یاسمن صادق شیرازی
خبرنگار

سرعت اینترنت به عنوان یک کالای اساسی در سبد خانوار، یکی از بحث‌های داغ همیشگی در میان کاربران بوده است و هرچند قرار بود با افزایش مشروط حدود 30 درصدی تعرفه اینترنت از سوی اپراتورها در سال گذشته، کاربران خردادماه امسال تجربه مناسبی از اینترنت سریع و بدون اختلال داشته باشند ولی به نظر می‌رسد این مهم تحقق نیافته است. افزایش سرعت اینترنت اعلام شده از سوی اپراتورها برای کاربران و فعالان کسب و کارهای اینترنتی محسوس نیست و این قشر معتقدند خدمات متناسب با هزینه‌ای که می‌دهند دریافت نمی‌کنند؛ موضوعی که در نخستین روز کاری مورد توجه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفت.
تقویت شبکه در اولویت وزارتخانه
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با توجه به دغدغه کاربران، نخستین روز کاری خود را به بازدید از شرکت ارتباطات زیرساخت (LCT) اختصاص داد و تقویت کیفیت شبکه را از اولویت‌های اصلی خود در وزارتخانه عنوان کرد، موضوعی که ظاهراً از فیلترینگ و محدودیت‌های فضای مجازی بدون تأثیر نبوده است چرا که ستار هاشمی، سکاندار جدید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تأکید کرد: محدودیت‌های ایجاد شده در زمینه اینترنت، متناسب با موضوع سیاستگذاری در وزارت ارتباطات نیست. وی افزود: ما به‌واسطه جنس خدمات وزارت ارتباطات با مردم در ارتباط مستقیم هستیم و باید کار کارشناسی انجام دهیم. حالا نگاه‌ها به وزیر ارتباطات جدید است و بسیاری امیدوارند در گام نخست موضوع کیفیت و سرعت اینترنت همگام با نیازهای جامعه توسعه یابد و کامشان شیرین شود.
ماجرای افزایش تعرفه اینترنت
ماجرای افزایش قیمت تعرفه‌ اینترنت در سال گذشته با اما و اگرهای زیادی همراه بود و حتی در مقطعی با اعتراض برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز همراه شد. اوایل دی‌ماه سال گذشته بود که اپراتورها طی نامه‌ای از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درخواست کردند با افزایش دوبرابری بسته‌های اینترنت بالای ۲گیگابایتی موافقت کند؛ درخواستی که تأیید نشد و در نهایت این وزارتخانه با افزایش مشروط ۳۴ درصدی تعرفه اینترنت موافقت کرد. عیسی زارع‌پور، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات از اخذ تعهد از اپراتورها مبنی بر افزایش ۳۰ درصدی سرعت اینترنت تا خرداد ۱۴۰۳ و ۵۰ درصدی سرعت آن تا پایان سال 1403خبر داد. این وزارتخانه تأکید کرده بود که در صورت محقق‌نشدن افزایش سرعت، قیمت اینترنت به نرخ سابق برمی‌گردد. این در حالی است که با گذشت بیش از ۷ ماه، همچنان کاربران از کندی سرعت اینترنت گلایه‌مندند. بنابراین، این موضوع برای کسب‌وکارهای اینترنتی که معیشت‌شان با سرعت و کیفیت اینترنت گره‌ خورده و از اختلالات اینترنتی و کند بودن آن متضرر می‌شوند، پررنگ‌تر است. کارشناسان حوزه اقتصاد دیجیتال بارها نسبت به آسیب‌های جدی کندی اینترنت و ضربه‌ای که این موضوع به اقتصاد دیجیتال وارد می‌کند، هشدار داده‌اند. این گروه عنوان کرده‌اند چنین موضوعی باعث تعطیلی تعداد زیادی از مشاغل شده و اگر اصلاحی صورت نگیرد، شاهد از بین‌ رفتن طیف گسترده‌ای از مشاغل آنلاین خواهیم بود.

