فرزانه پیری
خبرنگار

بیش‌ از ۶ هزار و ۷۸۰ شرکت تعاونی زنان با حدود ۶۳ هزار و ۳۰۰ عضو و بالغ بر 78 فرصت شغلی در گرایش‌های مختلف اقتصادی فعال هستند که حدود ۲۲ درصد اعضای کل تعاونی‌های فعال کشور به بانوان اختصاص دارد.
بر اساس آخرین آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون، از ابتدای دولت سیزدهم در تابستان 1400 تا پایان آذر سال 1402، تعداد تعاونی‌های زنان با رشد 9.5 درصدی مواجه شده‌اند.
اتفاق دیگری که در این بخش طی دو سال و نیم اخیر رخ داده است، متنوع بودن تعاونی‌های ایجاد شده در بخش زنان بوده است. به‌طوری‌که ضمن تنوع فعالیت در تعاونی‌ها، توازن در تعداد آنها مشاهده می‌شود. در دو سال و نیم اخیر، زنان در حوزه‌های مختلف تولیدی، توزیعی و خدماتی اقدام به تشکیل تعاونی کرده‌‎اند.
تعاونی‌های زنان در کشور از دهه‌های گذشته ایجاد شده که با نگاه مثبت دولت سیزدهم مشکلات این تعاونی‌ها شناسایی و رفع شده است.
توسعه و تقویت تعاونی‌ها و توانمندسازی تعاونگران در حوزه‌‌های کشاورزی، خدمات، صنایع غذایی، صنایع‌دستی، فرش دستباف و گلیم و گیاهان دارویی از اهداف دولت سیزدهم بوده که در این راستا توانسته در این مدت کم به هدف‌گذاری‌های مدنظر برسد.
محض نمونه، افزایش صادرات بخش تعاون به میزان 61 درصد در سه ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه است.

تدوین سند ملی زیست‌بوم پایدار زنان تعاونگر
حالا تعاونی‌های زنان در کنار سایر تعاونی‌های کشور نقش بسزایی در مشارکت اقتصادی مردم دارند که منجر به رشد اقتصاد، افزایش تولید، اشتغالزایی و درآمدزایی شده است. در واقع این تعاونی‌ها بستر توسعه مشارکت‌های جمعی و افزایش تولیدات ناخالص داخلی را فراهم کرده اند.
زنان در کنار مسئولیت همسرداری و مادری حالا از موفق‌ترین کارآفرینان و تعاونگران در کشور هستند که شانه به شانه مردان در عرصه‌های تولیدی و صنعتی کشور مشغول به کار هستند و نقش کلیدی در اقتصاد کشور دارند.
تعاونی‌ها به عنوان مدلی کارآمد برای رهایی از نابرابری درآمدی محسوب می‌شوند. بر اساس ساختار تعاونی‌ها، همه اعضا به صورت مساوی در آن مشارکت می‌کنند و سرمایه به شکل دموکراتیک اداره می‌شود.
در قالب تعاونی‌ها، هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد، ثروت به شکل عادلانه‌تری بین اعضا تقسیم شده و از تمرکز و نهادینه شدن ثروت در یک محل یا برای یک فرد جلوگیری می‌شود. زنان در تعاونی‌ها به شکل عادلانه‌تر، انسانی‌تر، اخلاقی‌تر و در فضایی امن و ایمن، کسب و کاری را راه می‌اندازند که سود آن به جیب همه اعضا واریز می‌شود و این امر منجر به افزایش مشارکت و رضایتمندی افراد می‌شود. بر این اساس زنان می‌توانند با شبکه‌سازی و خلاقیت همچنین آموزش برای به‌روزرسانی توانمندی‌های خود بهره بگیرند و در عرصه‌های مختلف حضوری موفق و کارآمد داشته باشند.
در همین راستا، تدوین سند ملی زیست‌بوم پایدار زنان تعاونگر از سوی اتاق تعاون ایران پیگیری می‌شود. بنابر آخرین گزارش از اتاق تعاون ایران، سرفصل‌های سند زیست‌بوم احصا شده، موضوعات در حال بحث‌بندی و عملیات مقدماتی است.
در قالب این سند، فضاهای تخصصی برگرفته از جامعه بانوان در حوزه‌های مختلف مشاغل شکل می‌گیرد. در ابتدا ماهیت‌ها شناسایی و در مرحله بعد برنامه‌ریزی، مشاوره، جذب سرمایه و در حوزه فروش داخلی و خارجی تولیدات تعاونی‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در این سند، در بخش تعاون زنان اقداماتی از جمله توسعه شبکه‌های اعتماد و تقویت سرمایه اجتماعی تعاونی‌ها، گسترش فرهنگ و نهادینه شدن مشارکت اجتماعی زنان از طریق تعاونی‌ها، سازکارهای پایداری مشاغل بخش تعاون و کارآفرینی اجتماعی، شبکه‌سازی و ایجاد خوشه برای ساماندهی تعاونی‌ها، تجاری‌سازی ایده‌های کارآفرینانه زنان در کشور، بازارسازی، انتقال فناوری، ارتقای کیفیت مدیریت تولید و خدمات، ایجاد برند محصول و عدم بهره‌گیری کافی از ظرفیت‌های بدون استفاده در صنایع و اختصاص تسهیلات و منابع بانکی دولتی به تعاونی‌های زنان لحاظ شده است.
البته این اقدامات از ابتدای دولت سیزدهم در حال انجام است، اما برای هدفمند‌سازی و یکپارچه کردن سیاستگذاری‌ها در راستای رسیدن به اهداف در نظر گرفته شده تهیه سند ملی زیست بوم پایدار زنان تعاونگر یک نیاز ضروری بوده است.

