الهام عابدینی
پژوهشگر روابط بین‌الملل

این روزها خلیج فارس میزبان رزمایش دریایی کشورهای آیونز (اجلاس دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند) است. در روزهایی که برخی رسانه‌های غربی مدام از سایه جنگ در منطقه، انزوا و «تنهایی استراتژیک» ایران می‌گویند، این رزمایش اهمیتی دوچندان دارد. اتفاقاً در صحبت‌های امیر ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش در نشست خبری حاشیه رزمایش هم همین نکته مشهود بود. این رزمایش حامل پیام سیاسی مهمی برای کشورهای منطقه و جامعه جهانی است.
اکنون ناوگروه‌های روسیه و عمان در ساحل ایران پهلو گرفته‌اند و ورود نمایندگان کشورهای روسیه، عربستان سعودی، تایلند، پاکستان، قطر، عمان، بنگلادش و هند به فرودگاه بندرعباس، نشان از اهمیت بالای این رویداد دارد. نقش ایران به عنوان میزبان این رزمایش نشان می‌دهد ایران نه تنها منزوی نیست بلکه نقش کلیدی در تأمین امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا می‌کند. تنگه هرمز، که یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های دریایی جهان است، تحت حفاظت نیروهای ایرانی قرار دارد و این امر به خوبی در رزمایش آیونز ۲۰۲۴ مشاهده شد. این تمرینات نه تنها نشان‌دهنده قدرت نظامی ایران است، بلکه به ارتقای امنیت دریایی و تبادل اطلاعات بین نیروهای دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند نیز کمک می‌کند.
در این میان، حضور کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس چون عمان و عربستان از جنبه دیگری نیز حائز اهمیت است. با توجه به بیانیه‌های اخیر آنها که شامل ادعاهای واهی درباره جزایر سه‌گانه بود، برگزاری این رزمایش، پاسخی عملی به چنین لفاظی‌هایی است. ارتقای امنیت دریایی، رسیدگی به مسائل زیست‌محیطی دریایی، اقدامات بشردوستانه و مقابله با بلایای طبیعی از مهم‌ترین اولویت‌های این اجلاس است و ایران با حضور فعال خود، نقشی برجسته در تحقق این اهداف ایفا می‌کند.
همچنین، این رزمایش فرصت خوبی برای نیروهای ایرانی بود تا توانمندی‌های خود را به نمایش بگذارند. از اقدامات هماهنگ و مؤثر یگان‌های پروازی و شناوری نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گرفته تا برقراری ارتباطات و هماهنگی‌های لازم با ناوگروه‌های کشورهای شرکت‌کننده، همه نشان‌دهنده آمادگی و توانمندی بالای نیروهای دریایی ایران است. آیونز ۲۰۲۴ نه تنها به عنوان یک تمرین نظامی، بلکه یک نمایش قدرت و دیپلماسی دریایی برای ایران محسوب می‌شود.
این روزها عملکرد ایران در عرصه دیپلماسی عمومی درخشان بوده است: از اقامه نماز جمعه نصر به امامت حضرت آقا با خطبه‌ای به زبان عربی، سفر وزیر امور خارجه کشورمان به لبنان با وجود تهدیدهای رژیم صهیونیستی و بعد هم سفرهای مستمر دیگر به کشورهای منطقه، تا سفر رئیس مجلس کشورمان به بیروت. در کنار اینها عملیات وعده صادق ۲ و حالا هم این رزمایش دریایی انجام شده است. این همسویی و هم‌افزایی میدان و دیپلماسی، نویدبخش نقش مؤثرتر ایران در بازآرایی و شکل دهی به نظم نوین جهانی است. نظم جدیدی که دیگر هیچ‌کس در وجود آن تردیدی ندارد.