محدودیت‌ها مانع شیرین شدن کام کاربران
بسیاری از کارشناسان معتقدند حتی اگر سرعت اینترنت طبق ادعای اپراتورها افزایش یافته باشد، اعمال محدودیت‌ها در فضای مجازی اجازه نمی‌دهد که کام مردم از این اتفاق شیرین شود و حتی گاه اختلالات اینترنتی ناشی از آن، کاربران را کلافه می‌کند. علی توسلی از فعالان حوزه اینترنت در گفت‌و‌گو با «ایران» یادآور شد: احتمال می‌دهم ملموس نبودن افزایش سرعت اینترنت به موضوع فیلترینگ برگردد. وی البته تأکید کرد: موضوع انتقال از زیرساخت‌ها و ظرفیت شبکه‌های انتقال نیز از دیگر مسائلی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز کندی و اختلال در سرعت اینترنت شوند. توسلی البته معتقد است سرعت اینترنت نسبت به سال گذشته افزایش یافته اما احتمالاً کاربرانی که بیشتر از ترافیک خارجی استفاده می‌کنند به دلیل محدودیت‌های فضای مجازی، نمی‌توانند آن را به صورت ملموس احساس کنند. همچنین اپراتورها هم معتقدند به تعهدات خود مبنی بر افزایش سرعت اینترنت عمل کرده‌اند. یک منبع آگاه در یکی از اپراتورهای بزرگ کشور که نخواست نامش فاش شود در این زمینه به «ایران» گفت: بر اساس شاخص‌های فنی Ookla که برای سنجش میانگین سرعت اینترنت در جهان طراحی شده، افزایش سرعت اینترنت توسط اپراتورها صورت گرفته است. بی‌شک سرعت اینترنت افزایش یافته است اما اینکه این موضوع توسط مردم احساس نمی‌شود، دلایل مختلفی دارد که یکی از این موارد را می‌توان فیلترینگ دانست. موضوع دیگر تأثیرگذار در ملموس نبودن افزایش سرعت اینترنت، به اشباع شدن ظرفیت شبکه برمی‌گردد. هر ماه بر میزان مصرف دیتا در کشور افزوده می‌شود در حالی که در جهان موضوع به گونه‌ای دیگر است و بیشتر کاربران از اینترنت ثابت استفاده می‌کنند. وی معتقد است: باید حجم ترافیک اینترنت سیار کاهش یابد و کاربران بیشتر به سمت استفاده از اینترنت ثابت بروند. وی البته تلویحاً کندی سرعت اینترنت را تأیید کرد اما یادآور شد که این کندی در ساعات مختلف روز یکسان نیست. این منبع آگاه گفت: به عنوان مثال کندی سرعت اینترنت شب‌ها بین ساعت ۲۱ تا ۲۲ به دلیل حجم زیاد تقاضای کاربران بیشتر دیده می‌شود.

اپراتورها زیر ذره‌بین مجلس
 در حالی اپراتورها از عملکرد خود در افزایش سرعت اینترنت دفاع می‌کنند که برخی نمایندگان مجلس همچنان به دنبال پاسخگو کردن این پرووایدرهای اینترنتی هستند. ولی داداشی، نماینده مردم آستارا و سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از سرعت فعلی اینترنت در کشور به «ایران» گفت: معتقدم قیمت فعلی اینترنت با توجه‌ به سرعت آن گران است اما در شرایط فعلی افزایش سرعت اینترنت برای حل مشکل مردم ضروری است.
 داداشی با تأکید بر اینکه مهم‌ترین درخواست نمایندگان از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به موضوع افزایش کیفیت و سرعت اینترنت برمی‌گردد، یادآور شد: لازم است اپراتورها به وعده‌ای که در خصوص افزایش کیفیت اینترنت داده بودند، عمل کنند. در حال حاضر وضعیت سرعت اینترنت در کشور ما نسبت به بسیاری از کشورهای جهان رضایتبخش نیست و باید فکری به حال آن کرد.
فتح‌الله توسلی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم در گفت‌وگو با «ایران» با تأیید کندی اینترنت در کشور گفت: متأسفانه در حال حاضر در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، زیرساخت‌های ارتباطی، سرعت اینترنت و ارتباطات روستایی دچار مشکلات گوناگونی هستیم و استفاده از فیلترشکن‌ها هم مزید بر علت شده است. وی افزود: بخشی از این مشکلات به اپراتورها برمی‌گردد ولی متأسفانه برخی از آنها حتی به نمایندگان مجلس نیز پاسخگو نیستند و پاسخ برخی از مکاتبات را نمی‌دهند. این نماینده مجلس با اشاره به وعده اپراتورها مبنی بر افزایش سرعت اینترنت، گفت: متأسفانه اپراتورها تاکنون به وعده خود عمل نکرده‌اند و همچنان شاهد کندی سرعت اینترنت در کشور هستیم.
توسلی افزود: این موضوع را با وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت چهاردهم درمیان گذاشته‌ایم و ایشان وعده‌هایی مبنی بر حل این مشکل داده‌اند. با توجه‌ به اینکه آقای ستار هاشمی پیش از این معاون فنی این وزارتخانه بوده و فرد جوان و تحصیلکرده‌ای است انتظار می‌رود این چالش‌ها بزودی برطرف شود. وی با تأکید بر ضرورت حل مشکل سرعت اینترنت برای بهبود کسب‌وکارهای دیجیتال گفت: در حال حاضر تعداد زیادی از مردم و کسب‌وکارهای دیجیتال از سرعت اینترنت ناراضی هستند و معتقدند کسب‌ و کارشان مختل شده است. در کنار موضوع فیلترینگ که محدودیت‌های زیادی را برای مردم ایجاد کرده، شاهد اختلال سرعت در بستر داخلی اینترنت هم هستیم. به‌طوری‌که برخی از مردم در بسیاری از امور عادی خود مثل ثبت‌نام‌ها نیز دچار مشکل هستند.  این نماینده مجلس تأکید کرد: بهبود سرعت اینترنت جزو وظایف دولت و وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات است که انتظار می‌رود در دولت چهاردهم این معضل برطرف شود اما در صورت عدم تحقق این موضوع، مجلس ورود خواهد کرد.