ژانر معمایی و جنایی پس از کمدی، توجه VOD ها را به خود جلب کرده است
الگوی موفق ایرانی در سریال‌سازی جنایی
ژانر جنایی با اختلاف، پرتولیدترین ژانر این سال‌های شبکه نمایش خانگی بوده است. تنها ژانری که قدرت رقابت با تولیدات طنز را داشته یا دست‌کم تصور و تجربه پلتفرم‌ها از آمار تماشای فیلم‌ها و سریال‌های موفق، به تولید این دست سریال‌ها دامن زده است. اما افزایش تولید این دست سریال‌ها الزاماً به تولید آثار موفق چه از نگاه منتقدان و چه از نظر میزان موفقیت در آمار تماشا شدن توسط بینندگان منجر نشده است. به نظر می‌رسد فقدان الگوی درست داستان‌پردازی، ضعف فیلمنامه‌ها در گره‌افکنی و گره‌گشایی و حفظ چهارچوب منطقی قصه و فاصله داشتن از زیست و سبک زندگی ایرانی به موفقیت این سریال‌ها آسیب زده باشد. ژانر معمایی و جنایی، به شخصیت‌های باهوش و وقایع جذاب و باورپذیر در عین حال ساده و قابل ردیابی نیاز دارد و همین مسأله نوشتن آن را دشوارتر می‌کند. با این حال چهار سریال «زخم کاری 1»، «پوست شیر» و «حیثیت گمشده» را می‌توان از موفق‌ترین آثار تولیدشده در نمایش خانگی در این ژانر دانست.
پدر گواردیولا
سریال «پدر گواردیولا» به تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی اولین تجربه کارگردانی سعید نعمت‌الله در پلتفرم تماشاخونه است. این سریال یک درام جنایی در بستر مسائل اجتماعی است و قصه یک خانواده را روایت می‌کند که اتفاقی موجب دگرگونی روابط‌شان می‌شود. «پدر گواردیولا» به سبک سایر آثار نعمت‌الله، ادبیات و روابطی پیچیده را عرضه می‌کند که در مجموع، دنبال کردن قصه را برای مخاطب دشوار می‌سازد. هرچند شخصیت‌های این سریال مانند دیگر آثار او، به آدم‌های اطراف نزدیک هستند اما روابط در بستر قصه‌هایی نامأنوس، پیچیده و گویی مانده در دهه 40 و 50 ایران اتفاق می‌افتند. «پدر گواردیولا» به رغم داشتن چهره‌ها و سرمایه‌گذاری بر نام ستاره‌هایش، با استقبال چندانی مواجه نشده است. پلتفرم تماشاخونه با دو سریال جنایی دیگر، «آمستردام» و «هفت» فعلاً رکورددار استقبال از ژانر جنایی و سرمایه‌گذاری در آن نیز هست.
عقرب عاشق
سریال «عقرب عاشق» به کارگردانی حسین سهیلی‌زاده و تهیه‌کنندگی رضا محقق در پلتفرم نماوا پخش شده است. ژانر اصلی این اثر، ژانر علمی- تخیلی و از زیرمجموعه فیلم‌های فضایی است اما وقوع جنایت، آن را به ژانر جنایی و داستان و تسلط روابط عاطفی و خانوادگی نیز آن را به درام نزدیک کرده هرچند که در هیچ یک از این لایه‌ها عملاً توفیقی کسب نکرده است. سادگی روایت و سطحی بودن وقایع و ارتباط آنها با هم تا اندازه‌ای است که فیلم را به اثری برای کودک و نوجوان تقلیل می‌دهد اما از سوی دیگر، وجود روابط عاطفی بزرگسالانه و انتخاب بازیگر و طراحی درام نیز نشان می‌دهد که اثر درواقع برای مخاطب بزرگسال ساخته شده است.
مرداب
سریال «مرداب» به کارگردانی برزو نیک‌نژاد و به تهیه‌کنندگی محمد شایسته در پلتفرم فیلمنت از مهرماه در حال نمایش است. نیک‌نژاد که در ابتدای دهه نود با سریال‌های خانوادگی و طنز نظیر «دردسرهای عظیم» توانست مخاطب تلویزیون را به خود جلب کند. این رویه را در سینما نیز با «زاپاس» و «لونه زنبور» ادامه داد اما با ساخت فیلم «دوزیست» توانمندی دیگری را از خود بروز داد. حالا در مرداب به سراغ داستانی معمایی و جنایی رفته و هرچند تاکنون در سیر قصه موفق به همراه کردن مخاطب با سریال شده اما در پرده ماندن ماجرای اصلی جنایت و عاملان آن هنوز در روند روایت، به کندی پیش می‌رود. با این همه نیک‌نژاد نشان داده که در نوشتن قصه‌هایی روان و جذاب برای مخاطب عام، نسبتاً از توانی بالاتر از نرم فیلمسازی کشور برخوردار است.