ایجاد فضای امن کسب و کار برای بانوان در قالب تعاونی‌ها
«حامد ویس‌کرمی» سرپرست معاونت امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره نقش کلیدی زنان در تعاونی‌ها گفته است که مشارکت زنان در بخش تعاون مطلوب است و ایجاد فضایی امن در محیط کسب‌و‌کار برای زنان، کمک به بهبود معیشت خانواده و ارتقای سطح رفاه جامعه از طریق تعاونی‌های زنان مدل موفقی برای افزایش سهم مشارکت آنها در فعالیت‌های اقتصادی مولد است.
به گفته وی، بر اساس آخرین آمارها بیش‌ از ۶ هزار و ۷۸۰ شرکت تعاونی زنان با حدود ۶۳ هزار و ۳۰۰ عضو و بالغ بر 78 فرصت شغلی در گرایش‌های مختلف اقتصادی فعال هستند که حدود ۲۲ درصد اعضای کل تعاونی‌های فعال کشور به بانوان اختصاص دارد.
سرپرست معاونت امور تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته است که شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به ظرفیت‌های موجود و مبتنی بر دانش بومی و به کمک توان علمی و پژوهشی پژوهشگران می‌توانند مزیت رقابتی برای خود و دیگر صنایع فناورمحور ایجاد کرده و در نهایت منجر به توسعه اقتصاد دانش‌محور شوند.
ویس‌کرمی، توجه به تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب تعاونی‌های بخصوص زنان و ارائه بسته‌های تشویقی و حل مشکلات مالیاتی، نظام بانکی و بیمه‌ای را از عوامل رشد و شکوفایی آنها دانست.

بــــرش

صدور ضمانت‌نامه‌های سرمایه‌گذاری برای زنان تعاونگر
«البرز محمدی» مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری تعاون گفته است که براساس طرحی ویژه برای زنان سرپرست خانوار تا سقف یک میلیارد ریال بدون اخذ وثیقه ملکی ضمانت‌نامه صادر می‌شود. طبق گفته محمدی، در سال ۱۴۰۲ برای ۵۳ نفر از زنان سرپرست خانوار به مبلغ ۴۳ میلیارد و ۹۵۰ میلیون ریال ضمانت‌نامه اعتباری به ذی‌نفعی بانک‌های عامل ضمانت‌نامه اعتباری صادر شده است.
امروزه زمینه برای توانمندی زنان در عرصه‌های مختلف فراهم شده است. ضمن اینکه، زنان تعاونگر و کارآفرین در حوزه‌های مختلف بستری را برای رشد، ترقی و بالندگی کشور فراهم کرده‌اند و نمونه‌های موفق آنان که الگو برای سایر افراد جامعه هستند، کم نیست.