ندا سیجانی
خبرنگار

آیین رونمایی آلبوم «ش م س» به آهنگسازی کیخسرو پورناظری و خوانندگی همایون شجریان بعدازظهر شنبه 24 شهریورماه با حضور اهالی هنر در تالار وحدت تهران برگزار شد. اثری ارزشمند از استاد پیشکسوت موسیقی ایران (کیخسرو پورناظری)، که سالیان بسیاربرای صیانت از تنبور، این ساز کهن اصیل ایرانی تلاش کرد و توانست جایگاه آن را به درستی به عاشقان هنر معرفی کند. کمااینکه در آلبوم
«ش م س» هم به این موضوع توجه شده است و قطعات با نوای زیبای تنبور استاد پورناظری و آوای دلنشین همایون شجریان اثری فاخر، ماندگار و شنیدنی را به مخاطبان هنر موسیقی ارائه می‌دهد.

ما وارث الحان بزرگان هستیم
کیخسرو پورناظری خالق آلبوم «ش م س» در آیین رونمایی این اثر که اجرای آن را آوا مشکاتیان برعهده داشت، ضمن ابراز خرسندی از حضور در این جمع بیان کرد: استاد بزرگوارم می‌گوید؛ نوا، آوای خداست که از زخمه ساز و آواز مردم خدایان به گوش پاک‌دلان سرای خاک می‌رسد و به گونه‌ای دیگر مولانا می‌گوید؛

پس حکیمان گفته‌اند این لحن‌ها
از دوار چرخ بگرفتیم ما
بانگ گردش‌های چرخست اینکه خلق
می‌سرایندش به تنبور و به حلق
ما همه اجزای آدم بوده‌ایم
در بهشت آن لحن‌ها بشنوده‌ایم

او در ادامه افزود: دانشمندان غرب با وسایلی که اختراع کرده‌اند، توانسته‌اند صدای کائنات را ضبط کنند و شما می‌توانید این اصوات را در فضای مجازی بشنوید. موسیقی هم مانند یک صدای کششی، درهم و تقریباً هارمونی شده است و به گوش ما آواز دشتی را می‌نمایاند یا آوازهای کُرد بیات که می‌دانیم تحریر است و حضرت مولانا با بینش این شعرها را گفته است و ما وارث این الحان هستیم. لازم به ذکر است، انسان‌های اولیه و پیش از تاریخ آنها را به نوعی تک‌خوانی و خورشیدخوانی می‌کردند و این خورشیدخوانی در کرمانشاه همچنان به عنوان «هوره» شنیده می‌شود. به طور مثال در منطقه اورامانات با موسیقی «سیاه‌چمانه» روبه‌رو هستیم که مربوط به دوران کشاورزی انسان است. این آواها امروزه هم در کرمانشاه وجود دارد که بدون ساز هستند و در ادامه به ریتم می‌رسیم، بدین ترتیب که خواننده با ریتم شعر می‌خواند و کف می‌زند و دیگران با او همراهی می‌کنند و اثری از ساز نیست. در ادامه به سازهای بادی می‌رسیم که در مناطق مختلف وجود دارد و کامل‌ترین آن، ساز سُرنا است اما هیچ ساز رشته‌ای تا این زمان وجود نداشته تا اینکه به ساز تنبور می‌رسیم. تنبور صدای خاک رازآمیزی است که قدمت چندین هزارساله دارد؛ سازی که سینه به سینه آمده و در منطقه کرمانشاه خوشبختانه قطع نشده است. اما موسیقی دستگاهی و امثال آن در دوره بعد از اسلام قطع شد و در دوره تیموری دوباره به سر کار آمد و افرادی چون عبدالقادر مراغه‌ای روی این موضوع‌ها تحقیقات فراوانی داشتند. فرآیندی که دوستان بزرگواری چون محمدرضا درویشی آن را تدوین کرده و همایون شجریان آن را با کیفیت هرچه تمام‌تر در آلبوم «شوق نامه» اجرا کرده است. گروه «شمس» هم این افتخار را داشت تا ساز تنبور را به صورت آبرومندی معرفی کند که با آهنگ‌های این گروه هم آشنا هستید. بنابراین تلاش ما این بود تا این آبرومندی حفظ شود. موسیقی گروه «شمس» موسیقی هنری است که تلاش شد با آثار بزرگان از درجه کیفی قابل توجهی برخوردار باشد.

