تنها تشکل تخصصی محصول خرما درکشور محسوب شده و اعضای آن متشکل از 6 استان خرماخیز است. ما در انجمن ملی خرما، تعهدات صادرات این محصول را ارائه داده‌ایم. همانگونه که در ماه مبارک متعهد شده و نیاز داخلی را تأمین کرده‌ایم، برای افزایش صادرات نیز می‌توانیم راهکارهای تخصصی ارائه دهیم. بنابراین، در گام اول باید برنامه‌ای واحد برای تهاتر و بازگشت ارز به کشور تدوین شده و در گام بعد مشخص شود که تهاتر خرما با چه محصولی می‌تواند برای تولیدکننده و صادرکننده سودآور باشد.