زخم کاری 2
پس از موفقیت چشمگیر سریال «زخم کاری» فصل دوم آن به کارگردانی محمد حسین مهدویان و تهیه‌کنندگی محمدرضا تخت‌کشیان در فیلیمو پخش شد. فصل اول و کارنامه کاری مهدویان، توقعات را از فصل دوم این سریال بیشتر بالا برده بود اما سریال از برآوردن این انتظارات باز ماند. وفور اشکالات منطقی در قصه و روایت، ضربه زیادی به «زخم کاری؛ بازگشت» زد و خصوصاً فقدان تعادل و تشخص در شخصیت‌پردازی آدم‌های شناخته شده فیلم، نه تنها موجب ضعف سریال شد بلکه به شناخت مخاطب از شخصیت‌ها در فصل اول نیز آسیب زد. مقایسه دو فصل این سریال به خوبی می‌تواند اشتباه‌های فیلمنامه مربوط به آثار معمایی و جنایی را برای علاقه‌مندان آشکار کند. اشتباهاتی که عمدتاً به چیدمان منطقی وقایع و باورپذیری آنها بازمی‌گردد.
مترجم
سریال «مترجم» به نویسندگی و کارگردانی بهرام توکلی و تهیه‌کنندگی سعید ملکان سال گذشته در پلتفرم نماوا به نمایش درآمد. سریالی که توکلی تلاش کرد پس از اثر قبلی‌اش به نام «نهنگ آبی» و موفقیت نسبی آن، مدل سریال‌های پیچیده معمایی- جنایی را ادامه دهد اما دورافتادگی بافت کلی اثر از جریان زندگی و نامأنوس بودن جنس آدم‌ها و روابط میان آنها و وقایع داستان، عملاً او را ناکام گذاشت. «مترجم» بیشترین ضربه را از پیچیدگی روایت و دیریابی معماها خورد چرا که پیچیدگی زیاد، لذت کشف معما را نزد مخاطب از بین می‌برد و نیاز به تلاش بیش از حد معمول برای فهم روابط و وقایع قصه، بیننده را خسته می‌کند. با این همه، «مترجم» را باید آزمایشی جدید در فیلمسازی ایرانی در ژانر معمایی- جنایی دانست. آزمایشی که بیشتر، الگوی سریال‌های کارآگاهی و شخصیت‌های باهوش آنها را دنبال می‌کند.
حیثیت گمشده
سریال «حیثیت گمشده» به کارگردانی سجاد پهلوان‌زاده و تهیه‌کنندگی محمدرضا منصوری در پلتفرم فیلیمو منتشر شد. سریالی که بی‌شک عنوان موفق‌ترین درام جنایی امسال را از آن خود کرد و استانداردهایی به مراتب بالاتر را در حوزه نویسندگی از آن احمد سلگی و در حوزه کارگردانی نصیب سجاد پهلوان‌زاده می‌کند. خودی بودن، باورپذیری و سادگی روایت در عین حفظ نقاط محکم و ضربه زننده به مخاطب از ویژگی‌های «حیثیت گمشده» است. به علاوه که ماجرا در بستر جست‌وجو برای علت مرگ زنی اتفاق می‌افتد که شخصیت اصلی با او نسبتی عاطفی پیدا می‌کند و درامی را رقم می‌زند که همواره برای مخاطب خصوصاً ایرانی جذاب است.
پوست شیر
«پوست شیر» به کارگردانی جمشید محمودی و تهیه‌کنندگی نوید محمودی در پلتفرم فیلمنت به نمایش درآمد. سریالی که توانست مخاطبان بسیاری را با خود همراه و نسبت به سرنوشت تک‌تک شخصیت‌های داستان حساس و همدل کند. مهم‌ترین عنصر موفقیت این سریال را باید در قصه پرتحرک و روایت پرهیجان و درست آن دانست هرچند که بازی‌ها و کارگردانی بی‌نقص نیز در این موفقیت سهم زیادی دارند. نزدیکی داستان به زندگی آدم‌های اطراف و توزیع درست وقایع به دور از پیچیدگی در ریتمی مناسب در هر قسمت، باعث شد که بیننده هیچ قسمتی از «پوست شیر» را ندیده نگذارد. اما این سریال از حیث پردازش شخصیت پلیس در نقش آدم‌خوب و جنایتکار در نقش آدم‌بد داستان هم الگویی متفاوت و بشدت تأثیرگذار را در سریال‌سازی کشور ثبت و در این زمینه خود را منحصر به فردتر کرد.