مرجان قندی
خبرنگار

بچه‌های روستای اسماعیلیه زیر سایه بزرگترین نخل روستا جمع می‌شوند و به انتهای جاده چشم می‌دوزند. امروز با بقیه روزها فرق می‌کند. قرار است یار مهربان از شهر میهمان‌شان باشد؛ میهمانی با کوله‌بار کتاب. با صدای جیغ یکی از بچه‌ها همه به سوی جاده می‌دوند و با خوشحالی برای وانت سفید رنگی که با سرعت جاده را بالا می‌آید، دست تکان می‌دهند. بچه‌ها با خوشحالی فریاد می‌زنند؛ «آقای کتابخونه» آمد و همه با هم به استقبالش می‌روند. «آقای کتابخونه» عنوانی است که بچه‌ها به کتابدار و مسئول کتابخانه سیار داده‌اند. او در کنار امانت دادن کتاب به بچه‌ها، برنامه‌های قصه‌گویی، جمع‌خوانی، بازی، مسابقه کتابخوانی، نقاشی و رنگ‌آمیزی نیز برگزار می‌کند. زمان برای بچه‌های روستا به سرعت می‌گذرد و هیچ کدام‌شان متوجه آن نمی‌شوند. کتابخانه سیار هر روز هفته میهمان یکی از روستاهای استان می‌شود. امروز نوبت روستای اسماعیلیه است، جایی در شهرستان کارون استان خوزستان.
 هدهد سفید در روستاهای خوزستان
جواد شاوردی همان «آقای کتابخونه» است که بچه‌های روستا هر هفته چشم‌انتظار آمدنش هستند. او با تشریح فعالیت‌های کتابخانه سیار می‌گوید: «این کتابخانه متعلق به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است و من کتابدار، مسئول این کتابخانه و یکی از نیروهای اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان هستم. اعضای کتابخانه «هدهد سفید» همین بچه‌های روستا هستند که به من و این کتاب‌ها عادت کرده‌اند. بچه‌ها هر بار مثل روز اول از این کتابخانه استقبال می‌کنند و اگر به هر دلیل دیرتر به روستایی بروم، زنگ می‌زنند و حسابی پیگیر می‌شوند.»
شاوردی با بیان اینکه هم‌اکنون تعداد اعضای این کتابخانه 2 هزار و 550  نفر است، ادامه می‌دهد: «مخاطب این کتابخانه کودکان و نوجوانان هستند و هدف ما این است که تا پایان سال تعداد اعضا به 3 هزار و 500 نفر برسد. همه خدمات از جمله امانت کتاب و ثبت‌نام، رایگان انجام می‌شود. در حال حاضر هم «هدهد سفید» بیش از 4 هزار و 650 جلد کتاب دارد که در حوزه‌های مختلف از جمله ادبیات، تاریخ، جغرافیا، دین، زبان، فلسفه، روانشناسی و... است.»
مسئول کتابخانه سیار با اشاره به اینکه این کتابخانه‌ها علاوه بر ترویج فرهنگ کتابخوانی، می‌توانند سفیر فرهنگی و آموزشی هم باشند، می‌گوید: «شرایط این کتابخانه مثل بقیه کتابخانه‌هاست و کتاب‌ها 14 روز امانت داده می‌شود و اعضا هر بار می‌توانند تا 5 جلد کتاب به امانت بگیرند. اما مهم‌ترین تفاوت کتابخانه‌های سیار با دیگر کتابخانه‌ها این است که اعضا برای اینکه کتابی به امانت بگیرند، لازم نیست به کتابخانه مراجعه کنند. من در طول هفته به روستاهای مختلف سر می‌زنم و کتاب را برای امانت دادن به این روستاها می‌برم. مثلاً شنبه به روستای مظفریه و غزاویه کوچک، یکشنبه به روستای غزاویه بزرگ و بُهُر، دوشنبه به کانتکس و قلعه چنعان، سه‌شنبه به کوت نواصر و درویشیه، چهارشنبه به سویسه و هادی‌آباد سر می‌زنم و پنجشنبه‌ها نیز به کتابخانه پشتیبان منابع می‌روم و برای هفته جدید کتاب‌های وانت را به‌روز‌رسانی می‌کنم.» استقبال و علاقه کودکان و نوجوانان روستایی به کتابخوانی به حدی است که دائماً به دنبال امانت گرفتن کتاب‌های جدید از کتابخانه هستند. شاوردی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «هر هفته دو الی سه جلد کتاب جدید را در صفحه مجازی به صورت صوتی یا تصویری معرفی می‌کنم و هر بار وقتی به کتابخانه پشتیبان می‌روم سعی می‌‌کنم کتاب‌های جدید در رده سنی کودک و نوجوان را به کتابخانه اضافه کنم.»

