سید‌عباس عراقچی روز گذشته چند روز پس از آنکه برای مسئولیت وزارت خارجه از مجلس رأی اعتماد گرفت، میزبان «شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر در تهران بود. نخستین سفر دوجانبه این مقام بلندمرتبه عربی به ایران در شرایطی انجام شد که منابع خبری هدف از این سفر را علاوه بر تلاش برای حفظ پیوندهای دوستی، فارغ از شتاب گرفتن تحولات پرتنش منطقه و قوت گرفتن پاسخ احتمالی ایران به اسرائیل نمی‌دانند. اگر چه «عبدالرحمن آل ثانی» در این سفر اهداف مهمی چون تقویت مناسبات دوجانبه تهران و دوحه را در دولت مسعود پزشکیان جست‌و‌جو می‌کند اما بی‌شک مذاکرات روز گذشته او با وزیر امور خارجه ایران و رئیس‌ جمهور ناظر بر نقشی است که نام قطر را در معادلات منطقه بویژه در تنش های جاری میان تهران و تل‌آویو بر سر زبان‌ها انداخته است. طبق روایت دوحه، دیدارهایی که روز گذشته در تهران انجام شد، بر پایان دادن به جنایات اسرائیل در فلسطین اشغالی، پایان دادن به جنگ غزه و توقف اقدامات تروریستی شهرک‌نشینان صهیونیستی در کرانه باختری تمرکز داشت. این در حالی بود که وزیر امور خارجه ایران نیز در رایزنی روز گذشته با همتای قطری خود علاوه بر استقبال از جهش در روابط اقتصادی و تجاری بر حمایت تهران از تلاش‌های قطر در توقف فوری جنگ و جنایات صهیونیست‌ها علیه مردم مظلوم فلسطین و برقراری آتش‌بس در غزه استقبال و تصریح کرد که جمهوری اسلامی از هرگونه توافقی که دوستانش در مقاومت فلسطین و حماس بپذیرند، حمایت خواهد کرد.

به صدا درآمدن ضربان مهم رویکرد منطقه‌ای
سفر مقام قطری به تهران در حالی انجام شد که دولت چهاردهم سیاست منطقه‌ای خود را با رویکردی مثبت نسبت به همسایگان و کشورهای عربی آغاز کرده است. ضربان مهم این رویکرد را نیز شخص مسعود پزشکیان، رئیس ‌جمهور با تأکید بر اولویت‌دهی بر روابط دوستانه و نزدیک با همه همسایگان و بازیگران عربی از انتشار نخستین دیدگاه‌هایش در رسانه‌های داخلی و خارجی در جایگاه نهمین رئیس ‌جمهور منتخب مردم ایران به صدا در‌آورد. بر اساس این رویکرد اعلامی، دولت جدید سعی خواهد داشت از نگاه مبتنی بر موازنه قدرت به سمت تأمین امنیت منطقه‌ای از طریق افزایش همکاری‌ها و مبادلات اقتصادی و در دستورکار قرار دادن سیاست تنش زدایی و اعتمادسازی متقابل گام بردارد. از این منظر سفر مقام عالیرتبه قطر به تهران و برگزیدن عراق به عنوان نخستین سفر احتمالی رئیس ‌جمهور ایران در روزهای پیش رو، از تحول جدی در اتمسفر سیاسی حاکم بر مناسبات راهبردی جمهوری اسلامی در عرصه سیاست خارجی حکایت دارد؛ مناسباتی که از چرخش سیاسی جدی در روابط ایران و کشورهای عربی به سمت چرخش‌های اقتصادی تسری پیدا می‌کند و می‌تواند سامان‌دهنده نظم نوین اقتصادی میان این کشورها باشد.

