امین محمودی
خبرنگار

تولید گاز ایران در پارس جنوبی طی سال‌های گذشته که با دستیابی کشورمان به تکنولوژی‌های روز دنیا همراه بوده، موجب شده از همتایان قطری پیشی بگیرد. با این حال اما بهره‌برداری از این میدان عظیم نیازمند پروژه فشار‌افزایی است. بد نیست بدانیم بزرگ‌ترین میدان گازی دنیا با مساحتی 9700 کیلومتر مربعی در خلیج فارس واقع شده بین دو کشور قطر و ایران مشترک است که سهم ایران 3700 کیلومتر مربع و سهم قطری‌ها 6000 کیلومتر مربع است. به همین دلیل پر واضح است در میزان برداشت منابع از این میدان باید به سهم هر کشور از مساحت کل آن دقت کرد به طوری که کارشناسان نفتی معتقدند سهم ایران از این میدان 14 تریلیون مترمکعب(معادل 8 درصد ذخایر گازی دنیا) و ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی بوده و از طرف دیگر سهم همتایان قطری 25 تریلیون مترمکعب(8/1 برابر ایران) است.

تداوم روند افزایش سهم
 میدان گازی پارس جنوبی به ایران این توانایی را داده که هم‌اکنون 50 درصد از کل انرژی مصرفی خود را از آن تأمین کند. به عبارت دیگر آمارها و داده‌های وزارت نفت نشان دهنده آن است که سهم تولید گاز کشورمان از این میزان عظیم در سال 1399 به حدود 70 درصد برسد و این مهم در سال گذشته به 75 درصد رسید. این در حالی است که در اوایل دهه 80 تنها 10 درصد گاز کشورمان از این میدان تأمین می‌شد. طی یک ماهه اخیر در فضای مجازی عنوان شده که ایران 10 برابر از این میدان گازی بیشتر از قطر برداشت می‌کند، این در حالی است که به گواه کارشناسان و مسئولین نفتی و سایت‌های معتبر خارجی ایران به نسبت سهم خود از این میدان گازی از قطری‌ها میزان برداشت از سهم خود با افزایش را محقق ساخته است.

ضرورت تأمین مالی ۲۰ میلیارد دلاری
با این حال به نظر می‌رسد برای توسعه بیشتر برداشت ایران از پارس جنوبی باید پروژه فشار‌افزایی توسط دولت چهاردهم در دستور کار جدی قرار گیرد. خصوصاً آن که در صورت عدم اجرای پروژه‌های فشارافزایی، تا سال ۱۴۱۰ تولید روزانه گاز از این میدان ۲۰۰ میلیون متر مکعب کاهش خواهد یافت، که به معنای کاهش تولید فعلی به یک‌سوم است. در حالی که این کاهش تولید و ابهام در تأمین مالی ۲۰ میلیارد دلاری برای پروژه‌های فشارافزایی تهدیدی جدی برای امنیت انرژی کشور به شمار می‌رود چراکه قطر با سرمایه‌گذاری ۴۵ میلیارد دلاری و حضور ۷ شرکت بزرگ نفتی، دو پروژه برای افزایش ۴۸ میلیون تن تولید LNG آغاز کرده است .بد نیست بدانیم اواخر سال گذشته بود که پروژه فشار‌افزایی پارس جنوبی به امضا رسید چرا که ایران با وجود آنکه دومین دارنده ذخایر گازی است، در زمستان ناترازی گاز وجود دارد. البته با فشار‌افزایی از این میدان مشترک می‌توان به تولید مضاعف گاز از این میدان مشترک امیدوار بود، زیرا در غیر این صورت آنطور که محمد‌رضا عارف معاون اول دولت چهاردهم می‌گوید، امسال ناترازی گاز خواهیم داشت .توسعه برداشت از پارس جنوبی علاوه بر جبران ناترازی گاز، ایران را در مسیر هاب گازی شدن قرار می‌دهد.

چالش افزایش مصرف
محسن قمصری کارشناس انرژی با اشاره به اینکه مسأله فشار افزایی پارس جنوبی یکی از مسائل مهم کشور است، خاطر نشان کرد: با وجود تحریم‌ها، اقلام و کالاهای مورد نیاز فشار‌افزایی در پارس جنوبی را می‌توان در بازار یافت. وی ادامه داد: برای فشار‌افزایی می‌توان از کالاهایی که سایر کشورها استفاده می‌کنند بهره برد اما اینکه چقدر کارایی داشته باشد، مشخص نیست و بستگی به کیفیت تولید این تجهیزات دارد. این کارشناس انرژی در پاسخ به این سؤال که آیا واقعاً ایران در تولید گاز از قطر پیشی گرفته است، خاطر نشان کرد: این ادعایی است که مطرح شده هر چند به نظر می‌رسد این اتفاق دور از واقعیت هم نیست. قمصری خاطر‌نشان کرد: کمبودی که وجود دارد به دلیل تولید نیست بلکه به دلیل مصرف بالای گاز است که هر چه تولید می‌کنیم باز هم به مصرف نمی‌رسیم.
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه برخی از موضوعات مطرح شده مبنی بر اتمام گاز در این منطقه از دیرباز وجود داشته و مسأله جدیدی نیست، خاطر نشان کرد: در این منطقه مخازن، مخازن بسیار بزرگی است و بعید به نظر می‌رسد که بزودی این میادین را از دست دهیم و این مسأله بستگی به تولید نیز دارد. پروژه‌های فشار‌افزایی و پروژه‌های چاه‌های جدید از موارد تأثیر‌گذار هستند. وی خاطر نشان کرد: با وجود منابع عظیم باید مدیریت مصرف در پیش گرفته شود تا تولید جوابگوی مصرف نیز باشد.

برش

تولید روزانه ۶۳۰ میلیون متر مکعب گاز با توان داخل
زینب قیصری، رئیس فراکسیون امنیت انرژی و منابع معدنی مجلس افزود: هم‌اکنون تولید گاز ایران از میدان پارس‌جنوبی به عنوان بزرگ ترین میدان گازی دنیا حدود روزانه ۷۰۰ میلیون متر مکعب است درحالی که طرف قطری با انواع تکنولوژی‌ها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمتر از ۶۳۰ میلیون متر مکعب در روز از این میدان تولید می‌کند و ما باید قدردان مهندسان زحمتکش نفتی کشور باشیم. قیصری ادامه داد: ماجرا زمانی جالب می‌شود که بدانید، ایران در حالی از قطر در تولید گاز از پارس‌جنوبی پیشی گرفته که سهم قطر از ذخایر گاز میدان تقریباً دو برابر ایران است. یعنی با توجه به سهم دو کشور از ذخایر میدان، حتی اگر ایران نصف قطر نیز گاز تولید کند، تازه در رقابت با این کشور در نقطه سربه‌سر قرار دارد، اما ما از سال ۹۷ تاکنون از قطری‌ها جلو افتاده‌ایم. وی اظهار داشت: برخی افراد ناآگاه تلاش می‌کنند که دستاورد مهندسان این مرز و بوم را با ارائه اطلاعات غلط زیر سؤال ببرند و نقطه قوت کشور را به صورت نقطه ضعف نمایش دهند.