کار با بچه‌ها بهترین شغل دنیاست
چند دانش‎آموز دور هم در حیاط مدرسه نشسته‌اند. یکی از آنها با صدای بلند که بقیه بچه‌ها هم بشنوند، کتابی را می‌خواند. همچنین مربی کتابخانه سیار کنار یک وانت مزدا که روی آن آرم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حک شده، ایستاده است. لبخند روی لبش نشان می‌دهد از تماشای کتابخوانی بچه‌ها لذت می‌برد. علی امام وردی‌زاده معروف به «علی امامی» مربی فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان البرز است و 8 سال می‌شود در واحد سیار روستایی فعالیت می‌کند. شغلش را بهترین در دنیا می‌داند و می‌گوید: «کار فرهنگی در کشور ما حقوق پایینی دارد، با این حال من عاشق کارم هستم و از اینکه سر و کارم با بچه‌ها و کتاب است خیلی خوشحالم. از سال 1396 که کتابخانه سیار کانون استان البرز آغاز به کار کرد، ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در مناطق محروم را سرلوحه کارم قرار دادم. از همان سال اول، کودکان و نوجوانان مناطق محروم و کم برخوردار از این کتابخانه سیار استقبال کردند. همچنین این کتابخانه سیار که یک خودروی مزداست به قفسه چوبی کتاب، لپ تاپ، پرده نمایش، ویدیو پروژکتور، بازی و سرگرمی‌های فکری و 5 هزار جلد کتاب تجهیز شده است. کتاب‌هایی در حوزه‌های علمی و نجوم، ادبیات، داستانی و شعر پرمخاطب‌ترین کتاب‌ها در میان کودکان و نوجوانان است. از مهم‌ترین دستاورد فعالیت‌های فرهنگی که ما تاکنون انجام داده‌ایم، بالا رفتن سطح روان‌خوانی کودکان و نوجوانان، ارتقای سطح آگاهی، قوه تخیل، فن بیان و در آخر پیدا کردن بهترین راه و رسم زندگی است.»
این مربی کتابخانه سیار با بیان اینکه هر کتابخانه سیار باید 13 الی 20 روستا را پوشش بدهد، می‌گوید: «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان البرز فقط یک کتابخانه سیار روستایی دارد که 17 روستای این استان را پوشش می‌دهد. بچه‌های روستای سلطان‌آباد، رامجین، قوهه، اقلان تپه، قاسم گرجی، برغان، خوزنکلا، آغچه حصار و... هر روز هفته منتظر آمدن من و کتابخانه سیار هستند. با این کتابخانه سیار در تمام ایام سال، هر روز هفته بجز پنجشنبه‌ها به یک یا دو روستای استان می‌روم و برای کودکان و نوجوانان روستایی علاوه بر امانتدهی کتاب، فعالیت‌های ویژه فرهنگی و هنری اجرا می‌کنم. بچه‌ها عاشق بازی و سرگرمی‌های فکری و مسابقه ورزشی هستند. با توجه به استقبال از کتاب و کتابخوانی در روستاها، وجود یک کتابخانه سیار برای استان البرز کم است و امیدوارم تعداد این کتابخانه‌های سیار بیشتر شوند و در روستاهای بیشتری حضور پیدا کنند. اهالی روستا واقعاً میزبان خوبی برای کتابخانه‌های سیار هستند. اوایل کارم بچه‌ها و خانواده‌ها را نمی‌شناختم و آنها هم از من شناختی نداشتند، اما الان اوضاع فرق کرده، من همه بچه‌ها را می‌شناسم و بچه‌ها نیز به محض دیدن ماشین دوستانشان را خبر می‌کنند که این حس خیلی خوبی به من می‌دهد. در کنار حضور فعال کودکان و دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، خانواده‌ها و والدین هم استقبال خوبی از کتابخانه سیار دارند و علاوه بر امانت گرفتن کتاب مخصوص خودشان، در خوانش کتاب فرزندان‌شان نیز مشارکت می‌کنند.»

بــــرش

کتابخانه‌ای برای کوچک و بزرگ

زهرا کلاس دوم دبستان و یکی از اعضای فعال این کتابخانه است. او می‎گوید: «یک ماه است عضو کتابخانه سیار هدهد سفید شده‌ام. هر دوشنبه صبر می‌کنم عمو کتابخونه بیاید به روستای ما و هر بار سراغ کتاب‌های نجوم و علوم می‌روم. علاقه زیادی به کهکشان دارم و می‌خواهم فضانورد بشوم.»
ماه‌گل 23 سال دارد و از مخاطبان پروپا قرص کتابخانه سیار است. ماه‌گل می‌گوید: «فرزندی ندارم اما به داستان‌های کودک و نوجوان علاقه زیادی دارم و تمرین نویسندگی می‌کنم. هر بار از کتابخانه سیار برای خودم و دختر خواهرم که هنوز مدرسه نرفته کتاب به امانت می‌گیرم و مطالعه می‌کنم. با آمدن این کتابخانه به روستا حال بچه‌ها خیلی خوب شده است.» فاطمه کلاس هفتم است و خیلی از کتاب‌های کتابخانه را مطالعه کرده است. او می‌گوید: «6 ماه است که از کتابخانه سیار کتاب امانت می‌گیرم. همه بچه‌های مدرسه روستای ما، عاشق این کتابخانه هستند چون برای هر کدام از ما کتاب مناسب سن‌مان دارد. عمو کتابخونه به ما کمک می‌کند تا کتاب‌های مناسب خودمان را از میان آن همه کتاب انتخاب کنیم.»