گلایه‌های استاد موسیقی از
کم توجهی مسئولان به موسیقی
این استاد موسیقی اظهار داشت، اما این موسیقی باید از کجا شنیده شود؟ چرا صدا و سیما هیچگونه حمایتی از این نوع موسیقی ندارد؟ چرا وزارت ارشاد در صدور مجوز به ترانه‌ها و برخی اشعار سخت‌گیری می‌کند؟ به هر صورت ما گلایه‌هایی که داریم فراوان است اما تلاش می‌کنیم به اتکای مردم و حمایت آنها از موسیقی، آثاری را تولید کنیم.
این آهنگساز بیان کرد: من از یک خانواده فرهنگی‌ زاده شدم و رشد کردم و به پیروی از پدرم بی‌واسطه‌ بودن انسانی را انتخاب کردم و از آن موقع تعهد دادم که تنها به کار فرهنگی بپردازم. همین توصیه را به فرزندانم نیز داشته‌ام و خوشبختانه فرزندانم تاکنون هیچ گونه آثار سطح پایینی تولید نکرده‌اند چرا که سعی‌مان براین بوده تا ارتباطمان را با مردم و موسیقی اصیل حفظ کنیم.
استاد پورناظری در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: بسیار مفتخرم که در این آلبوم با همایون شجریان همکاری داشته‌ام و امیدوارم این هنرمند بااخلاق کارهای بسیار ارزشمندی را در این حوزه تولید کند.

6 سال زمان برای تولید «ش م س»
همایون شجریان خواننده این اثر نیز ضمن قدردانی از حضور میهمانان در آیین رونمایی آلبوم «ش م س» اظهار داشت: نام این آلبوم (شین میم سین) همان کلمه شمس است. تولید آن از 6-5 سال گذشته آغاز شد و در فستیوالی که برای حضرت مولانا در قونیه برگزار شده بود، قطعه‌های این آلبوم را تمرین و در کنسرتی اجرا کردیم و پس از آن تصمیم به ضبط این قطعه‌ها گرفتیم و بدین ترتیب در دوران کرونا آنها را ضبط کردیم که تا به امروز مراحل فنی و میکس آلبوم «ش م س» به طول انجامید. همچنین میکس‌های مختلفی روی آن انجام شد، بعضی از میکس‌ها در ایران و تعدادی از آن در ترکیه انجام گرفت و از امکانات و سلیقه هنرمندان این کشور نیز بهره گرفتیم. بانک صادرات ایران نیز با نگاهی هنری در کنار این مجموعه قرار دارد و برایم تعجب‌آور بود که این نگاه، هنری و دلی بود و بی‌دریغ در تولید این اثر مشارکت کرد.

آغاز کنسرت‌های همایون شجریان در 1404
شجریان به ویژگی‌های هنری استاد کیخسرو پورناظری در آلبوم «ش م س» اشاره کرد و گفت: استاد پورناظری در هر قطعه از آلبوم فضایی ایجاد کرده که هر قطعه با دیگری متفاوت است. خدا را شاکرم که افتخار خواندن این آلبوم را داشتم و جزو بهترین کارهایی است که می‌توانست برای من رقم بخورد و سعی کردم با توان محدود خود، نقش کوچکی را در این آلبوم ایفا کنم.
این خواننده درباره برگزاری کنسرت‌های موسیقی در ایران بیان کرد: برای سال آینده برنامه داریم تا کنسرت‌هایی را در ایران برگزار کنیم و با افتخار در خدمت شما باشیم که بانک صادرات نیز همراه ما خواهد بود.
در بخشی از این برنامه متنی از استاد محمدرضا درویشی آهنگساز و پژوهشگر موسیقی ایران به مناسبت انتشار آلبوم «ش م س» توسط سحر فروزان خوانده شد. همچنین رامین حیدری فاروقی کارگردان و پژوهشگر عرصه فرهنگ و هنر درباره فلسفه هنر نکاتی را مطرح کرد.
پخش نماهنگ «مردان خدا» از آثار کیخسرو پورناظری با صدای همایون شجریان، اجرای یک قطعه نمایشی با استفاده از قطعات آلبوم «ش م س» و اجرای قطعه‌ای با نوازندگی تنبور کیخسرو پورناظری، نوازندگی دف حسین رضایی و خوانندگی همایون شجریان از دیگر بخش‌های این آیین بود.
محمدجواد ظریف معاون راهبردی رئیس‌جمهور، زهرا بهروزآذر معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور، علی ربیعی، محمدعلی ابطحی، سهراب پورناظری، محمدعلی مرآتی مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، داوود گنجه‌ای، رضا موسوی، آرش گوران، منصور ضابطیان، رامین حیدری فاروقی، رویا نونهالی و جمعی از سفرای کشورهای خارجی نیز از جمله میهمانان این برنامه بودند.
آلبوم «ش م س» با اشعاری از مولانا و حافظ و با همراهی گروه «تنبور شمس» و روایتی از حفظ ریشه‌های موسیقایی شامل ۹ قطعه «یارکان»، «امروز»، «تکنوازی تنبور»، «آواز مست و خراب»، «مغانه»، «مردان خدا»، «ای ماه»، «افسانه تنبور» و «افسانه دل» است.