تبادل پیام
وجه مهم دیگر حضور نخست‌وزیر قطر در تهران در نقشی تعریف می‌شود که دوحه در سال‌های اخیر با هدف تعدیل تنش‌افروزی‌های امریکا و اسرائیل نسبت به ایران ایفا کرده است. این در حالی است که تلاش اسرائیل برای مقابله با ایران در منطقه از حیث ایجاد تفرقه و دامن زدن به تنش‌های موجود متناسب با دیدگاه و شرایط کشورهای مختلف و مناسبات‌شان با ایران با بازخوردهای متفاوتی مواجه است. چنانکه موضع قطر در واکنش به اقدام اسرائیل مبنی بر «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران در بیانیه‌ای شدیداللحن بازتاب یافت که این اقدام را تروریستی و نقض آشکار قوانین بین‌المللی و انسانی خواند؛ موضعی که با لحاظ تمایل طبیعی قطر به تقویت روابطش با ایران با وجود منویات امریکا به عنوان کشوری که پیوندهای نظامی تنگاتنگ با تل آویو دارد، قابل ملاحظه است.
این رویکرد که با تاریخ مناسبات طرفین و حمایت ایران از قطر در زمان تنش این کشور عربی با همسایگان عربی‌اش و شکل‌گیری یک صف‌آرایی عربی- عربی آمیخته شده است، از جمله نقاط عطف در روابط دو کشور در سال‌های اخیر به شمار می‌آید. اما بیش از آن، تحولات جاری در فلسطین اشغالی و نقشی که دوحه در روند مذاکرات برای توافق آتش‌بس و همچنین در قبال مدیریت فضای برآمده از انتقام ایران برای ترور «هنیه» ایفا می‌کند، اهمیت رفت و آمدهای دیپلماتیک میان مقام‌های تهران و دوحه را حائز اهمیت خاصی می‌سازد.

تأکید بر جهش جدید در روابط اقتصادی
سید‌عباس عراقچی، وزیر امور خارجه روز گذشته با نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر دیدار کرد. وزیر امور خارجه در این دیدار با اشاره به امکانات و ظرفیت‌های خوب دو کشور در ابعاد تجاری و اقتصادی تصریح کرد: مایلیم با تلاش و هماهنگی بیشتر بین بخش‌های ذیربط دو کشور در قالب کمیسیون مشترک اقتصادی، شاهد جهش و تحرک جدیدی در روابط بخصوص در عرصه اقتصادی و تجاری باشیم. رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین با اشاره به رویکرد صهیونیست‌ها برای تشدید تنش و توسعه دایره جنگ و درگیری در منطقه تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران از تلاش‌های قطر در توقف فوری جنگ و جنایات صهیونیست‌ها علیه مردم مظلوم فلسطین و برقراری آتش‌بس در غزه استقبال می‌کند و از هرگونه توافقی که دوستان ما در مقاومت فلسطین و حماس بپذیرند، حمایت خواهد کرد.

برش

رئیس جمهور در دیدار نخست‌وزیر قطر خواستار شد
همکاری کشورهای اسلامی برای توقف جنایات اسرائیل
رئیس جمهور دیروز در دیدار شیخ «محمد آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر، سطح روابط سیاسی دو کشور را ممتاز توصیف و بر ضرورت ارتقای سطح روابط دو کشور در سایر عرصه‌ها متناسب با این روابط تأکید کرد.
مسعود پزشکیان با قدردانی از تلاش‌های قطر برای برقراری آتش‌بس در غزه افزود: در غزه هر ساعت و دقیقه حقوق انسانی و همه قواعد حقوقی بین‌المللی نقض می‌شود، اما کشورهای مدعی دفاع از حقوق بشر که گاهی برای محاکمه یک فرد، فریاد سر می‌دهند، در برابر این جنایات نه تنها سکوت می‌کنند که حتی از بانی این جنایات و نسل‌کشی حمایت نیز می‌کنند. وی ابراز امیدواری کرد که کشورهای اسلامی و همه کشورهای دیگر که به چهارچوب‌ها و قوانین بین‌المللی پایبندی دارند در کنار هم ایستاده و با اقدام مشترک بتوانند حامیان رژیم صهیونیستی را وادار به مهار این رژیم و متوقف کردن جنایات و نسل‌کشی او در غزه کنند. نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر نیز در این دیدار با ابلاغ سلام‌های گرم و پیام تبریک امیر این کشور به مناسبت آغاز به کار دولت دکتر پزشکیان اظهارکرد: ما معتقدیم روابط و همکاری‌های فیمابین هنوز به سطح مورد نظر رهبران دو کشور نرسیده و باید برای تحقق این هدف تلاش بیشتری داشته باشیم. شیخ «محمد آل ثانی» با انتقاد از مواضع متناقض جامعه جهانی و مدعیان حقوق بشر نسبت به قربانی و جنایتکار در غزه تصریح کرد: قطر به تلاش‌های خود برای تحقق آتش‌بس در غزه ادامه خواهد داد و در این زمینه روی نقش‌آفرینی سازنده جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر همواره حکیم و مسئول حساب می‌کند.